Джоуль — Ленц саккунĕ

Джо́уль — Ле́нц саккунĕ — электро токăн ăшăлла витĕмне шутлавлăх тĕлĕшĕнчен хак паракан саккун. 1841-мĕш çулта Джеймс Джоуль тата, унран уйрăм, 1842-мĕш çулта, Эмилий Ленц кăтартса панă[1].

Сăмахсемпе саккуна çапла кăтартма пулать[2]:

Улшăнусăр электро ток юхнă чухне талккăшăн калăпăшĕн пĕрчинче тухакан ăшăн хăвачĕ ток йăвăлăхне электро уй хиврелĕхĕ çине хутланипе тан

Математикăлла вара вăл ак çакнашкал формăпа курăнать:

кунта  — калăпăш пĕрчинче тухакан ăшăн хăвачĕ,  — электро ток йăвăлăхĕ,  — электро уй хиврелĕхĕ, σ — талккăшăн яраслăхĕ, пăнчă вара скалярлă хутлавлăха кăтартать.

Саккуна, çинçе пралук чухне, çавăн пекех, интеграллă формăпа калама пулать[3]:

Вăхăт пĕрчин хушшинче электро вăчăран уйрăм пайвырăнĕнче тухакан ăшăн шутлавлăхĕ çавăнти электро токăн иккĕмĕш капашне электро хирĕçтăру çине хутланипе пропорционаллă.

Интеграллă форма чухнехи математикăлла çырав

кунта  — вăхăт хушшинче тухакан ăшă,  — ток вăйĕ,  — хирĕçтăру,  — вăхăтран пуçласа вăхăтчен тухакан ăшăн тулли шутлавлăхĕ. Ток вăйĕ тата хирĕçтăру улшăнусăр чухне:

Ом саккунĕ хута кайсан, эквивалентлă формулăсем пулаççĕ:

Çавăн пекех

тӳрлет

Асăрхавсем

тӳрлет
  1. ^ Джоуля — Ленца закон // Дебитор — Евкалипт. — М. : Советская энциклопедия, 1972. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 8).
  2. ^ Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.: Наука, 1977. — Т. III. Электричество. — С. 186. — 688 с.
  3. ^ Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.: Наука, 1977. — Т. III. Электричество. — С. 197—198. — 688 с.