Esku Huskako Binakako Pilota Txapelketa Nagusia

Esku Huskako Binakako Pilota Txapelketa Nagusia
Kirola	Esku-huskako pilota
Sorrera	1941
Herrialdea	Euskal Herria
Antolatzailea	Esku Pilota Enpresen Liga
Enpresak	Aspe eta Asegarce
Txapel gehien	Julian Retegi ; Antton Maiz ; Juan Martinez de Irujo ; Jose Javier Zabaleta (bosna)
Egungo txapeldunak	Peio Etxeberria eta Jose Javier Zabaleta
Azken txapelketa	2024ko Esku Huskako Binakako Pilota Txapelketa Nagusia

Esku Huskako Binakako Pilota Txapelketa Nagusia —laburturik, Binakako Txapelketa—, gaur egun EPELen binakako txapelketa izenaz ere ezaguna, esku huskako pilotari profesionalen artean binaka jokatzen den pilota txapelketa nagusia da, 2002az geroztik Esku Pilota Enpresen Ligak (EPEL) antolatua. Esku huskako pilotan, denboraldiko hiru txapelketa nagusietako bat da, buruz burukoarekin eta lau eta erdikoarekin batera.

Historia

1941ean sortu zen,^[1] Esku Huskako Buruz Buruko Pilota Txapelketa Nagusiarekin batera. Bi urtean behin jokatzen zen, hasiera hartan. Hala ere, 1945eko txapelketatik 1961ekoraino, eta ordukotik 1978koraino, etenaldi luzeak izan zituen, interes askorik ez baitzuen pizten txapelketa horrek.

1973an, orduko hartan esku huskako pilotan ziharduten bi enpresak —Empresas Unidas eta Eskulari— konturatu ziren txapelketak ezin formula hobeagoa zirela esku huskako pilotaren egutegiari pizgarri bat jartzeko. Hamarkada hartan, beraz, bi enpresek bakoitzak bere aldetik txapelketak egin zituzten, harik eta 1978an, bi enpresen artean lortutako hitzarmenari esker, lehiaketa berriz ere txapelketa nagusi bilakatu zen arte.

Lehenengo bikote txapelduna Onaindia - Urtzelai II.a izan zen; eta txapel gehien eskuratu duena, Retegi II.a - Errandonea, hiru bider txapeldun.^[1]

2002. urtean hasi zen EPEL esku huskako binakako pilota txapelketa antolatzen.

Finalen emaitzak, urtez urte

Hauek dira jokatu diren finalak eta final horietan jokatu duten pilotariak, urtez urte:^[1]

Urtea	Txapeldunak	Txapeldunordeak	Emaitza	Pilotalekua
2024	Peio Etxeberria eta Zabaleta	Altuna III.a eta Martija	22-20	Iruñeko Nafarroa Arena
2023	Elordi eta Zabaleta	Laso eta Imaz	22-13	Iruñeko Nafarroa Arena
2022	Altuna III.a eta Martija	Laso eta Imaz	22-20	Bilboko Bizkaia
2021	Elezkano II.a eta Zabaleta	Peña II.a eta Albisu	22-7	Bilboko Bizkaia
2020	Ezkurdia eta Martija	Olaizola II.a eta Urrutikoetxea	22-13	Bilboko Bizkaia
2019	Elezkano II.a eta Rezusta	Irribarria eta Zabaleta	22-19	Bilboko Bizkaia
2018	Ezkurdia eta Zabaleta	Elezkano II.a eta Rezusta	22-9	Bilboko Bizkaia
2017	Irribarria eta Rezusta	Bengoetxea VI.a eta Larunbe	22-14	Bilboko Bizkaia
2016	Olaizola II.a eta Urrutikoetxea	Martínez de Irujo eta Rezusta	16-10	Bilboko Bizkaia
2015	Bengoetxea VI.a eta Untoria	Berasaluze II.a eta Zubieta	22-7	Bilboko Bizkaia
2014	Martinez de Irujo eta Barriola	Olaizola II.a eta Aretxabaleta	22-13	Bilboko Bizkaia
2013	Martinez de Irujo eta Zabaleta	Berasaluze II.a eta Albisu	6-4	Bilboko Bizkaia
2012	Titin III.a eta Merino II.a	Xala eta Laskurain	22-15	Bilboko Bizkaia
2011	Olaizola II.a eta Begino	Xala eta Beroitz (Barriolaren ordez)	22-14	Bilboko Bizkaia
2010	Xala eta Zubieta	Gonzalez eta Laskurain	22-14	Gasteizko Ogeta
2009	Martinez de Irujo eta Goñi III.a	Olaizola II.a eta Mendizabal II.a	22-21	Donostiako Atano III.a
2008	Olaizola II.a eta Mendizabal II.a	Titín III.a eta Laskurain	22-17	Gasteizko Ogeta
2007	Xala eta Eulate	Olaizola I.a eta Beloki I.a	22-18	Gasteizko Ogeta
2006	Martinez de Irujo eta Eulate	Olaizola II.a eta Zearra	22-11	Gasteizko Ogeta
2005	Martinez de Irujo eta Goñi III.a	Bengoetxea VI.a eta Beloki I.a	22-12	Donostiako Atano III.a
2004	Titín III.a eta Goñi III.a	Martinez de Irujo eta Lasa III.a	22-10	Donostiako Atano III.a
2003	Koka eta Beloki I.a	Olaizola II.a eta Pascual	22-15	Donostiako Atano III.a
2002	Xala eta Lasa III.a	Olaizola I.a eta Patxi Ruiz	22-19	Donostiako Atano III.a
2001	Olaizola I.a eta Goñi III.a	Alustiza eta Beloki I.a	22-13	Donostiako Atano III.a
2000	Titín III.a eta Lasa III.a	Unanue eta Errasti	22-19	Gasteizko Ogeta
1999	Olaizola I.a eta Elkoro	Goñi II.a eta Zezeaga	22-15	Logroñoko Adarraga
1999	Nagore eta Errandonea	Berasaluze VIII.a eta Beloki I.a	22-17	Donostiako Atano III.a
1998	Unanue eta Errasti	Etxaniz eta Elkoro	22-21	Donostiako Atano III.a
1997	Retegi II.a eta Lasa III.a	Eugi eta Zezeaga	22-14	Donostiako Atano III.a
1996	Capellan eta Beloki I.a	Etxaniz eta Arretxe I.a	22-18	Donostiako Atano III.a
1995	Retegi II.a eta Errandonea	Unanue eta Zezeaga	22-17	Donostiako Atano III.a
1994	Titín III.a eta Arretxe I.a	Retegi II.a eta Beloki I.a	22-14	Gasteizko Ogeta
1993	Etxaniz eta Zezeaga	Urionaguena eta Galartza III.a	22-15
1993	Alustiza eta Maiz II.a	Titín III.a eta Arretxe I.a	22-20	Gasteizko Ogeta
1992	Bergara II.a eta Arretxe I.a	Unanue eta Zezeaga	22-18	Gasteizko Ogeta
1991	Retegi II.a eta Arretxe I.a	Salaberria eta Galartza III.a	22-19	Donostiako Anoeta
1990	Retegi II.a eta Errandonea I.a	Bergara II.a eta Etxenagusia (Maiz II.aren ordez)	22-03	Donostiako Anoeta
1989	Ladutxe eta Tolosa I.a	Retegi II.a eta Arretxe I.a	22-18	Donostiako Anoeta
1988	Retegi II.a eta Errandonea I.a	Ladutxe eta Martinikorena	22-16	Donostiako Anoeta
1987	Ladutxe eta Tolosa I.a	Alustiza eta Galartza III.a	22-14	Donostiako Anoeta
1986	Bergara II.a eta Martinikorena	Alustiza eta Tolosa I.a	22-15	Donostiako Anoeta
1985	Bergara II.a eta Martinikorena	Oreja III.a eta Galartza III.a	22-18	Donostiako Anoeta
1984	Bengoetxea IV.a eta Maiz II.a	Oreja III.a eta Aldazabal II.a	22-18	Donostiako Anoeta
1983	Bengoetxea IV.a eta Maiz II.a	Garcia Ariño IV.a eta Gorostiza	22-11	Donostiako Anoeta
1982	Beristain eta Tolosa I.a	Garcia Ariño IV.a eta Maiz II.a	22-21	Donostiako Anoeta
1981	Garcia Ariño IV.a eta Maiz II.a	Bergara II.a eta Martinikorena	22-13	Donostiako Anoeta
1980	Bengoetxea III.a eta Gorostiza	Pierola eta Maiz II.a	22-15	Donostiako Anoeta
1979	Pierola eta Maiz II.a	Retegi I.a eta Aldazabal II.a	22-14	Donostiako Anoeta
1962	Arriaran I.a eta Arriaran II.a	Ogeta eta Etxabe X.a	22-15
1945	Txikito Iraetakoa (Onaindiaren ordez) eta Lazkano	Atano VII.a eta Atano IV.a	22-21	Donostiako Gros
1944	Onaindia eta Urtzelai II.a	Ubilla I.a eta Kortabitarte	22-16
1942	Onaindia eta Urtzelai II.a	Txikito Iraetakoa eta Gallastegi	22-18	Donostiako Gros

Oharrak

2016: Olaizola II.a eta Urrutikoetxea aurretik zihoazela (16-10), Juan Martinez de Irujo aurkariaren lesioagatik irabazi zuten.^[2]
2013: Irujo eta Zabaleta (txapelketa osoko bikoterik hoberena) bi tantoz aurretik zihoazela (6-4), Pablo Berasaluze aurkariaren lesioagatik irabazi zuten.^[3]
2011: Xalarekin batera Abel Barriolak jokatu beharko zukeen, baina enpresek ez zioten astebeteko atzerapena eman, lesio batetik sendatzeko. Ordu arte, 1990az geroztik izan ziren finalista lesionatu guztiei, ordea, onartu zieten halako atzerapena, eta Barriola horrela baztertu izanak haserre handia sortu zuen pilotazaleen artean.^[4]^[5]
1999: Sei urte lehenago bezala, bi txapelketa paralelo jokatu ziren.
1993: Bi enpresen arteko ika-mikengatik, bi txapelketa paralelo jokatu ziren.
1990: Etxenagusiak Maiz II.a ordeztu zuen, gripearengatik.
1945: Txikito Iraetakoak Onaindia ordeztu zuen finalean.

Txapeldunak eta finalistak

Pilotaria	Txapelak	Finalak
Maiz II.a	5	7
Retegi II.a	5	7
Martinez de Irujo	5	7
Zabaleta	5	6
Titin III.a	4	6
Errandonea	4	4
Goñi III.a	4	4
Olaizola II.a	3	8
Arretxe I.a	3	6
Bergara II.a	3	5
Xala	3	5
Tolosa	3	4
Lasa III.a	3	4
Beloki	2	7
Martinikorena	2	4
Olaizola I.a	2	4
Rezusta	2	4
Ladutxe	2	3
Elezkano II.a	2	3
Martija	2	3
Onaindia	2	2
Urtzelai II.a	2	2
Bengoetxea IV.a	2	2
Eulate	2	2
Ezkurdia	2	2
Zezeaga	1	5
Alustiza	1	4
Unanue	1	4
Garcia Ariño IV.a	1	3
Etxaniz	1	3
Bengoetxea VI.a	1	3
Txikito Iraetakoa	1	2
Pierola II.a	1	2
Elkoro	1	2
Errasti	1	2
Gorostiza	1	2
Mendizabal II.a	1	2
Barriola	1	2*
Zubieta	1	2
Irribarria	1	2
Urrutikoetxea	1	2
Altuna III.a	1	2
Lazkano	1	1
Merino II.a	1	1
Arriaran I.a	1	1
Arriaran II.a	1	1
Bengoetxea III.a	1	1
Beristain	1	1
Capellán	1	1
Nagore	1	1
Koka	1	1
Begino	1	1
Untoria	1	1
Elordi	1	1
Peio Etxeberria	1	1
Galartza III.a	0	4
Laskurain	0	3
Berasaluze VIII.a	0	3
Albisu	0	2
Aldazabal II.a	0	2
Laso	0	2
Imaz	0	2
Oreja III.a	0	2
Gallastegi	0	1
Ubilla I.a	0	1
Kortabitarte	0	1
Atano VII.a	0	1
Atano IV.a	0	1
Ogeta	0	1
Etxabe X.a	0	1
Retegi I.a	0	1
Etxenagusia	0	1
Salaberria	0	1
Eugi	0	1
Goñi II.a	0	1
Zearra	0	1
Patxi Ruiz	0	1
Pascual	0	1
Gonzalez	0	1
Beroitz	0	1
Aretxabaleta	0	1
Larunbe	0	1
Peña II.a	0	1

*Oharra: Barriolak finala jokatzeko eskubidea bitan irabazi zuen arren, 2011koa ezin izan zuen jokatu (partida atzeratzea onartu ez ziotelako), eta 2014koa besterik ez zuen jokatu (bai eta irabazi ere).

Txapelak herrialdeen arabera

Herrialdea	Txapelak	Pelotariak
Nafarroa Garaia	62	Maiz II.ak, Martínez de Irujok, Retegi II.ak eta Zabaletak, 5;Errandoneak eta Goñi III.ak, 4;Arretxek, Lasa III.ak, Olaizola II.ak eta Bergara II.ak, 3;Belokik, Bengoetxea IV.ak, Ezkurdiak, Martinez de Eulatek, Martinikorenak, Olaizola I.ak eta Martijak, 2;eta Abel Barriolak, Beginok, Bengoetxea III.ak, Bengoetxea VI.ak, Nagorek, Pierola II.ak, Zubietak eta Peio Etxeberriak, 1.
Gipuzkoa	22	Tolosak, 3;Urtzelai II.ak eta Rezustak, 2;eta Alustizak, Arriaran I.ak, Arriaran II.ak, Beristainek, Elkorok, Errastik, Etxanizek, Kokak, Lazkanok, Mendizabal II.ak, Txikito Iraetakoak, Unanuek, Zezeagak, Irribarriak eta Altuna III.ak, 1.
Bizkaia	8	Onaindiak eta Elezkano II.ak, 2;eta García Ariño IV.ak, Gorostizak, Urrutikoetxeak eta Elordik, 1.
Errioxa	7	Titín III.ak, 4;eta Capellanek, Merino II.ak eta Untoriak, 1.
Lapurdi	5	Xalak, 3; eta Ladutxek, 2.