Hana lingvo

	Hana lingvo
	Hän
lingvo • moderna lingvo
Northern Athabaskan
Parolata en	Kanado, Usono
Regiono	Jukonteritoria Teritorio, Alasko
Parolantoj	malpli ol 15
Skribo	Latina (variaĵo Dené)
Lingvistika klasifiko
	; Na-DenéAtabaska-EjakaAtabaskaNordaHana
Lingva statuso	5 krize endanĝerigita
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-2	ath
ISO 639-3	haa
Glottolog	hann1241
Angla nomo	Hän
Franca nomo	han
	v • d • r

La Häna Lingvo estas aŭtoĥtona amerika endanĝerigita lingvo parolata en nur du lokoj: Aglo, Alasko kaj Dawson-Urbo, Jukonteritorio. Restas nur kelkaj fluaj parolantoj (eble ĉirkaŭ 15), ĉiuj el ili kadukuloj.

Ĝi estas membro de la Atabaska lingva familio, kiu estas parto de la pli granda Na-Denéa familio. La nomo de la lingvo estas derivita de la nomo de la popolo, "Hän Hwëch'en", kiu en la lingvo signifas "popolo kiu loĝas laŭ la rivero", kiu rivero estas la Jukono. Estas nun klopodoj revigliĝi la lingvon loke.

Fonologio

Konsonantoj

La konsonantoj de la hana en la norma ortografio estas listitaj sube (per IFA-notacio en krampoj):

Konsonantoj de la hana lingvo
		Bilabialo	Interdentalo	Alveolaro	Lateralo	Postalveolaro	Retroflekso	Velaro	Glotalo
Plozivo	senvoĉa	b [p]		d [t]			dr [ʈ]	g [k]	’ [ʔ]
	aspiracia	(p) [pʰ]		t [tʰ]			tr [ʈʰ]	k [kʰ]
	ejectiva			t’ [tʼ]			tr’ [ʈʼ]	k’ [kʼ]
Afrikato	senvoĉa		ddh [tθ]	dz [ʦ]	dl [tɬ]	dj [ʧ]
	aspiracia		tth [tθʰ]	ts [ʦʰ]	tl [tɬʰ]	ch [ʧʰ]
	ejectiva		tth’ [tθʼ]	ts’ [ʦʼ]	tl’ [tɬʼ]	ch’ [ʧʼ]
Frikativo	voĉis		dh [ð]	z [z]		zh [ʒ]	zr [ʐ]	gh [ɣ]
Frikativo	senvoĉa		th [θ]	s [s]	ł [ɬ]	sh [ʃ]	sr [ʂ]	kh [x]	h [h]
Nazalo	voĉis	m [m]		n [n]
	senvoĉa			nh [n̥]
	voĉa plozivo	mb [^mb]		nd [ⁿd]
	voĉa afrikato				nj [ⁿʤ]
Alproksimanto	voĉis	w [w]			l [l]	y [j]	r [ɻ]
Alproksimanto	senvoĉa	wh [ʍ]				yh [j̊]	rh [ɻ̥]

Vokaloj

La vokaloj de la hana en la norma ortografio estas listitaj sube (per IFA-notacio en krampoj):

Vokaloj de la hana lingvo
		Mallonga	Longa	Diftonga, j	Diftonga, ŭ
Alta	antaŭa	i [i]	ii [iː]		iw [iu]
Alta	malantaŭa	u [u]	uu [uː]
Meza	antaŭa	e [e]	ee [eː]	ey [ei]	ew [eu]
	centra	ë [ə]	ëë [əː]
	malantaŭa	o [o]	oo [oː]	oy [oi]
Malalta	antaŭa	a [a]	aa [aː]	ay [ai]	aw [au]
Malalta	malantaŭa	ä [ɑ]	ää [ɑː]		äw [ɑu]

nazaj vokaloj estas markita per ogoneka diakrito, ekz., ą
malalta tono estas markita kun maldekstra korno, ekz., à
pligrandiĝanta tono estas markita kun ĉapela supersigno, ekz., â
falanta tono estas markita kun (hoketo (supersigno), haĉeko) (aŭ háček), ekz., ǎ
alta tono estas neniam markita, ekz., a

Eksteraj ligiloj

Nova vortaro strebas konservi endanĝerigitan HAN-lingvon Arkivigite je 2007-09-28 per la retarkivo Wayback Machine
Hän Arkivigite je 2007-07-10 per la retarkivo Wayback Machine (Jukonteritoria Aŭtoĥtona Lingva Centro - inkluzivas alfabeto)
HAN Arkivigite je 2010-02-03 per la retarkivo Wayback Machine (ANLC)
Ethnologue: HAN

Bibliografio

Alaska Aŭtoĥtona Lingva Centro. Alaska Aŭtoĥtona Lingva Centra tTT-ejo: http://www.uaf.edu/anlc/ (atingita 24-a de julio, 2005).
Gordon, Raymond G., Jr. (Ed.). (2005). Ethnologue: Lingvoj de la mondo (15-a ed.). Dallas, TX: SIL internacia. ISBN 1-55671-159-X. (Surlinia versio: http://www.ethnologue.com).
Mithun, Marianne. (1999). La lingvoj de Aŭtoĥtona Nordameriko. Kembriĝo (Britio): Cambridge (Britio) University Press. ISBN 0-521-23228-7 (hbk); ISBN 0-521-29875-X.

lingvo • moderna lingvo
Hana lingvo
Hän
Northern Athabaskan
Parolata en	Kanado, Usono
Regiono	Jukonteritoria Teritorio, Alasko
Parolantoj	malpli ol 15
Skribo	Latina (variaĵo Dené)
Lingvistika klasifiko
Na-Dené Atabaska-Ejaka Atabaska Norda Hana
Lingva statuso	5 krize endanĝerigita
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-2	ath
ISO 639-3	haa
Glottolog	hann1241
Angla nomo	Hän
Franca nomo	han
v • d • r