Svjetski rekordi u skijaškim skokovima
Skijaški skokovi jesu sport u kojem učesnici skaču sa skijaške skakaonice nastojeći postići što veću dužinu i pritom imati što bolji stil leta. Trenutni svjetski rekord iznosi 253,5 m, a postavio ga je Austrijanac Stefan Kraft na Vikersundbakkenu 18. marta 2017. Skijaški skokovi tradicionalno su bili fokusirani na kombinaciju dužine i stila, pa je zato ispočetka u mnogim miljeima vladalo mišljenje da uopće nije važno imati najduži skok.[1] Povećanju skakaonica i postavljanju rekorda naročito se protivila Međunarodna skijaška federacija (FIS). Naprimjer, nijedan svjetski rekord nije postavljen na Olimpijskim igrama, svjetskim prvenstvima, Skijaškom festivalu Holmenkollen ili Turneji 4 skakaonice jer te skakaonice nikad nisu bile među najvećima na svijetu.
Historija
urediSkijaški skokovi vode porijeklo iz Norveške, gdje su se prakticirali od davnina na improviziranim privremenim skakaonicama.[2] Prvi rekord pripisuje se Olafu Ryeju, vojniku koji je 1808. priredio predstavu za svoje saborce i skočio 9,5 m u Eidsbergu. Ta mala skakaonica vjerovatno je bila u blizini crkve u Eidsbergu, moguće na farmi Lekum.[3]
Sondre Norheim, koga nazivaju ocem modernog skijanja[4], postavio je drugi službeni rekord skočivši 19,5 m 1868. U knjizi Historija skijaških skokova Tim Ashburn kaže da je Norheimov najduži skok na kružnoj stazi u Haugliju trebao biti zabilježen sa dužinom od 31,5 m[5], ali su novine u Christianiji izvijestile da je dužina "malo preuveličana", pa je službeni rekord svugdje zapisan kao 19,5 m.
Ovaj sport brzo se proširio na Finsku, SAD i Kanadu, gdje su postavljeni neki od narednih rekorda.[6] Na prvim skakačkim takmičenjima ocjenjivao se samo stil, a na pokušaje da se skoči duže nije se gledalo blagonaklono.[1] Sistem za ocjenjivanje dužine uveden je tek 1901.[7] Nakon što je 1934. u Planici sagrađena Bloudekova velikanka[8] uvedeni su skijaški letovi kao novi vid takmičenja. S jednim izuzetkom, otad su svi rekordi postavljani na 6 od 7 skijaških letaonica na svijetu, od kojih je 5 ostalo u upotrebi.[9] Godine 1936. Josef Bradl postao je prvi čovjek koji je preskočio 100 m.[10] FIS se dugo protivio skijaškim letovima i oni nikad nisu uvršteni u takmičarski program ni na Olimpijskim igrama ni na svjetskim prvenstvima. Međutim, od 1972. počela su se održavati svjetska prvenstva u letovima, a nekoliko letačkih takmičenja održava se i u svakoj sezoni Svjetskog kupa. Prvi koji je preletio 200 m bio je Finac Toni Nieminen 1994; u to vrijeme skakači nisu dobijali bodove za dužinu koja je prelazila 191 m.[11]
Dužina se mjeri od tačke odraza na izlaznom mostu do tačke na sredini razmaka između skakačevih stopala u trenutku kad dodirne zemlju. Kako bi bio validan za kvalifikaciju, skok mora biti izveden u sklopu službenog takmičenja ili službene probne serije ili kvalifikacija za takmičenje, uz postojanje sistema za kontrolu stvarne dužine. Da bi pobijedio, skakaču su potrebni i dužina i stil, od kojih se potonji sastoji od mirnog leta i odgovarajućeg doskoka u tzv. telemarku; stoga skakači nisu motivirani da skaču što je duže moguće nego samo onoliko dugo koliko im je potrebno da imaju dobar doskok. Skokovi su nevažeći kao rekord ako skakač padne, što je definirano kao dodirivanje zemlje rukama ili bilo kojim dijelom tijela prije tzv. linije isteka. Međutim, ako skakač nakon doskoka dodirne snijeg bilo kojim dijelom tijela, a pritom dobije ocjenu veću od 14 od najmanje trojice sudija, skok je važeći i računa se kao službeni rekord.[12]
Skokovi su prvobitno mjereni u alenima (skandinavska jedinica za dužinu; iznosi blizu 60 cm), ali su kasnije zamijenjeni metrima, s tačnošću od pola metra. Neki stariji američki i kanadski rekordi zabilježeni su u stopama. Tradicionalno, ljudi bi stajali uzduž zone doskoka na svakom metru dužine i neko od njih podigao bi ruku ako bi skakač doskočio na njegovom metru. Danas se ovo radi pomoću kamera.
Službeni svjetski rekordi
urediMuškarci
uredi
* Davos (2. 3. 1913) – skok Thorleifa Knudsena od 48 m mnogi smatraju svjetskim rekordom iako je Ragnar Omtvedt već bio postavio novi skokom od 51,5 m 16. 2. 1913. u Ironwoodu, najvjerovatnije zbog toga što je u to vrijeme Omtvedt skakao kao profesionalac.
Žene
uredi
Nevažeći svjetski rekordi
urediAko skakač dodirne tlo rukama ili tijelom ili ako padne prije linije isteka, skok se smatra nevažećim i svrstava se u neslužbene rekorde. Osim toga, skokovi u netakmičarskim trening-serijama ili za testiranje skakaonice također se ne priznaju kao službeni svjetski rekordi. Dužine koje postignu predskakači (ili "V-skakači") tokom službenih, takmičarskih serija smatraju se službenima.
Svi letovi preko 250 m (hronološki)
urediZaključno sa 24. 3. 2019.
| Br. | Datum | Skakač | Skakaonica | Veličina | Mjesto | Dužina (m) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 14. 2. 2015. |  Peter Prevc | Vikersundbakken | HS 225 | Vikersund | 250   |
| 2. | 15. 2. 2015. |  Dmitrij Vasiljev | Vikersundbakken | HS 225 | Vikersund | 254 ( s padom) |
| 3. | 15. 2. 2015. |  Anders Fannemel | Vikersundbakken | HS 225 | Vikersund | 251,5 |
| 4. | 16. 3. 2016. | Tilen Bartol | Letalnica | HS 225 | Planica | 252 (probni skok: s padom) |
| 5. | 18. 3. 2017. | Robert Johansson | Vikersundbakken | HS 225 | Vikersund | 252 |
| 6. | 18. 3. 2017. |  Stefan Kraft | Vikersundbakken | HS 225 | Vikersund | 253,5 |
| 7. | 25. 3. 2017. | Robert Johansson | Letalnica | HS 225 | Planica | 250 |
| 8. | 25. 3. 2017. | Stefan Kraft | Letalnica | HS 225 | Planica | 251 |
| 9. | 25. 3. 2017. |  Kamil Stoch | Letalnica | HS 225 | Planica | 251,5 |
| 10. | 26. 3. 2017. | Stefan Kraft | Letalnica | HS 225 | Planica | 250 |
| 11. | 22. 3. 2018. | Gregor Schlierenzauer | Letalnica | HS 240 | Planica | 253,5 ( s padom) |
| 12. | 24. 3. 2019. |  Ryōyū Kobayashi | Letalnica | HS 240 | Planica | 252 |
Reference
uredi- ^ a b Kanadska skijaška Kuća slavnih. "Nels Nelsen" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 15. 2. 2011. Pristupljeno 15. 2. 2011.
- ^ Thoresen 2007, str. 18
- ^ Thoresen 2007, str. 15
- ^ Thoresen 2007, str. 21
- ^ (ISBN 1-904057-15-2, str. 14)
- ^ Thoresen 2007, str. 371
- ^ Thoresen 2007, str. 26
- ^ Thoresen 2007, str. 70
- ^ Thoresen 2007, str. 371–373
- ^ Thoresen 2007, str. 74
- ^ Thoresen 2007, str. 239
- ^ Komentar Davida Goldstroma nakon skoka Kamila Stocha u 1. seriji iz TV-prijenosa iz Planice na Eurosportu 1 26. marta 2017.
Vanjski linkovi
uredi- Svi svjetski rekordi u skijaškim skokovima od 1808. do danas, skisprungschanzen.com (en) (de) (pl)
- Svjetski rekordi, skisprungfan.de (de)
- Svi svjetski rekordi u rasponu od 200 do 251,5 m (YouTube)
