Idioma occitanu

llingua romance
(Redirixío dende Occitanu (llingua))

L'occitanu[1] o llingua d'oc ye una llingua románica, falada nel territoriu conocíu como Occitania: sur de Francia, dellos valles de los Alpes piemonteses (Italia) y el Valle d'Arán (España). A falta d'estadístiques fiables, les estimaciones del númberu de falantes varíen ente 2 y 10 millones de persones, según les fontes.

Occitanu
Occitanu
Faláu enFrancia
RexónOccitania
Falantesn. c.
PuestuMinoritariu (Ethnologue 1996)
FamiliaIndoeuropéu

 Itálicu
  Romance
   Occidental
     Galo-Ibéricu
      Occitano-Romance
        Occitanu

Estatus oficial
Oficial endengún país
Reguláu porNun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1oc
ISO 639-2oci
ISO 639-3OCI
Occitània

Historia

editar

L'occitanu ye la llingua más central de les llingües romániques. Una hipótesis sobro la nacencia del occitanu diz que foi una llingua vehicular ente tola xente de les árees vecines. Sía que non l'occitanu debe d'haber sío influyíu por circunstancies úniques tocantes a Europa como son:

Dialeutos

editar

L'occitanu ye una llingua enforma fragmentada. Sicasí, esiste una intercomprensión ente los diferentes dialeutos, que se puen dixebrar en trés grandes grupos:

  • A: Noroccitanu: alvernés, llemosín y vivaro-alpín
  • B: Occitanu meridional: llinguadocianu y provenzal
  • C: Gascón
  • D: Hasta l'entamu del sieglu XX tamén englobabanse en los dialeutos occitanicos ibéricos las llinguas catalano-valencianas, pero los llingüistes acordaron que les diferencies yeren abondes como pa ser idiomas diferentes.

Clasificación llingüística

editar

Pronunciación

editar

Equí amuésase la pronunciación de lletres o diágrafos del occitanu.

Lletra o diágrafuFonemes
A, a/a/ /ə/, al fin de la pallabra /ɔ/
B, b/b/
C, c/k/ antes de a, o, u, /s/ antes de e o i
Ç, ç/s/
CH, ch/t͡ʃ/
D, d/d/
E, e/e/ /ɛ/
F, f/f/, en el dialeutu gascon /h/
G, g/g/ antes de a, o, u, /ʒ/ antes de e o i
H, hye muda
I, i/i/
J, j/ʒ/
L, l/l/ /ɫ/
LH, lh/ʎ/ como la ll del asturianu
M, m/m/
N, n/n/, al fin de la pallabra nun se pronuncia
NH, nh/ɲ/ igual que la ñ
O, o/u/ /ʊ/ si la pallabra lleva acentu grave /ɔ/
P, p/p/
Q, q/k/ /kw/
R, r/r/ /ɾ/, al fin de la pallabra nun se pronuncia
S, s/s/
Sh, sh/ʃ/ como la sh en inglés o la x del asturianu
U, u/y/ como la u del francés
T, t/t/
TG, tg/t͡ʃ/ como'l diágrafu ch
TJ, tj/t͡ʃ/
TZ, tz/ts/ como la z del italianu
V, v/v/, en algunos dialeutos /b/
X, x/ts/, en algunos casos /s/
Y, y/j/
Z, z/z/, al fin de la pallabra /s/

Tabla de vocabulariu

editar

Esta tabla compara l´occitanu con otres llingües romániques.

LlatínFrancésItalianuCastellanuOccitanu (llinguadocianu)CatalánPortuguésRumanuAsturianu
claveclefchiavellaveclauclauchavecheiellave/chave
noctemnuitnottenochenuèit/nuèchnitnoitenoaptenueche/nueite
cantarechantercantarecantarcantarcantarcantarcântacantar
caprachèvrecapracabracabracabracabracapracabra
lingualanguelingualengualenga/lenguallengualingualimbăllingua
plateaplacepiazzaplazaplaçaplaçapraçapiaţăplaza
ponspontpontepuentepontpontpontepodponte
ecclesiaéglisechiesaiglesiaglèisaesglésiaigrejabisericăilesia
hospitalishôpitalospedalehospitalespitalhospitalhospitalspitalhospital
caseus | Llatín vulgar formaticumfromageformaggioquesoformatgeformatgequeijobrânzăquesu

Ver tamién

editar


Llingües romániques
SardorrománicuSardu
IberorrománicuGalaicoportugués (PortuguésGalleguGallegoasturianuFala de Xálima)Asturlleonés (AsturianuLleonésMirandésEstremeñuCántabru)CastellanuNavarroaragonés (NavarruAragonés)
OccitanorrománicuGascónLlinguadocianuProvenzalCatalán-valencianu-balear (BalearCatalánValencianu)
GalorrománicuLlingües d'Oïl (BorbonésFrancésGalóNormanduPicarduPictavín-santonxésFranc-ComtoisValón)
GaloitalianuPiamontésLombarduLigurEmiliano-RomañolVénetu
RetorrománicuRomancheFriulanuLadín
ItalorrománicuItalianuCorsuNapolitanuSicilianu
BalcanorrománicuDálmataRumanuMacedorrumanuIstriorrumanuMeglenorrumanu


Referencies

editar

Enllaces esternos

editar