باشگاه فوتبال تراکتور
باشگاه فوتبال تراکتور تبریز یک باشگاه حرفه ای فوتبال ایرانی است که در سال ۱۳۴۹ در شهر تبریز بنیان‌گذاری شده است. این باشگاه هم‌اکنون در لیگ برتر خلیج فارس حضور دارد.
 | |||
| نام کامل | باشگاه فرهنگی ورزشی اقتصادی تراکتور[۱][۲] | ||
|---|---|---|---|
| لقب(ها) | تراکتوری‌ها[۳] پرشورها[۴] گرگ‌های سرخ[۵] تی‌تی‌ها | ||
| تاریخ بنیان‌گذاری | ۱۳۴۹ (۵۴ سال پیش)[۶] با نام تراکتورسازی | ||
| نام ورزشگاه | یادگار امام تبریز (سهند) | ||
| گنجایش | ۶۶٬۸۳۳ نفر[۷] | ||
| مالک | محمدرضا زنوزی مطلق | ||
| مدیرعامل | سعید مظفری‌زاده[۸] | ||
| سرمربی | حمید مطهری (موقت) | ||
| لیگ | لیگ برتر خلیج فارس | ||
| ۰۳–۱۴۰۲ | ۴ | ||
این تیم که با نام تراکتورسازی شناخته می‌شد، بعد از شروع مالکیت محمدرضا زنوزی مطلق نام این باشگاه تغییر یافت و در حال حاضر نام این باشگاه، باشگاه فرهنگی، ورزشی و اقتصادی تراکتور آذربایجان می‌باشد. از مهم‌ترین افتخارات باشگاه فوتبال تراکتور می‌توان به ۳ نایب قهرمانی لیگ فوتبال ایران، ۲ قهرمانی و ۳ نایب قهرمانی جام حذفی فوتبال ایران و ۱ نایب قهرمانی سوپر جام فوتبال ایران اشاره کرد.
پیشینه
پیش از انقلاب ۱۳۵۷
تراکتور در سال ۱۳۵۴ به جام تخت جمشید صعود کرد. آنان در جام تخت جمشید ۱۳۵۴ شرکت کردند و در میان ۱۶ تیم، در جایگاه شانزدهم ایستاده، به دستهٔ پایین‌تر سقوط کردند. پس از یک سال دوری از سطح اول لیگ فوتبال ایران، آنان در جام تخت جمشید ۱۳۵۶ شرکت کرده و جایگاه پنجم را کسب کردند. در این دوران، سرمربی تراکتور حسین فکری بود و بازیکنانی چون پرویز مظلومی، عباس کارگر و ابراهیم کیان‌طهماسبی در این تیم بازی می‌کردند.[۹] تراکتور در جام تخت جمشید ۱۳۵۷ هم حاضر بود و تا پیش از تعطیلی مسابقات به دلیل وقوع انقلاب ۱۳۵۷، در جایگاه نهم جدول بودند.[۱۰] این باشگاه در جام حذفی ۱۳۵۶ که اولین دوره جام حذفی بود نیز به فینال راه یافت؛ اما در بازی پایانی، نتیجه را به ملوان بندرانزلی واگذار کرد و نایب‌قهرمان شد. در این سال‌ها ماشین‌سازی نیز به عنوان تیمی از شهر تبریز و قدرتی موازی با تراکتور در فوتبال ایران حاضر بود.[۹]
دهه ۱۳۶۰
در دهه ۱۳۶۰ به دلیل وقوع جنگ ایران و عراق، لیگ فوتبال ایران تعطیل بود و تنها جام‌های استانی برگزار می‌شد و تراکتور در لیگ فوتبال تبریز بازی می‌کرد. در سال ۱۳۶۵، منتخب تبریز متشکل از بازیکنان تراکتور و ماشین‌سازی به فینال لیگ استانی قدس راه یافت، ولی از تیم استان اصفهان شکست خورد و دوم شد. در این دهه بازیکنانی مانند احد شیخ لاری، حسین قوی‌فکر، غلامرضا باغ‌آبادی و امیر داداش‌ضیایی بازیکنان برجسته تراکتور بودند که در تیم ملی فوتبال ایران نیز بازی کردند. در سالیان پایانی این دهه، واسیلی گوجا مربی اهل رومانی به تراکتور آمد.[۹]
دهه ۱۳۷۰ و آغاز دهه ۱۳۸۰
واسیلی گوجا، تیم‌های پایه تراکتور را زیر نظر گرفت و به کارهای بنیانی پرداخت. تراکتور متحول شد و دوران موفقی را گذراند.[۹][۱۱] آنان در لیگ آزادگان ۱۳۷۱ در گروه یک بالاتر از استقلال و کشاورز اول شدند، اما در پلی‌آف با باخت به پاس تهران، به مقام سوم رسیدند.[۱۲] در این تیم که بهترین نتیجه تاریخ تراکتور در لیگ تا آن روز، را به دست آورد؛ احد شیخ لاری به عنوان کاپیتان تیم، کریم باقری، سیروس دین‌محمدی وحسین خطیبی حضور داشتند.[۹] اسماعیل حلالی و علی باغمیشه نیز از آن تیم به تیم ملی فوتبال ایران راه یافتند. تراکتور در سال ۱۳۷۳ با باخت به بهمن در جام حذفی، برای بار دوم در این جام دوم شد. با رفتن بازیکنان کلیدی از تیم، دوران افت باشگاه آغاز شد. محمدحسین ضیایی، جای گوجا را گرفت و بازیکن–مربی تیم شد. باشگاه در لیگ آزادگان ۱۳۷۹، آخر می‌شود ولی با این وجود سال بعد به حکم فدراسیون فوتبال ایران در لیگ حرفه‌ای تازه‌تاسیس شرکت می‌کند. آنان در لیگ برتر فوتبال ایران ۸۰-۸۱ با مربیگری رضا وطنخواه و محمود یاوری باز هم در لیگ آخر شدند و این بار به دسته پایین‌تر سقوط کردند.[۹]
دوران دسته اول: ۱۳۸۱–۱۳۸۸
تراکتور هفت فصل را در لیگ دسته اول فوتبال ایران سپری کرد، و نتوانست به جام خلیج فارس صعود کند. تراکتور در این هفت سال تنها یک بار به بازی صعود رسید، و با باخت به شیرین‌فراز کرمانشاه فرصت صعود را از دست داد. در این سالیان ارنست میدندروپ، فرشاد پیوس، احد شیخ لاری از مربیان باشگاه بودند. سرانجام تراکتورسازی در فصل ۸۸–۸۷ با مربیگری فراز کمالوند و با حمایت‌مالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به لیگ برتر صعود کرد.[۹]
۱۳۸۸ تاکنون
تراکتور تا فصل ۸۱–۱۳۸۰ در سطح اول فوتبال ایران بازی می‌کرد؛ اما در پایان آن فصل به دسته پایین‌تر سقوط کرد و پس از ۸ سال تلاش ناموفق برای صعود، سرانجام در سال ۱۳۸۸ دوباره به لیگ برتر فوتبال ایران راه یافت.[۱۳] تراکتور از سال ۱۳۸۸ با مسئولیت سپاه عاشورا بوده و به دلیل قرار گرفتن در رده تیم‌های نظامی، قادر به جذب بازیکنان سرباز بود.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷] تراکتور پس از صعود به لیگ برتر، روند رو به رشدی داشته و پس از قرار گرفتن در میانه جدول در فصل‌های ۸۹–۱۳۸۸، ۹۰–۱۳۸۹، سه بار نایب قهرمان لیگ برتر در لیگ‌های ۹۱–۱۳۹۰، ۹۲–۱۳۹۱، ۹۴–۱۳۹۳، شده است. تراکتور همچنین در سالهای ۹۳ و ۹۹ دوبار قهرمان جام حذفی شده است.[۱۸][۱۹]
پس از صعود به لیگ برتر فراز کمالوند، امیر قلعه‌نوعی (دو بار)، تونی اولیویرا (سه بار)، مجید جلالی و رسول خطیبی مربیگری تیم را بر عهده داشته‌اند. کمالوند به دلیل صعود به لیگ برتر،[۲۰] تونی به دلیل فتح جام حذفی[۲۱] و قلعه‌نوعی به دلیل کسب اولین سهمیه آسیایی با تراکتور[۲۰] و اولین صعود از مرحله گروهی لیگ قهرمانان باشگاه‌های آسیا[۲۲] نام خود را در تاریخ باشگاه ثبت کرده‌اند. مهدی کیانی، عضو تیمی که سال ۱۳۸۸ به لیگ برتر صعود کرد، با سابقه ۱۱ فصل حضور در تراکتور و محمد ابراهیمی با ۷ فصل حضور از با سابقه‌ترین بازیکنان تراکتور بودند.
تراکتور در سال ۱۳۹۹ دومین مقام قهرمانی خود در جام حذفی ایران را همراه ساکت الهامی کسب کرد.[۲۳]
تغییر نام
از فروردین ۱۳۹۸ مدیران و مالک باشگاه در تلاش بودند تا نام باشگاه را تغییر دهند. سرانجام با همت مدیران و موافقت اداره کل ورزش و جوانان آذربایجان شرقی و تأیید فیفا در ۱ تیر ۱۳۹۸ نام باشگاه تراکتورسازی تبریز به باشگاه تراکتور آذربایجان تغییر یافت.[۲][۲۴][۲۵]
هواداران
تراکتور پرتماشاگرترین تیم لیگ برتر در فصل‌های نهم، دهم، یازدهم، دوازدهم، چهاردهم و هجدهم است، همچنین در لیگ قهرمانان سال ۲۰۱۶ پرطرفدارترین و پرتماشاگرترین تیم انتخاب گردید.[۲۶]باشگاه تراکتور بر اساس نظرسنجی اینترنتی AFC میان تیم‌های ایرانی درسال ۲۰۲۰ به‌عنوان پرطرفدارترین و محبوب‌ترین تیم ایرانی شناخته شد.[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰] در دیگر نظرسنجی AFC میان تیم‌های آسیای جنوبی و مرکزی، تیم فوتبال تراکتور توانست با کسب ۵۹/۴۳ درصد از آرا، به‌عنوان محبوب‌ترین و پرهواداران‌ترین تیم آسیای جنوبی و مرکزی انتخاب شود.[۳۱][۳۲] در ادامه AFC، نظرسنجی دیگری بین تیم‌های آسیای شرقی و پرهوادارترین تیم‌های آسیای جنوبی و مرکزی (تراکتور و پرسپولیس) برگزار نمود، تا پرطرفدارترین تیم قارهٔ آسیا مشخص گردد. سرانجام تیم فوتبال تراکتور آذربایجان با کسب بیش از نیمی از تمامی آرا یعنی ۵۱/۱۳ درصد از کل آرا (۷۵۱ هزار رای از ۱میلیون و ۴۷۰ هزار رأی) به‌عنوان پرهواداران‌ترین و محبوب‌ترین تیم قارهٔ کهن مشخص شد.[۳۳]با این وجود برخی نظرسنجیهای اینترنتی AFC را معتبر نمی‌دانند و باور دارند به دلیل افزایش مشارکت راه تقلب در آن باز گذاشته شده است.[۳۴][۳۵][۳۶]به گفتهٔ مدیر باشگاه تراکتور این تیم در سال ۱۳۸۹ حدود ۴۸۲ هزار هوادار رسمی داشته که چندین برابر هوادران ثبت‌شدهٔ رئال مادرید، یکی از باشگاه‌های پرطرفدار دنیا، است.[۳۷]این باشگاه پیش‌تر تعداد تماشاگر ثابتی در ورزشگاه و هوادارانی در داخل تبریز داشت؛[۱۱] اما اکنون هواداری از این تیم به سراسر آذربایجان و برخی شهرهای دیگر از شهرهای تُرک‌نشین ایران رسوخ کرده است، به‌گونه‌ای که در رقابت‌های لیگ برتر، استادیوم‌های استان‌های البرز، قم، گیلان، خراسان، مازندران، کرمان و تهران نیز در اکثر بازیها پذیرای هواداران پرتعداد تراکتور بوده‌اند؛[۱۱][۳۸] مشخصاَ هواداران تراکتوری پس از راه‌یابی به لیگ برتر در سال ۸۸ حضور پرشماری در ورزشگاه آزادی تهران و در برابر سرخابی‌های این شهر داشته‌اند.
با وجود این که باشگاه تراکتور در تبریز قرار دارد، ولی در سراسر ایران هوادار دارد و در بازیهای خارج از خانه به خصوص در تهران نیز عده زیادی برای تشویق ایشان به ورزشگاه می‌روند.[۳۹]
«پرشورها» لقبی است که پس از انتخاب هواداران تراکتور به عنوان «پرشورترین هواداران ایران» در برنامه نود به آنها داده شد و اینک در بیشتر شهرها و محافل ورزشی کشور با این لقب خوانده می‌شوند.[۴۰][۴۱][۴۲] برخی، شیوهٔ تشویق هواداران این باشگاه را با هواداران فوتبال در شرق آسیا مقایسه می‌کنند اما طریقهٔ تشویق تماشاگران این باشگاه تبریزی بیشتر به‌مانند تماشاچیان ترکیه‌ای می‌باشد.[۴۳] در سال ۲۰۱۹ هواداران تراکتور رتبه پنجم برترین هواداران از نظر حمایت در بازیهای خانگی را پس از تیم‌های بروسیا دورتموند، بارسلونا، بایرن مونیخ و منچستر یونایتد توسط سایت ترانسفر مارکت به‌دست آوردند و از هواداران تیم‌هایی همچون آرسنال و رئال مادرید نیز بالاتر قرار گرفتند.[۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹] تونی، سرمربی پرتغالی پیشین این تیم که سابقهٔ بازی و مربیگری در بنفیکا را دارد، در مورد هواداران این باشگاه گفته است:
«در ۳۴ سال بازی و مربیگری در تیم‌های مختلف چنین استقبالی را از یک تیم ندیده بودم. تماشاگران تبریزی در هر بازی یا سر تمرین طوری در ورزشگاه حضور می‌یابند که گویی آن‌روز را برای تیم جشن گرفته‌اند. من در بنفیکا هم چنین هواداران پرشوری ندیده بودم.»[۵۰][۵۱]
«لوئیس میا»، سرمربی اسپانیایی تیم الجزیره امارات نیز که سابقهٔ بازی در باشگاه‌های رئال مادرید و بارسلونا را دارد، در نشست خبری پس از بازی رفت با تراکتور در لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۳، در مورد هواداران تراکتور چنین گفته است:
«شگفت‌زده شدم. چنین انتظاری نداشتم. هواداران به‌واقع یار دوازدهم تراکتور بودند. در اسپانیا هم تماشاگران زیادی می‌آیند؛ اما این اندازه سر و صدا تولید نمی‌کنند و هیجان ندارند. به‌خاطر تماشاگران با تعصب به تیم تراکتور تبریک می‌گویم.»[۵۲]
تراکتور و مسائل قومیتی
با اینکه تراکتور تنها یک باشگاه ورزشی است، اما امروزه برای هوادران این تیم در ایران جذابیتی فراتر از این دارد و به پدیده‌ای اجتماعی و ناسیونالیستی بدل شده است؛[۱۱][۵۳] درصد بالایی از طرفداران، چندان به بازی فوتبال و نتایج‌اش کار ندارند و به دنبال یک تجمع بی‌خطر هستند تا وجود خود را ابراز کنند، به گونه‌ای که برخی از هواداران تراکتور رابطه خود و آذربایجان را با باشگاه فوتبال بارسلونا و کاتالونیا مقایسه می‌کنند.[۱۱][۵۴]
علاوه‌بر این، بازیهای این تیم به‌طور ضمنی صحنه استفاده برخی از گروه‌های قوم‌گرا و پان‌ترک شده است. اما برخی باور دارند که این جریانات مستقیماً به حکومت جمهوری اسلامی و دستگاه‌های امنیتی آن متصل بوده و این اقدامات را در راستای عدم شکل‌گیری اتحاد در ایران، یا همان عبارت قدیمی «تفرقه بینداز و حکومت کن» دانسته‌اند.[۴۲][۵۳][۵۵][۵۶]
این حرکات عمدتاً شامل سردادن شعارها و بردن پارچه نوشته‌هایی قوم گرایانه بوده و در مواقعی هم مضامینی در حمایت از کشورهای ترکیه و جمهوری آذربایجان داشته است،[۵۳][۵۷] حتی شماری از هواداران تراکتور در مقاطعی، شعار «خلیج عربی» سر داده‌اند.[۵۸][۵۹] این رویکردها در مواردی از طرف محافل ورزشی، سیاسی و بخشی از خود مردم آذربایجان مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، این موضوع نمودهای سیاسی هم داشته و در میان مسئولان سیاسی حکومت ایران حساسیت ایجاد کرده است.[۶۰] واکنش‌های حکومت به این‌گونه مسائل در میان هواداران تراکتور، به دستگیری،[۵۷][۶۰] درگیری میان مأموران امنیتی و شعاردهندگان،[۵۷][۶۱] جمع برخی پارچه نوشته‌ها از ورزشگاه و برخی پوسترهای تراکتور از چاپخانه‌ها[۶۱] انجامیده است.[۶۰][۶۱]
در جریان نقل و انتقالات لیگ شانزدهم، مدیرعامل باشگاه تراکتور مصطفی آجرلو خبر از عقد قراردادی دو ساله با وارازداد هارویان مدافع میانی تیم ملی ارمنستان داد؛ ولی با گذشت ۱۲ ساعت از این اتفاق مدیرعامل باشگاه تراکتور با انتشار مطلبی در اینستاگرامش اعلام کرد از جذب هارویان منصرف شدند.[۶۲] آجرلو دلیل این اقدام را وحدت ترک‌ها و در پاسخ به اعتراض عده‌ای از هواداران تیم اعلام کرد که اعتراض هواداران به علت اِشغال قره باغ توسط ارمنی‌ها بود.[۶۳] این اقدام به دلیل شائبه‌هایی در مورد نژادپرستی و دخالت سیاست در ورزش، از سوی رسانه‌ها مورد انتقاد قرار گرفت.[۶۴]همچنین در تاریخ دهم اسفند ۱۳۹۷، در جریان مسابقه دو تیم تراکتور و سپاهان که در استادیوم «یادگار امام» تبریز برگزار شد، عده‌ای از هواداران تراکتور در اعتراض به حواشی پیش آمده در جریان سفر نخست‌وزیر ارمنستان به تهران، پرچم ارمنستان را در داخل ورزشگاه به آتش کشیدند. شعارهایی با مضمون آزادی قره باغ سر دادند.[۶۵]
بازی تراکتور و استقلال
این بازی که توسط سایت ترانسفرمارکت با ۱۰۰هزار تماشاگر به عنوان پرتماشاگرترین بازی هفته جهان انتخاب شده بود حواشی فراوانی داشت[۶۶] در لیگ ۱۹ عده ای از هواداران تراکتور در بازی با استقلال تهران با دادن سلام نظامی هنگام تلاوت قرآن در مراسم آغازین بازی؛ از حمله ترکیه به کردهای سوریه حمایت کردند چرا که به عقیده آنها این حمله‌ای به گروه تروریستی PKK بود و به گفتهٔ آنها غرب و پروپاگاندای رسانه‌ای قصد داشت جلوهٔ دیگری به آن ببخشد که از جمله ان انتشار عکس غیر نظامیان آسیب دیده در جنگ سوریه به عنوان حمله ترکیه بود.[۶۷][۶۸] شعارهای حمایتی از ترکیه بازتاب گسترده‌ای در جهان داشت و رسانه‌های ترکیه از این حرکت هواداران تراکتور استقبال کردند.[۶۹] معاون امنیتی وزیر کشور ایران روز یکشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۸ در جمع خبرنگاران از دستگیری هفت تماشاگر بازی تیم‌های تراکتور و استقلال تهران خبر داد و دلیل بازداشت این افراد را انجام حرکات خارج از بحث‌های ورزشی عنوان کرد البته پارچه نوشته‌ای دربارهٔ یوگسلاوی باعث این رفتارها شد.[۷۰][۷۱][۷۲] کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال بعد اتفاقات این بازی بیانیه صادر و اعلام کرد هرگونه شعارها و اقدامات غیر ورزشی که متأثر از عوامل سیاسی یا قومی و نژادی بوده باشد در این حوزه برخورد قاطع صورت می‌گیرد.[۷۳] مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان با اشاره به وقایع اخیر در برخی استادیوم‌های ورزشی از معاون فرهنگی وزارت ورزش خواست هر چه سریع‌تر نسبت به تشکیل کارگروه صیانت از ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی در محیط‌های ورزشی اقدام کند. این کارگروه با حضور نمایندگان وزارت اطلاعات، ارشاد اسلامی، صداوسیما، فدراسیون فوتبال، کمیسیون فرهنگی مجلس، نیروی انتظامی، معاونت فرهنگی سپاه و نمایندگان باشگاه‌های ورزشی تشکیل خواهد شد.[۷۴] سایت مشرق نیوز از رسانه‌های نزدیک به حکومت از انفعال مسئولان فدراسیون و مجلس به شدت انتقاد کرد و نوشت:
«آیا مسئولان می‌توانند به خود به قبولانند که نوشتن شعار دربارهٔ چکسلواکی و یوگسلاوی بدون اتاق فکر اجنبی بوده و آن عده تماشاگرنما بدون دلیل این پرچم‌ها را به نمایش درآورده اند؟ اگر آوردن پرچم ژاپن به خاطر ملیت یکی از بازیکنان توجیه دارد، آوردن پرچم آذربایجان و ترکیه و فریاد یک صدای نام این کشورها چه توجیهی دارد؟ آیا چیزی جز شعار و اقدام تجزیه طلبانه است؟! گو اینکه پرچم ژاپن به شکلی عادی و ورزشی برای کری با پرسپولیس آورده شده بود و در تناقضی جالب حکومت هیچ مشکلی با پرچم‌های ارمنستان یا شعارهای حمایتی از رضاشاه توسط هواداران برخی تیم‌ها یا پرچم برزیل در آبادان و پرچم عراق در اهواز ندارد.»[۷۵]
شهاب‌الدین بی‌مقدار، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی برخلاف علی دایی اعتقادی به حضور تجزیه‌طلبان در ورزشگاه یادگار امام تبریز ندارد و می‌گوید:
«شما خبرنگاران نباید زیاد به این موضوع بپردازید. در تهران هم مردم شعار می‌دادند رضاشاه روحت شاد. در تهران مردم به نفع رضا شاه شعار دادند، در تبریز هم عده‌ای بحث یوگسلاوی را مطرح کردند. واقعاً نباید این موضوعات را بزرگ کرد. کسانی که در ورزشگاه یادگار امام چنان رفتار و گفتاری داشتند، در اقلیت بودند. مگر اکثریت تماشاگران با این شعارها موافق‌اند؟ جدایی‌طلبی در آذربایجان اصلاً پررنگ نیست. کسانی هم فعالیت می‌کنند، هدفشان این است که زبان و ادبیات ترکی به رسمیت شناخته شود. این خواسته هم مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. کسانی که خواهان آموزش زبان مادری در مدارس آذربایجان هستند، هیچ وقت شعار جدایی آذربایجان از ایران را سر نمی‌دهند.»[۷۶]
زنان هوادار تراکتور
در دیدار دو تیم تراکتور و پرسپولیس، از دور برگشت رقابت‌های لیگ نهم، تعدادی از زنان تبریزی، با حضور در استادیوم، خواهان ورود به ورزشگاه جهت تماشای بازی شدند. این هواداران، با مشاهده جلوگیری نیروهای امنیتی از ورود آنها به ورزشگاه، با رفتن به تپه‌های مشرف به زمین چمن، به تماشای بازی پرداختند.[۷۷]
تراکتور و دریاچه ارومیه
هواداران این تیم همچنین در طی چند بازی شعارهایی دربارهٔ خشک شدن دریاچه ارومیه سر داده و عده‌ای از آنان با پرچم‌های این تیم در ساحل دریاچه حاضر شده‌اند.[۷۸] تراکتور به پویش «به امید احیای دریاچه ارومیه» پیوسته است و در لیگ شانزدهم با شعارهایی با مضمون حمایت از احیای دریاچه ارومیه به میدان می‌رود.[۷۹]
سرود رسمی
هر تیم باشگاهی در دنیای فوتبال سرود رسمی خاص خود را دارد، از این رو در سال ۱۳۹۱ همزمان با صعود تراکتور به لیگ قهرمانان آسیا، از سرود جدید تراکتور به نام «تیراختور ایفتیخاریمیز» رونمایی شد. از آن سو به بعد این مارش، به عنوان سرود رسمی تراکتور معرفی شد.
- ترانه‌سرا: ایوب شهبازی
- آهنگساز: غلامرضا میزازاده
- تنظیم: محمد حسین درابلو
- خواننده: اسفندیار قره‌باغی
«تیراختور ایفتیخاریمیز»
ظفر مارشین چالان بیزیک.قهرمانلیق بیزیمکی دیرآذربایجان دیاریمیزادب، شرف شوعاریمیز
بیرلیک گۆجون اینانمیشیقچوخ مئیدانلار دوْلانمیشیقآذربایجان دیاریمیزادب، شرف شوعاریمیز
دونیا بوْیو قالان بیزیکایرانا باش اوْلان بیزیکتیراختور ایفتیخاریمیزتیراختور ایفتیخاریمیز(۲)
داغلار کیمی دایانمیشیقایفتیخارلار قازانمیشیقتیراختور ایفتیخاریمیزتیراختور ایفتیخاریمیز(۲)
شعارها
تراکتور در بین هوادارانش به «تراختور یا تیراختور» معروف است.[۹] «داغ‌لارؽ سؤکَر تیراختور» (به فارسی: تراکتور کوه‌ها را می‌شکافد) یکی از محبوب‌ترین شعارهای دهه ۷۰ در میان هوادارن تراکتور بود.[۱۱] در دوره جدید حضور تیم، شعارهایی مانند «یاشاسؽن آذربایجان» (به فارسی: زنده‌باد آذربایجان)،[۱۱] «آذربایجان دیارؽمؽز، تیراختور ایفتیخارؽمؽز» (به فارسی: آذربایجان سرزمین‌مان است، تراکتور مایهٔ مباهات‌مان است) و «یئل یاتار تۇفان یاتار، یاتماز تیراختور بایراغؽ» (به فارسی: باد می‌خوابد طوفان فروکش می‌کند، اما پرچم تراکتور تا ابد پابرجاست)[۸۰] سر داده می‌شوند. هواداران این تیم گاهی در زمان گل خوردن شعار «عئیبی یوْخ، عئیبی یوْخ» (به فارسی: طوری نیست) سر می‌دهند؛ و در دقیقه ۱۵ هر بازی نیز برای اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی شعار «تۆرک دیلینده مدرسه، اوْلمالؽدؽ هر کسه» (به فارسی: مدرسه به زبان ترکی حق افراد است) سر می‌دهند.[۸۱][۸۲][۸۳] همچنین هوادارن تیم تراکتور در سالهای اخیر با شعار «آذربایجان قؽزلارؽ، گۆ لَرین اۇلدۇزلارؽ، ایستادیۇم یوْل‌لارؽ، گؤزله‌ایر اوْن‌لارؽ» در دقیقه ۲۵ هر بازی (به یادبود سال ۱۳۲۵ و اولین اعطای حق رای برای زنان، در حکومت سید جعفر پیشه‌وری در آذربایجان) از حضور بانوان تراکتوری در استادیوم حمایت می‌کنند.
هماوردان
پرسپولیس
بازی تراکتور و پرسپولیس، برای سالیان یک رقابت حساس و پر تماشاگر بوده است. در جام تخت جمشید و بعد تر در دهه‌های ۶۰ و ۷۰، پرسپولیس،[۸۴][۸۵][۸۶][۸۷] عموماً در برابر تراکتور پیروز بود، با این همه این شرایط بعد از قدرت گرفتن تراکتور کاملاً تغییر کرد. اولین برد تراکتور در برابر پرسپولیس و در دهه ۸۰، در هفته هجدهم لیگ دهم، به دست آمد. در این بازی تراکتور موفق شد با گل کرار جاسم، پرسپولیس را پس از ۱۷ سال شکست دهد.[۸۸] خداداد افشاریان داور میدان، این رقابت را سخت‌ترین بازی عمرش دانست. کرار جاسم، ستاره آن فصل تراکتور در این بازی به دلیل نواختن سیلی به گوش محسن خانبان کمک داور بازی اخراج شد.[۸۹]
استقلال
بازی تراکتور و استقلال یک بازی حساس است. در سالهای اخیر، رقابت بر سر قهرمانی و کسب سهمیه حضور در جام باشگاه‌های آسیا به این حساسیت افزوده است. این بازی که در استادیوم‌های یادگار امام و آزادی برگزار می‌شود، تماشاگران زیادی دارد. هواداران تراکتور حضوری پرشمار در استادیوم آزادی تهران و در مواردی بیش از هواداران تیم تهرانی داشته‌اند.[۴۰][۴۱] تیم‌های استقلال و تراکتور، پس از صعود تراکتور به لیگ برتر و از فصل ۸۸–۸۹، ۲۱ بار به مصاف هم رفته‌اند. تراکتور ۹ بار موفق به شکست استقلال شده است، ۵ بازی به تساوی انجامیده و استقلال ۷ پیروزی کسب کرده است. در سه لیگ متوالی سیزدهم، چهاردهم، پانزدهم تراکتور با پیروزی در دیدار برابر استقلال در هفته‌های پایانی، مانع از کسب سهمیه آسیایی یا قهرمانی استقلال شده است. در حالی که در هفته پایانی لیگ سیزدهم، آبی‌های پایتخت برای قهرمانی، نیاز به شکست تراکتور و توقف فولاد داشتند و با یک مساوی هم سهمیه آسیایی را کسب می‌کردند، سه گل فخرالدینی، نصرتی و انصاری‌فرد قهرمانی و سهمیه را همزمان از استقلال گرفت. در لیگ چهاردهم هم، تراکتور در تهران، ۴ گل به استقلال زد تا قبل از پایان لیگ سهمیه نگرفتن استقلال قلعه‌نویی قطعی شود و دوران سه ساله او در استقلال به پایان برسد.[۹۱] در لیگ پانزدهم، برد ۳ بر ۲ تراکتور در هفته ما قبل آخر و در استادیوم آزادی امید قهرمانی استقلال را از بین برد. بهترین برد تراکتور در برابر استقلال در چارچوب هفته ۲۹، لیگ چهاردهم در استادیوم آزادی و با حساب ۴ بر ۱ و با هت‌تریک سامان نریمان جهان به دست آماده است. بدترین نتیجه تراکتور در برابر استقلال به شکست ۷ بر ۱ در لیگ برتر در تهران و دو شکست ۵ بر ۱ در لیگ آزادگان سال ۷۵–۷۶ و ۷۹–۸۰ و یک شکست ۴ بر صفر در نخستین دوره لیگ برتر در تهران بازمی‌گردد.[۹۲][۹۳] نخستین بازی دو تیم در ۲۴ فروردین ۱۳۵۴ در تبریز برگزار شد و تراکتور با گل حسین نورمحمدزاده توانست استقلال را شکست دهد و اولین برد استقلال نیز در بازی برگشت همان سال اتفاق افتاد و با گلهای هادی نراقی و غلامحسین مظلومی استقلال پیروز شد.
شهرآوردها
در دهه‌های ۵۰ تا ۸۰، ماشین‌سازی رقیب مهمی برای تراکتور بود به‌طوری‌که ماشین‌سازی موفق به کسب ۲۲ برد در برابر ۱۲ برد تراکتور شده بود و ۱۹ بازی این دو تیم به تساوی انجامیده بود.[نیازمند منبع] تقابل دو تیم سبز و سرخ تبریزی، شهرآورد تبریز را تبدیل به یک بازی مهم و پر هیجان کرده بود ولی این شرایط پس از افول ماشین‌سازی تغییر کرد. در سالهای اخیر، دو تیم شهرداری و گسترش فولاد به تناوب در بازیهایی کم تماشاگر به مصاف تراکتور رفته‌اند [نیازمند منبع]. هواداران تراکتور، در دربی تبریز گاهی با سر دادن شعار «آذربایجان تیملری فرق المز رهلری» (به فارسی: تیم‌های آذربایجانی، با هر رنگی، فرقی با هم ندارند (معنی تحت‌الفظی)) هر دو تیم را تشویق می‌کردند. با این همه پس از بازی برگشت فصل ۹۴–۹۳ این شرایط تغییر کرد. در این بازی، یک هفته مانده به پایان لیگ و در یک بازی سرنوشت ساز برای قهرمانی به مصاف گسترش فولاد رفت. این بازی در نهایت به تساوی انجامید و تراکتور که با برد در این بازی قهرمان می‌شد با یک تساوی دیگر در برابر نفت تهران، دوم شد. پس از دست رفتن قهرمانی، عده‌ای از هواداران تراکتور با انتقاد از رویکرد تشویق هر دو تیم در جریان دربی تبریز، اعلام کردند در آینده تنها به تشویق تراکتور خواهند پرداخت.[۹۴]
از زمانی که باشگاه ماشین‌سازی تبریز نیز به مالکیت زنوزی درآمده است، شائبه تبانی در بازیهای این دو تیم که مالک یکسانی دارند به‌وجود آمده است. درحالی که در لیگ نوزدهم در دوره ای از نظر جمع امتیازات تراکتور در بحران بود به ماشین رسول خطیبی ۲_۰ باخت. مثل اینکه در سال ۹۹ ماشین‌سازی به محمد پوررضایی واگذار شد تا این حرف و حدیث‌ها پایان یابند[۹۵]
سپاهان اصفهان
از سال ۱۳۵۴ دو تیم تراکتور و سپاهان دیدارهای مختلفی با یکدیگر داشته‌اند. اولین دیدار بین این دو تیم در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۴ در شهر تبریز و در مسابقات جام تخت جمشید ۱۳۵۴ برگزار شده است که با تساوی ۱–۱ همراه بوده است.[۹۶] دیدار دو تیم تراکتور و سپاهان، دیدار بین پرطرفدارترین تیم‌های غیر تهرانی فوتبال ایران می‌باشد.[۹۷] تراکتور و سپاهان، در سال ۱۳۹۳ یک تفاهم نامه خواهرخواندگی امضاء کرده‌اند.[۹۸][۹۹]
آمار کلی
| آمار تیم تراکتور در برابر رقیبان | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بازیها | برد تراکتور | تساوی | باخت تراکتور | گل زده | گل خورده | ||||||||
| استقلال | ۱۲ | ۱۴ | ۲۰ | ۴۸ | ۷۳ | ||||||||
| پرسپولیس | ۱۰ | ۱۶ | ۲۲ | ۴۳ | ۶۶ | ||||||||
| سپاهان | ۱۰ | ۱۲ | ۲۶ | ۳۶ | ۶۴ | ||||||||
| ماشین‌سازی | ۲۱ | ۲۰ | ۲۵ | ۵۱ | ۵۵ | ||||||||
| گسترش فولاد | ۷ | ۶ | ۰ | ۲۲ | ۱۲ | ||||||||
- آخرین بروز رسانی: ۱۳ دسامبر ۲۰۲۰
نشان‌واره‌ها
باشگاه فوتبال تراکتور یکی از قدیمی‌ترین باشگاه‌های فوتبال ایران است. این باشگاه در سال ۱۳۴۹ در تبریز تأسیس شده است و تا کنون سه نشان‌واره داشته است.[۱۰۰]
از ۱۳۴۹ تا ۱۳۸۴
از ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۸
رنگ و پوشاک
رنگ
رنگ پیراهن باشگاه تراکتور از همان ابتدا به رنگ قرمز ساده بود، امروزه نیز پیراهن اول تراکتور بدون هیچ تغییری رنگ قرمز است. پیراهن دوم و سوم تراکتور را به ترتیب رنگ‌های سفید و سیاه تشکیل می‌دهند.[۱۰۱]
پوشاک
از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۸۴ تراکتور با هیچ اسپانسری قرارداد نداشت، اما پس از سال ۱۳۸۴ با حرفه ای تر شدن باشگاه اسپانسرها متعددی جذب باشگاه شده و با تراکتور قرارداد تجاری بستند.[۱۰۲]
| دوره | طراح لباس | اسپانسر |
|---|---|---|
| ۱۳۴۹–۵۳ |  امبرو | |
| ۱۳۵۳–۸۴ |  پوما | |
| ۱۳۸۴–۸۹ |  پوشاک دایی | بانک سپه/همراه اول/بیمه نوین |
| ۱۳۸۹–۹۲ |  آل اشپورت | همراه اول |
| ۱۳۹۲–۹۳ |  مروژ | پروژه آیسان تبریز |
| ۱۳۹۳–۹۶ |  کلمه | همراه اول/پروژه آیسان تبریز/خودروسازی فاو/بانک مهر اقتصاد |
| ۱۳۹۶–۹۷ |  | ایرانسل/اطلس گلوبال/آذرتل |
| ۱۳۹۷–۹۸ | مروژ | مؤسسه اعتباری کوثر |
| ۱۳۹۸–۱۴۰۰ |  آدیداس | هواپیمایی آتا/تراپ |
| ۱۴۰۰– | استارت | هواپیمایی آتا/رخش خودرو دیزل/کولاک شرق/آتا سنتر |
مسابقه‌ها
لیگ برتر
تراکتور تاکنون موفق به قهرمانی در لیگ برتر نشده است. اولین حضور تراکتور در در سطح اول فوتبال ایران به ۱۳۵۴ بازمی‌گردد، تراکتور در این مسابقات آخر شد. پس از آن تراکتور در اغلب رقابت‌های لیگ برتر ایران حضور داشته است اما در کسب قهرمانی لیگ برتر ایران، ناکام مانده است. کسب مقام سوم لیگ برتر سال ۱۳۷۲ به مربیگری واسیلی گوجا، توسط تیمی که در آن سال بازیهای درخشانی انجام داد از بهترین نتایج تراکتور در ده‌های ۶۰ و ۷۰ به‌شمار می‌رود. تراکتور پس از صعود مجدد به لیگ برتر فوتبال ایران، سه بار در سالهای ۹۱ به مربیگری امیر قلعه‌نویی و سال ۹۲ و ۹۳ به مربیگری تونی اولیویرا تا آستانه قهرمانی لیگ پیش رفت اما در پایان به نایب قهرمانی رضایت داد.
بازی تراکتور و نفت تهران
بازی فوتبال تراکتور – نفت تهران در چارچوب هفته ۳۰ام لیگ چهاردهم، در روز جمعه ۲۵ اردیبهشت در ورزشگاه یادگار امام تبریز برگزار شد. هر دو تیم در حالی با ۵۷ امتیاز به مصاف یکدیگر می‌رفتند که با پیروزی در این مسابقه برای اولین بار قهرمان لیگ برتر می‌شدند. از سوی دیگر سپاهان ۵۶ امتیازی نیز با تساوی این دو تیم و پیروزی در دیدار با سایپا برای پنجمین بار قهرمان لیگ برتر می‌شد. این بازی با تساوی ۳ بر ۳ به پایان رسید و منجر به قهرمانی سپاهان شد. مهم‌ترین اتفاق این بازی، پخش خبر دروغ نتیجه بازی همزمان در اصفهان بود، که منجر به تغییر روند بازی از دقیقه ۸۶ شد. پس از این خبر بازیکنان تراکتور با تصور اینکه بازی سپاهان و سایپا با حساب ۲ بر ۲ به پایان رسیده است به جای تلاش برای به ثمر رساندن گل، به اداره بازی پرداختند. اتفاقات داوری از دیگر حاشیه‌های این بازی بودند. این اتفاقات بعد اشتباه در یک صحنه مشکوک به پنالتی روی بازیکن تراکتور و اخراج تیموریان توسط داور مسابقه علیرضا فغانی اتفاق افتاد، پس از این اخراج و در حالی که تراکتور ۳ بر ۱ از نفت پیش بود، بازی به تساوی کشید. بعدتر، کارشناسان داوری اعلام کردند که داور در این بازی اشتباهات اثرگذاری داشته است.[۱۰۳] دیگر اتفاق جنجالی این دیدار خوشحالی بازیکنان و برخی از هواداران تراکتور پس از نتیجه بازی بود که بعداً مشخص شد خبری به اشتباه مبنی بر تساوی ۲ بر ۲ سپاهان و سایپا به آنها رسیده است؛[۱۰۴] قطع خطوط تلفن، شبکه اینترنت و پخش خبر اشتباه از بازی همزمان و فریب حاضران در ورزشگاه انتقادات بسیاری برانگیخت.[۱۰۵][۱۰۶]
جام حذفی
تراکتور تاکنون دو بار قهرمان جام حذفی شده است. تراکتور در اولین دوره جام حذفی به فینال رسید، با این وجود ۴ بر ۱ مغلوب ملوان شد. بعد از ۱۸ سال، در سال ۱۳۷۳ تراکتور با راه یافتن به فینال جام حذفی در دو بازی رفت و برگشت مقابل بهمن به میدان رفت. در بازی رفت در تبریز تراکتور با حساب ۱ بر هیچ بهمن را شکست داد، ولی در بازی برگشت با نتیجه ۲ بر صفر مغلوب این تیم شد و از کسب جام بازماند. در بازی برگشت شبهاتی در مورد اشتباهات داوری، از جمله مردود اعلام شدن یک گل سالم تراکتور وجود داشتند. سرانجام تراکتور پس از گذشت ۱۹ سال از آخرین حضور خود در فینال جام حذفی در مقابل مس کرمان قرار گرفت و با نتیجه ۱ بر صفر با گل سعید دقیقی به برتری رسید و اولین قهرمانی مهم خود را در سال ۱۳۹۳، رقم زد.دومین قهرمانی تراکتور در جام حذفی فصل ۹۹_۱۳۹۸ مقابل استقلال قرار گرفت که تراکتور با برتری ۳ بر ۲ این تیم را در ورزشگاه امام رضا شهر مشهد، شکست داد.[۱۸][۱۹]
لیگ قهرمانان آسیا
تراکتور ۶ دوره از سال ۲۰۱۳ به آن‌سو، به عنوان نماینده ایران در این مسابقه حضور داشته است. تیم تراکتور بعد از نایب قهرمانی در سال ۱۳۹۱ شمسی موفق شد برای اولین بار جواز شرکت در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا را کسب کند[۱۰۷][۱۰۸][۱۰۹]
جام میلز هندوستان
تیم تراکتور در بازی برگشت فینال جام حذفی سال ۷۳ برابر بهمن کرج گل درستی را با شوت از راه دور به ثمر رساند که داور مسابقه آن را آفساید اعلام کرد.
این حق کشی آشکار به ضرر تراکتور منجر به از دست رفتن قهرمانی جام حذفی برای تراکتور گشت و در ابتدا شایعه شد که بازی فینال تکرار خواهد شد، اما در پایان فدراسیون فوتبال برای دلجویی از تراکتور، این تیم را روانه جام بین‌المللی میلز هندوستان کرد.
تراکتور در این مسابقات با پیروزی بر تمامی حریفان خود و بدون دریافت گل خورده، به عنوان قهرمانی دست یافت.[۱۱۰][۱۱۱]
لیگ برتر
بدترین باخت تاریخ
باشگاه تراکتورسازی تبریز در هفته سی ام لیگ ۲۲ امدر مصاف با باشگاه استقلال تهران نتیجه را ۷ بر ۱ واگذار کرد
بهترین برد تاریخ باشگاه
باشگاه تراکتور تبریز در هفته هشتم لیگ هجدهمدر مصاف با باشگاه استقلال خوزسان با نتیجه ۶ بر ۰ پیروز گشت.
ورزشگاه خانگی
ورزشگاه یادگار امام تبریز (سهند)
هم‌اکنون باشگاه تراکتور، بازیهای خانگی رسمی خود را در ورزشگاه یادگار امام تبریز (سهند) انجام می‌دهد. این استادیوم، سومین ورزشگاه بزرگ ایران بوده و[۱۱۲] این ورزشگاه یکی از ۱۴ مکان ورزشی دهکده المپیک تبریز به‌شمار می‌رود.[۱۱۳] این ورزشگاه، طبق ارزیابی‌های انجام گرفته توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا، موفق به دریافت درجه A شده است.[۱۱۴]
ورزشگاه تختی تبریز
تراکتور، تا پیش از لیگ آزادگان ۸۸–۸۷، بیشتر بازیهای خانگی خود را در ورزشگاه قدیمی تختی تبریز (معروف به باغشمال) برگزار می‌کرد. ورزشگاه باغشمال با گنجایش ۲۵٬۰۰۰ نفر تا پیش از بهره‌برداری از ورزشگاه یادگار امام تبریز، به عنوان ورزشگاه اصلی فوتبال تبریز به حساب می‌آمد.[۱۱۵] باشگاه تراکتور، پس از صعود به لیگ برتر، بازیهای خانگی خود را در ورزشگاه یادگار امام تبریز انجام می‌دهد.[۱۱۶]
ورزشگاه شهید باکری تبریز
باشگاه تراکتور، دارای یک ورزشگاه اختصاصی ۱۰٬۰۰۰ نفری به نام ورزشگاه شهید باکری، واقع در کنار کارخانجات تراکتورسازی است. از جمله امکانات این ورزشگاه می‌توان به استخر، سونا، سالن بدن‌سازی، سالن سرپوشیده و چند زمین چمن اشاره کرد.[۱۱۷]
بلیط فروشی
برای نخستین بار در ایران، طرح استفاده از بلیط الکترونیکی برای تسهیل در خرید بلیط برای هواداران تراکتور، به اجرا درآمد.[۱۱۸] با این وجود مشکلاتی در اجرای این طرح وجود داشته است.[۱۱۹]تراکتور اولین باشگاه در سطح ایران است که توانسته بلیط فروشی را طبق استاندارد کنفدراسیون فوتبال آسیا به‌دست بگیرد، گفتنی است بلیط فروشی سایر باشگاه‌ها از طریق هیئت فوتبال استان‌ها انجام می‌گیرد.[۱۲۰]امروزه بلیط فروشی تیم تراکتور از سایت خود باشگاه انجام می‌شود
تراکتور در رسانه‌ها
بازیهای رسمی این باشگاه در لیگ برتر، جام حذفی و لیگ قهرمانان آسیا از طریق شبکه سراسری ورزش سیما و شبکه استانی سهند، به‌طور زنده در بستر دیجیتال و ماهواره پخش می‌شود. امکان مشاهده اینترنتی بازیهای این تیم از طریق وبگاه شبکه سهند و شبکه ورزش نیز وجود دارد. اما در سالهای اخیر تراکتوری‌ها با اشاره به پرطرفدار بودن خود در سراسر ایران خواستار پخش بازیها در شبکه سه شده‌اند. افزون بر این بازیهای مهم تراکتور با باشگاه‌های استقلال تهران، پرسپولیس تهران و سپاهان اصفهان به صورت زنده از شبکه سراسری سوم سیما، شبکه جهانی جام جم و شبکه جهانی سحر آذری نیز پخش می‌گردد.[۱۲۱][۱۲۲] این باشگاه با همکاری صدا و سیمای آذربایجان شرقی در روز ۲۱ خرداد ماه ۱۳۹۱ و طی جشنی که به مناسبت آسیایی شدن تراکتور برگزار شده بود از سرود رسمی این باشگاه که توسط اسفندیار قره‌باغی اجرا شد، رونمایی کرد.[۱۲۳]
در ۱۴ آذر ۱۳۹۸ باشگاه تراکتور، اپلیکیشن رسمی هواداران باشگاه تراکتور به نام تراپ را رونمایی کرد که خدمات هواداری و غیر هواداری ارائه می‌دهد.[۱۲۴]
بازیکنان
بازیکنان کنونی
فهرست بازیکنان باشگاه فوتبال تراکتور در فصل ۰۳–۱۴۰۲ به شرح زیر است:
|
|
بازیکنان خارجی
فهرست بازیکنان خارجی باشگاه تراکتور شامل بازیکنانی می‌شود که با تابعیت غیر ایرانی برای باشگاه تراکتور بازی کرده‌اند.[۱۲۵]
- راهنما
- بازیکنانی که نامشان پر رنگ نوشته شده، حداقل در یکی از رده‌های ملی کشورشان حضور داشته‌اند.
گلزنان برتر خارجی
| ردیف | نام | گل | بازی |
|---|---|---|---|
| ۱ | ادینیو | ۲۹ | ۶۲ |
| ۲ | فلاویو لوپز | ۲۱ | ۶۷ |
| ۳ | کرار جاسم | ۱۴ | ۷۱ |
| ۴ | آنتونی استوکس | ۱۳ | ۲۴ |
| ۵ | رودریگو توسی | ۸ | ۳۳ |
| ۶ | لئوناردو پیمنتا | ۷ | ۵۲ |
| ۷ | گوستاوو واگنین | ۷ | ۴۹ |
| ۸ | آلویس نانگ | ۵ | ۱۳ |
| ۹ | حمزه یونس | ۵ | ۱۵ |
| ۱۰ | گیلسون | ۵ | ۱۹ |
| ۱۱ | آگوستو سزار موریرا | ۵ | ۳۴ |
| ۱۲ | لی اروین | ۴ | ۷ |
| ۱۳ | یوکیا سوگیتا | ۳ | ۴۰ |
پاسورهای خارجی
| ردیف | نام | پاس گل | بازی |
|---|---|---|---|
| ۱ | ریکاردو آلوز | ۲۳ | ۴۸ |
| ۲ | ادینیو | ۱۰ | ۶۲ |
| ۳ | کرار جاسم | ۱۰ | ۷۱ |
| ۴ | فلاویو لوپز | ۶ | ۶۷ |
| ۵ | یوکیا سوگیتا | ۵ | ۴۰ |
| ۶ | گوستاوو واگنین | ۴ | ۴۹ |
| ۷ | رودریگو توسی | ۳ | ۳۳ |
| ۸ | لئوناردو پیمنتا | ۳ | ۵۲ |
| ۹ | ایان رمزی | ۳ | ۹ |
| ۱۰ | آنتونی استوکس | ۲ | ۲۴ |
| ۱۱ | آلویس نانگ | ۲ | ۱۵ |
| ۱۲ | آگوستو سزار موریرا | ۲ | ۳۴ |
| ۱۳ | ویلیان میمبلا | ۱ | ۱۶ |
| ۱۴ | جاناتان | ۱ | ۱۰ |
| ۱۵ | اشپیتیم آرفی | ۱ | ۹ |
حضور بر پایه قاره
| ردیف | قاره | تعداد بازیکن |
|---|---|---|
| ۱ | ۲۷ | |
| ۲ | ۱۵ | |
| ۳ | ۷ | |
| ۴ | ۵ |
- بازیکنان دو تابعیتی دوبار حساب شدند.
بازیکنان پیشین
| # | نام | ملیت | سال ها | تعداد فصل‌ها |
| ۱ | ایوب ذوالفقاری |  | ۱۳۷۰–۱۳۵۳ | ۱۷ |
| ۲ | حسن آذرنیا | | ۱۳۶۴–۱۳۵۵ | ۹ |
| ۳ | احد شیخ‌لاری | | ۱۳۷۶–۱۳۵۹ | ۱۷ |
| ۴ | یحیی گل‌محمدی | | ۱۳۶۹–۱۳۶۸ | ۱ |
| ۵ | ساکت الهامی | | ۱۳۷۱–۱۳۶۹ | ۲ |
| ۶ | اسماعیل حلالی | | ۱۳۷۳–۱۳۷۰ | ۳ |
| ۷ | سیروس دین‌محمدی | | ۱۳۷۵–۱۳۷۰ | ۵ |
| ۸ | کریم باقری | | ۱۳۷۳–۱۳۷۱ | ۲ |
| ۹ | مهدی تارتار | | ۱۳۷۳–۱۳۷۱ | ۲ |
| ۱۰ | کاظم محمودی | | ۱۳۸۶–۱۳۸۳–۱۳۷۹–۱۳۷۱ | ۱۱ |
| ۱۱ | حسین خطیبی | | ۱۳۷۵–۱۳۷۲ | ۳ |
| ۱۲ | علی باغمیشه | | تا ۱۳۷۶ | |
| ۱۳ | مهدی نوری | | ۱۳۸۰–۱۳۷۵ | ۵ |
| ۱۴ | یونس باهنر | | ۱۳۸۵–۱۳۸۳–۱۳۷۹–۱۳۷۵ | ۶ |
| ۱۵ | عباس آقایی | | ۱۳۸۰–۱۳۷۸ | ۲ |
| ۱۶ | رسول خطیبی | | ۱۳۸۱–۱۳۸۰ | ۱/۵ |
| ۱۷ | فرشاد احمدزاده | | ۱۳۸۴–۱۳۸۲ | ۲ |
| ۱۸ | مرتضی اسدی | | ۱۳۹۳–۱۳۸۹ | ۴ |
| ۱۹ | ابوالفضل حاجی‌زاده | | ۱۳۹۴–۱۳۹۰ | ۴ |
| ۲۰ | فرزاد حاتمی | | ۱۳۹۷–۱۳۹۵–۱۳۹۱–۱۳۹۰ | ۳ |
| ۲۱ | حسن رودباریان | | ۱۳۹۲–۱۳۹۱ | ۱ |
| ۲۲ | حبیب گردانی | | ۱۳۹۴–۱۳۹۱ | ۳ |
| ۲۳ | کریم انصاری‌فرد | | ۱۳۹۳–۱۳۹۲ | ۱ |
| ۲۴ | احمد نورالهی | | ۱۳۹۶–۱۳۹۴ | ۲ |
| ۲۵ | علیرضا نقی‌زاده | | ۱۳۹۵–۱۳۹۴ | ۱ |
| ۲۶ | محسن دلیر | | ۱۳۹۶–۱۳۹۴ | ۲ |
| ۲۷ | مهرداد بایرامی | | ۱۳۹۶–۱۳۹۴ | ۲ |
| ۲۸ | هاشم بیک‌زاده | | ۱۳۹۶–۱۳۹۵ | ۱ |
| ۲۹ | سعید دقیقی | | ۱۳۹۶–۱۳۹۵ | ۱ |
| ۳۰ | سعید آقایی | | ۱۳۹۶–۱۳۹۵ | ۱ |
| ۳۱ | محمد نادری | | ۱۳۹۷–۱۳۹۵ | ۲ |
| ۳۲ | سامان نریمان‌جهان | | ۱۳۹۵–۱۳۹۶–۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ | |
| ۳۳ | احسان پهلوان | | ۱۳۹۸–۱۳۹۶ | ۲ |
| ۳۴ | محمدرضا آزادی | | ۱۳۹۹–۱۳۹۶ | ۱ |
| ۳۵ | امیرارسلان مطهری | | ۱۳۹۸–۱۳۹۷ | ۱ |
| ۳۶ | سعید مهری | | ۱۳۹۹–۱۳۹۷ | ۳ |
| ۳۷ | مسعود شجاعی | | ۱۴۰۰–۱۳۹۷ | ۳ |
| ۳۸ | رضا شکاری | | ۱۳۹۹–۱۳۹۸ | ۳ |
| ۳۹ | اکبر ایمانی | | ۱۴۰۱–۱۳۹۸ | |
| ۴۰ | محمدرضا خانزاده | | ۱۴۰۰–۱۳۹۸ | ۲ |
| ۴۱ | پیمان بابایی | | ۱۴۰۱–۱۳۹۹ | |
| ۴۲ | پرویز مظلومی | | ۱۳۵۸–۱۳۵۵ | ۳ |
| ۴۳ | کورش برمک | | ۱۳۷۸–۱۳۷۵ | ۳ |
| ۴۴ | میثم منیعی | | ۱۳۸۱–۱۳۷۹ | ۲ |
| ۴۵ | مهدی کیانی | | ۱۳۹۸–۱۳۹۶–۱۳۹۴–۱۳۸۷ | ۹ |
| ۴۶ | محمد ابراهیمی | | ۱۳۹۷–۱۳۹۵–۱۳۹۳–۱۳۸۸ | ۷ |
| ۴۷ | مهدی ثابتی | | ۱۳۸۹–۱۳۸۸ | ۱ |
| ۴۸ | مهرداد پولادی | | ۱۳۸۹–۱۳۸۸ | ۱ |
| ۴۹ | قاسم حدادی‌فر | | ۱۳۹۱–۱۳۸۹ | ۲ |
| ۵۰ | آندرانیک تیموریان | | ۱۳۹۴–۱۳۹۰–۱۳۸۹ | ۱/۵ |
| ۵۱ | احسان حاجی‌صفی | | ۱۳۹۹–۱۳۹۷–۱۳۹۱–۱۳۸۹ | ۴/۵ |
| ۵۲ | امیرحسین صادقی | | ۱۳۹۱–۱۳۹۰ | ۱ |
| ۵۳ | سیامک سرلک | | ۱۳۹۱–۱۳۹۰ | ۱ |
| ۵۴ | جواد کاظمیان | | ۱۳۹۲–۱۳۹۰ | ۲ |
| ۵۵ | محمد نصرتی | | ۱۳۹۵–۱۳۹۴–۱۳۹۱–۱۳۹۰ | ۲ |
| ۵۶ | محسن فروزان | | ۱۳۹۸–۱۳۹۷–۱۳۹۲–۱۳۹۰ | ۳ |
| ۵۷ | میلاد فخرالدینی | | ۱۳۹۰–۱۳۹۳–۱۳۹۹–۱۴۰۰ | ۴/۵ |
| ۵۸ | سید مهدی سیدصالحی | | ۱۳۹۲–۱۳۹۱ | ۱ |
| ۵۹ | سیاوش اکبرپور | | ۱۳۹۳–۱۳۹۱ | ۲ |
| ۶۰ | فرشید طالبی | | ۱۳۹۴–۱۳۹۱ | ۳ |
| ۶۱ | محمد ایرانپوریان | | ۱۳۹۷–۱۳۹۱ | ۶ |
| ۶۲ | علی کریمی | | ۱۳۹۳–۱۳۹۲ | ۱ |
| ۶۳ | قاسم دهنوی | | ۱۳۹۳–۱۳۹۲ | ۱ |
| ۶۴ | حامد لک | | ۱۳۹۴–۱۳۹۲ | ۲ |
| ۶۵ | علی علیزاده | | ۱۳۹۵–۱۳۹۲ | ۳ |
| ۶۶ | عقیل اعتمادی |  | ۱۳۹۵–۱۳۹۲ | ۳ |
| ۶۷ | محسن بنگر | | ۱۳۹۴–۱۳۹۳ | ۱ |
| ۶۸ | سینا عشوری | | ۱۳۹۵–۱۳۹۳ | ۲ |
| ۶۹ | محسن ربیع‌خواه | | ۱۳۹۵–۱۳۹۳ | ۲ |
| ۷۰ | خالد شفیعی | | ۱۳۹۶–۱۳۹۳ | ۳ |
| ۷۱ | فرزاد آشوبی | | ۱۳۹۵–۱۳۹۴ | ۱ |
| ۷۲ | رضا جباری | | ۱۳۹۵–۱۳۹۴ | ۱ |
| ۷۳ | شجاع خلیل‌زاده | | ۱۳۹۵–۱۳۹۴ | ۱ |
| ۷۴ | میثم بائو | | ۱۳۹۶–۱۳۹۴ | ۲ |
| ۷۵ | بختیار رحمانی | | ۱۳۹۶–۱۳۹۴ | ۲ |
| ۷۶ | علی کریمی | | ۱۳۹۷–۱۳۹۶–۱۳۹۵–۱۳۹۴ | ۲ |
| ۷۷ | محمدرضا اخباری | | ۱۳۹۴–۱۳۹۶–۱۳۹۷ تا کنون | |
| ۷۸ | سروش رفیعی | | ۱۳۹۶–۱۳۹۵ | ۱ |
| ۷۹ | احمد آل‌نعمه | | ۱۳۹۷–۱۳۹۵ | ۲ |
| ۸۰ | عارف آغاسی | | ۱۳۹۷–۱۳۹۵ | ۲ |
| ۸۱ | امید عالیشاه | | ۱۳۹۷–۱۳۹۶ | ۱ |
| ۸۲ | مهدی شریفی | | ۱۳۹۸–۱۳۹۶ | ۲ |
| ۸۳ | دانیال اسماعیلی‌فر | | ۱۳۹۸–۱۳۹۶ | ۲ |
| ۸۴ | ایوب کلانتری | | ۱۳۹۸–۱۳۹۷ | ۱ |
| ۸۵ | مهدی مهدی‌پور | | ۱۳۹۸–۱۳۹۷ | ۱ |
| ۸۶ | محمد طیبی | | ۱۳۹۸–۱۳۹۷ | ۱ |
| ۸۷ | احمد موسوی | | ۱۳۹۸–۱۳۹۷ | ۱ |
| ۸۸ | محمد نوری | | ۱۳۹۹–۱۳۹۷ | ۲ |
| ۸۹ | ایمان سلیمی | | ۱۳۹۹–۱۳۹۷ | ۲ |
| ۹۰ | اشکان دژآگه |  | ۱۴۰۰–۱۳۹۷ | ۳ |
| ۹۱ | رضا اسدی | | ۱۳۹۹–۱۳۹۸ | ۱ |
| ۹۲ | محمدرشید مظاهری | | ۱۳۹۹–۱۳۹۸ | ۱ |
| ۹۳ | میثم تیموری | | ۱۴۰۰–۱۳۹۸ | ۲ |
| ۹۴ | مهدی تیکدری | | ۱۴۰۰–۱۳۹۸ | ۲ |
| ۹۵ | حمید بوحمدان | | ۱۴۰۰–۱۳۹۹ | ۱ |
| ۹۶ | محمد عباس‌زاده | | ۱۳۹۹ تا کنون |
مالکیت
| سال‌ها | مالک | نام باشگاه |
| ۱۳۴۹–۱۳۸۸ | تراکتورسازی ایران | تراکتورسازی |
| ۱۳۸۸–۱۳۹۷ | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه عاشورا) | تراکتورسازی |
| ۱۳۹۷–اکنون | محمدرضا زنوزی مطلق | تراکتور |
مربیان
در فهرست زیر مربیان تراکتور از سال ۱۳۴۹ تاکنون آورده شده است.[۱۲۸]
بیشترین حضور روی نیمکت
| ردیف | نام | ملیت | سال‌ها |
|---|---|---|---|
| ۱ | واسیلی گوجا |  | ۷ سال و ۶ ماه |
| ۲ | اسماعیل هاشمی | | ۴ سال |
| ۳ | حسین فکری | | ۳ سال |
| ۴ | احد شیخ‌لاری | | ۳ سال |
| ۵ | فراز کمالوند | | ۳ سال |
| ۶ | امیر قلعه‌نوعی | | ۳ سال |
| ۷ | تونی اولیویرا |  | ۳ سال |
مدیران
رشید اردبیلی (۱۳۵۹–۱۳۵۰)
علیرضا نجف لو (۱۳۶۳–۱۳۵۹)
یوسف شفیعی (۱۳۶۸–۱۳۶۳)
کریم پاداش (۱۳۷۰–۱۳۶۸)
سعید مؤیدفر (۱۳۷۴–۱۳۷۰)
کاظم امانی (۱۳۸۰–۱۳۷۴)
خسرو عبدالله‌زاده (۱۳۸۰)
داریوش سرخوش (۱۳۸۲–۱۳۸۰)
اکبر گهرخانی (۱۳۸۴–۱۳۸۲)
اکبر فیاض (۱۳۸۵–۱۳۸۴)
کریم ملاحی (۱۳۸۶–۱۳۸۵)
خسرو عبدالله‌زاده (۱۳۸۷–۱۳۸۶)
ناصر شفق (۱۳۸۹–۱۳۸۷)
محمدحسین جعفری (۱۳۹۲–۱۳۸۹)
حمید زینی‌زاده (۱۳۹۲)
جمشید نظمی (۱۳۹۳–۱۳۹۲)
سعید عباسی (۱۳۹۵–۱۳۹۳)
مصطفی آجرلو (۱۳۹۷–۱۳۹۵)
عباس الیاسی (۱۳۹۷)
صادق درودگر (۱۳۹۷)
علیرضا اسدی (۱۳۹۷)
ایوب بهتاج (۱۳۹۷)
عباس الیاسی (۱۳۹۸–۱۳۹۷)
غلامرضا صادقیان (۱۳۹۸)
میرمعصوم سهرابی (۱۳۹۹–۱۳۹۸)
محمد علیپور (۱۳۹۹)
سجاد سیاح (۱۴۰۰–۱۳۹۹)
جمشید نظمی (۱۴۰۰)
میرمعصوم سهرابی (۱۴۰۱–۱۴۰۰)
ایوب بهتاج (۱۴۰۱)
هوشنگ نصیرزاده (۱۴۰۳–۱۴۰۱)
سعید مظفری‌زاده (اکنون–۱۴۰۳)
کارکنان
کادر فنی
| سمت | نام |
|---|---|
| سرمربی | حمید مطهری(موقت) |
| مربی | - |
| مربی | محمد نصرتی |
| مربی دروازه‌بان‌ها |  امیلیو الوارز |
| فیزیوتراپیست | مهرداد حبیبی |
| پزشک | کامران فخیمی |
| سرپرست تیم | سعید مظفری‌زاده |
| مدیر آکادمی | کاظم محمودی |
| مدیر رسانه‌ای | کریم جمالی |
| سمت | نام |
|---|---|
| مالک | محمدرضا زنوزی مطلق |
| مدیرعامل | سعید مظفری‌زاده |
| رئیس هیئت مدیره | عباس الیاسی |
| اعضای هیئت مدیره | غلامرضا صادقیان |
| محمد جنگجو | |
| منصور رستگارپور |
بیشترین حضور
| # | نام | ملیت | پست | بازی |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | احد شیخ‌لاری | | مهاجم | ۴۵۲ |
| ۲ | ایوب ذوالفقاری | | مدافع | ۴۲۴ |
| ۳ | مهدی کیانی | | هافبک | ۳۱۶ |
| ۴ | حسن آذرنیا | | مدافع | ۲۴۵ |
| ۵ | محمد ابراهیمی | | مهاجم | ۲۲۱ |
| ۶ | محمدرضا اخباری | | دروازه‌بان | ۱۷۴ |
| ۷ | محمد ایرانپوریان | | مدافع | ۱۷۰ |
| ۸ | مسعود ابراهیم‌زاده | | مدافع | ۱۵۹ |
| ۹ | کاظم محمودی | | مدافع | ۱۵۵ |
| ۱۰ | مصطفی اکرامی | | مدافع | ۱۴۰ |
| ۱۱ | مرتضی اسدی | | مدافع | ۱۳۶ |
| ۱۲ | یونس باهنر | | مدافع | ۱۳۳ |
| ۱۳ | محمد نصرتی | | مدافع | ۱۲۳ |
| ۱۴ | احسان حاج‌صفی | | مدافع | ۱۱۷ |
| ۱۵ | فرزاد حاتمی | | مهاجم | ۱۱۳ |
| ۱۶ | سیروس دین‌محمدی | | هافبک | ۱۰۸ |
| ۱۷ | میلاد فخرالدینی | | مدافع | ۱۰۶ |
| ۱۸ | ابوالفضل حاجی‌زاده | | مدافع | ۱۰۵ |
| ۱۹ | حسین خطیبی (بازیکن فوتبال) | | مهاجم | ۱۰۳ |
| ۲۰ | سامان نریمان‌جهان | | هافبک | ۱۰۱ |
- بازیکنانی که بیش از ۲۰۰ بازی برای تراکتور بازی کرده‌اند.
- بازیکنانی که بیش از ۱۰۰ بازی برای تراکتور بازی کرده‌اند.
گلزنان برتر
گلزنان تراکتور در تمامی رقابت‌ها
بهترین گلزنان تراکتور به شرح زیر هستند:
| ردیف | نام | ملیت | تعداد گل | تعداد بازی |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | احد شیخ‌لاری | | ۱۱۱ | ۴۵۲ |
| ۲ | محمد ابراهیمی | | ۳۳ | ۲۲۱ |
| ۳ | فرزاد حاتمی | | ۳۱ | ۱۱۳ |
| ۳ | ادینیو |  | ۲۸ | ۵۲ |
| ۴ | محمد عباس‌زاده | | ۲۷ | ۶۵ |
| ۴ | محمد ایرانپوریان | | ۲۷ | ۱۷۰ |
| ۶ | فلاویو لوپز | | ۲۱ | ۶۷ |
| ۷ | سید مهدی سید صالحی | | ۱۹ | ۳۸ |
| ۸ | احسان حاج صفی | | ۱۹ | ۱۱۰ |
| ۹ | کریم انصاری فرد | | ۱۷ | ۳۶ |
| ۱۰ | مسعود ابراهیم‌زاده | | ۱۶ | ۱۵۹ |
| ۱۱ | کرار جاسم |  | ۱۴ | ۷۱ |
| ۱۲ | آنتونی استوکس |  | ۱۳ | ۲۴ |
| ۱۳ | محمد نصرتی | | ۱۲ | ۱۲۳ |
| ۱۴ | سامان نریمان جهان | | ۱۲ | ۳۸ |
| ۱۵ | اشکان دژاگه | | ۱۲ | ۶۲ |
| ۱۶ | مهدی کیانی | | ۱۲ | ۲۶۷ |
- آخرین بروز رسانی: ۵ دی ۱۳۹۹
گلزنان خارجی تراکتور
| ردیف | نام | ملیت | تعداد بازی | تعداد گل |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | ادینیو | | ۵۲ | ۲۸ |
| ۲ | فلاویو لوپز | | ۶۷ | ۲۱ |
| ۳ | کرار جاسم | | ۷۱ | ۱۴ |
| ۴ | آنتونی استوکس | | ۲۴ | ۱۳ |
| ۵ | رودریگو توسی |  | ۳۴ | ۹ |
| ۶ | لئوناردو پیمنتا | | ۵۲ | ۶ |
| ۷ | حمزه یونس |  | ۱۵ | ۵ |
| ۸ | گیلسون | | ۱۵ | ۴ |
| ۸ | لی اروین |  | ۶ | ۴ |
| ۱۰ | یوکیا سوگیتا |  | ۳۷ | ۳ |
| ۱۱ | کاردوسو | | ۲۷ | ۲ |
| ۱۱ | سزار موریرا | | ۲۵ | ۲ |
| ۱۳ | گوستاوو واگنین | | ۱۹ | ۱ |
| ۱۳ | ویلیان میمبلا |  | ۱۴ | ۱ |
| ۱۳ | کوین فورچونه |  | ۱۰ | ۱ |
| ۱۳ | دیتمار بیکای |  | ۱۰ | ۱ |
| ۱۳ | دوس سانتوس | | ۹ | ۱ |
| ۱۳ | اوکاچا حمزاوی |  | ۸ | ۱ |
| ۱۳ | آنسلمو کاردوزو | | ۶ | ۱ |
| ۱۳ | اشپیتیم آرفی |  | ۵ | ۱ |
- آخرین بروز رسانی: ۳ دی ۱۳۹۹
رتبه جهانی
بنا به رتبه‌بندی وبگاه «فوتبال دیتابیس»، رتبه‌های جهانی و آسیایی تراکتور بدین توضیح است:
- امتیاز کلی ۱۴۰۲
- رنکینگ ۶ ایران
- رنکینگ ۵۳ آسیا
- رنکینگ ۵۸۶ جهان
منبع : وبگاه فوتبال دیتابیس
- آخرین بروز رسانی: ۶ آبان ۱۴۰۱
امضای تفاهم نامه همکاری با باشگاه‌ها
باشگاه فوتبال تراکتور قصد داشت به بهانه پنجاهمین سالگرد تأسیس این باشگاه (در ۹ آذر ۱۳۹۹) با سه تیم بزرگ دنیا تفاهم نامه همکاری ببندد و دیداری تدارکاتی با این تیم‌ها برگزار کند. بر اساس این توافق بین مالک باشگاه تراکتور و مدیران بشیکتاش، قرار است دو طرف همکاری‌هایی در زمینه‌های فرهنگی، ورزشی و اقتصادی با یکدیگر داشته باشند. تبادل بازیکن بین دو باشگاه؛ دیگر بند موجود در این تفاهم‌نامه است. همچنین مقرر شده به مناسبت پنجاهمین سال تأسیس باشگاه تراکتور، تیم‌های فوتبال تراکتور و بشیکتاش در دو دیدار دوستانه به صورت رفت و برگشت مقابل یکدیگر به میدان بروند. طبق توافق صورت گرفته، اجرای برنامه‌های مشترک اقتصادی در دستور کار دو باشگاه قرار می‌گیرد.[۱۲۹]
باشگاه‌های خواهرخوانده
تراکتور با باشگاه‌های زیر خواهر خوانده است:
آمار و عملکرد
افتخارات
عنوان‌های رسمی
نایب قهرمان (۱): ۱۳۹۹
قهرمان (۲): ۵۳–۱۳۵۲، ۷۵–۱۳۷۴- نایب‌قهرمان (۲): ۵۵–۱۳۵۴
مقام سوم (۱): ۵۲–۱۳۵۱
- لیگ برتر تبریز
- قهرمان (۳): ۵۰–۱۳۴۹، ۵۱–۱۳۵۰، ۶۴–۱۳۶۳
- نایب‌قهرمان (۳): ۶۵–۱۳۶۴، ۶۷–۱۳۶۶، ۶۸–۱۳۶۷
- مقام سوم (۱): ۶۶–۱۳۶۵
- لیگ دسته دوم تبریز
- قهرمان (۱): ۶۱–۱۳۶۰
- سوپر جام آذربایجان شرقی
- قهرمان (۱): ۱۳۷۱
عنوان‌های غیررسمی
جام میلز هندوستان
- قهرمان (۱): ۱۳۷۴
جام بین‌المللی سرداران شهید
- قهرمان (۲): ۱۳۷۴، ۱۳۷۵
جام قدس (۳): ۱۳۸۲,۱۳۸۸,۱۳۸۹
بهترین بردها
| # | نتیجه بازی۱ | مجموع گلهای زده شده | اختلاف گلهای زده شده |
|---|---|---|---|
| ۱ | تراکتور ۶–۰ استقلال خوزستان[۱۳۳] | ۶ | ۶ |
| ۲ | تراکتور ۵–۲ فجرسپاسی شیراز[۱۳۴] | ۷ | ۳ |
| ۳ | تراکتور ۵–۰ گهر دورود[۱۳۵] | ۵ | ۵ |
| ۴ | تراکتور ۵–۰ استقلال اهواز[۱۳۶] | ۵ | ۵ |
| ۵ | تراکتور ۵–۱ سایپا[۱۳۷] | ۶ | ۴ |
| ۶ | تراکتور ۴–۰ الجزیره امارات[۱۳۸] | ۴ | ۴ |
| ۷ | تراکتور ۴–۰ نساجی مازندران[۱۳۹] | ۴ | ۴ |
| ۸ | تراکتور ۴–۱ پرسپولیس[۱۴۰] | ۵ | ۳ |
| ۹ | تراکتور ۴–۱ استقلال تهران[۱۴۱] | ۵ | ۳ |
| ۱۰ | تراکتور ۴–۱ راه‌آهن[۱۴۲] | ۵ | ۳ |
| ۱۱ | تراکتور ۴–۱ سپاهان اصفهان[۱۴۳] | ۵ | ۳ |
| ۱۲ | تراکتور ۴–۱ ذوب‌آهن اصفهان[۱۴۴] | ۵ | ۳ |
| ۱۳ | تراکتور ۴–۱ مس کرمان[۱۴۵] | ۷ | ۱ |
منابع
- ↑ https://www.varzesh3.com/news/1654840/ثبت-رسمی-تراکتور-به-نام-زنوزی-سند
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۹.
- ↑ https://parsfootball.com/fa/783779/فورچونه-برگشت،-تراکتور-استارت/
- ↑ https://www.varzesh3.com/news/1593015/پهپادی-که-پرشورها-را-جهانی-کرد
- ↑ https://www.yjc.ir/fa/news/5541064
- ↑ زارعی، اصغر. "Iran - List of Foundation Dates" (به انگلیسی). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Archived from the original on 15 December 2012. Retrieved 22 خرداد 1388.
{{cite web}}: Check date values in:|تاریخ بازدید=(help) - ↑ «ظرفیت ورزشگاه یادگار امام تبریز تکمیل شد». ایسنا. ۲۰۱۹-۱۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
- ↑ «رسمی: داور معروف بر صندلی مدیرعاملی تراکتور!». ورزش۳. ۲۹ خرداد۱۴۰۳. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ ۹٫۴ ۹٫۵ ۹٫۶ ۹٫۷ حدادپور، مهدی (۲۰ خرداد ۱۳۸۸)، «تراختور… شیرِ»، روزنامه ورزشی گل، ج. سال چهارم ش. شماره ۹۶۲، ص. صفحه ۵
- ↑ صداقت، فرهاد (شهریور ۱۳۸۱)، ۳۴ سال با پرسپولیس (از سال ۴۷ تا سال ۸۱)، تبریز، ص. صص ۹۱ تا ۹۴، شابک ۹۶۴-۰۶-۱۶۹۳-۱
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ ۱۱٫۴ ۱۱٫۵ ۱۱٫۶ رستمی، حمید (۲۹ اسفند ۱۳۸۸). «گزارش ویژه دربارهٔ پدیده سال؛ تراکتورسازی و هوادارانش». وبگاه گل. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۹ اسفند ۱۳۸۸. کاراکتر C1 control character در
|پیوند بایگانی=در موقعیت 84 (کمک) - ↑ صداقت، فرهاد (شهریور ۱۳۸۱)، ۳۴ سال با پرسپولیس (از سال ۴۷ تا سال ۸۱)، تبریز، ص. ص ۱۰۸، شابک ۹۶۴-۰۶-۱۶۹۳-۱
- ↑ «تراکتورسازی تبریز به لیگ برتر فوتبال ایران صعود کرد». خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۱۸ خرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸.
- ↑ «فرمانده سپاه عاشورا اعضای هیئت مدیره باشگاه تراکتورسازی را اعلام کرد». خبرگزاری ایسنا. ۱۱ خرداد ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۹ مرداد ۱۳۹۰.
- ↑ «اعضای هیئت مدیره باشگاه تراکتورسازی معرفی شدند». خبرگزاری مهر. ۱۱ خرداد ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۹ مرداد ۱۳۹۰.
- ↑ «تیم تراکتورسازی و جوانان خیر». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۱۲.
- ↑ مؤسسه قرض الحسنه جوانان خیر - ۳۰ درصد از سهام باشگاه تراکتورسازی به مؤسسه قرض الحسنه جوانان خیّر واگذار شد
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «لیست نهایی اسامی باشگاه‌های حاضر در لیگ برتر اعلام شد». سازمان لیگ. ۲۵ بهمن ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۵ بهمن ۱۳۹۲.
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ «تراکتورسازی تبریز». فدراسیون فوتبال ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۵ بهمن ۱۳۹۲.
- ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ «داستان تراکتورسازی در 10 پرده». ورزش ۳. ۶ اسفند ۱۳۹۱.
- ↑ «تراکتورسازی قهرمان جام حذفی شد؛ اولین جام برای تونی و کریمی». خبر ورزشی. ۲۵ بهمن ۱۳۹۲.
- ↑ «ادامه طلسم شکنی تراکتورسازی با ژنرال در آسیا». آناج. ۳۱ فروردین ۱۳۹۵.[پیوند مرده]
- ↑ «دومین قهرمانی تراکتور در جام‌حذفی؛ شام آخرِ فرهاد تلخ بود». خبرورزشی. ۲۰۲۰-۰۹-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۳.
- ↑ «آگهی تغییرات شرکت فرهنگی ورزشی تراکتور آذربایجان». www.rrk.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۹.
- ↑ https://www.tarafdari.com/node/1397089
- ↑ «تراکتورسازی پرطرفدارترین تیم قاره کهن در ۲۰۱۶». ورزش ۳.
- ↑ «آماری که نشان می‌دهد تراکتورسازی محبوب تر از استقلال و پرسپولیس است!». سایت 90:. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «تبریزی‌ها رکورد حضور تماشاگر را شکستند». خبرگزاری فارس. ۱۷ بهمن ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ بهمن ۱۳۸۸.
- ↑ «عزیزمحمدی: تراکتور رکوردار تماشاگران لیگ برتر است». فوتبال سه. ۲۸ فروردین ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ فروردین ۱۳۸۹.
- ↑ «تراکتورسازی پرتماشاگرترین تیم لیگ برتر فوتبال شد». خبرگزاری مهر. مه۲۰۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در 18 ژانویه 2013. دریافت‌شده در مه۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=،|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «The search for Asia's Most Popular Football Club: Tractor SC, Persepolis FC through to final | Football | News». the-AFC (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۳.
- ↑ «تراکتور پر طرفدارترین تیم آسیای مرکزی و جنوبی شد». خبرگزاری ایلنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۳.
- ↑ «Tractor SC voted Asia's Most Popular Club | Football | News». the-AFC (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۰۱.
- ↑ «پشت پرده یک نظرسنجی غیرحرفه‌ای و غیرکارشناسی/ AFC ایرانی‌های احساسی را به جان هم انداخت!».
- ↑ «سوءاستفاده AFC از کاربرانی ایرانی/ انتخاب بهترین‌ها با بازگذاشتن راه تقلب!». جماران نیوز.
- ↑ «بیگاری AFC از کاربران ایرانی!». پیشخوان.
- ↑ «هواداران تراکتورسازی بیشتر از رئال مادرید». فوتبال سه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
- ↑ «میزبان یا میهمان؟ نگاهی به گستردگی هواداران تراکتورسازی». گل دات کام. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. کاراکتر C1 control character در
|پیوند بایگانی=در موقعیت 84 (کمک) - ↑ «تجمع هواداران تراکتور از شهرهای مختلف در تبریز+تصاویر و فیلم». شال نیوز. ۲۰۱۹-۰۸-۳۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۷.
- ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ «اتفاقی کم سابقه در ورزشگاه آزادی/ تماشاگران تراکتور بیشتر از پرسپولیس». خبرگزاری مهر. ۴ آبان ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۱۱.
- ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ «تبریزی‌ها دوباره ورزشگاه آزادی را زنده کردند/ شبه شهرآورد مقابل چشم کی‌روش». خبرگزاری مهر. ۲۱ فروردین ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۱۱.
- ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ «استمرار رفتارهای غیرمسئولانه دربارهٔ تراکتورسازی؛ سوءاستفاده علنی از احساسات پاک آذری‌ها». تابناک. ۱۳ بهمن ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ حسینی‌نژاد (۱۹ شهریور ۱۳۹۰). «زلزله تراختوریها الگوی خروشان لیگ». ایپنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۶ مرداد ۱۳۹۱.
- ↑ www.varzesh3.com https://www.varzesh3.com/news/1640999/تراکتور-در-جمع-5-باشگاه-پرطرفدار-جهان-(عکس). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۰۴. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ https://www.asriran.com/fa/news/691958
- ↑ https://www.instagram.com/p/B3JuiL4FIh7/
- ↑ «تراکتور در جمع 5 باشگاه پرطرفدار جهان». ورزش 3. ۱۷ مهر ۱۳۹۸.
- ↑ «ترانسفرمارکت: تراکتور در جمع پنج باشگاه پرطرفدار جهان». عصر ایران. ۱۱ مهر ۱۳۹۸.
- ↑ «تراکتور بالاتر از آرسنال و رئال مادرید در جمع 5 باشگاه پرطرفدار جهان». خبرگزاری فارس. ۱۱ مهر ۱۳۹۸.
- ↑ «تونی: در بنفیکا هم چنین هواداران پرشوری ندیده بودم». ایسنا. ۳۰ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۱ تیر ۱۳۹۱. کاراکتر C1 control character در
|پیوند بایگانی=در موقعیت 84 (کمک) - ↑ «تونی: در سی و چهار سالی که در فوتبال هستم چنین تشویق‌هایی را از هواداران ندیده بودم». وبگاه رسمی باشگاه تراکتورسازی. ۳۰ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۱ تیر ۱۳۹۱.
- ↑ «میلا: از حضور تماشاگران تبریزی شگفت‌زده شدم/ در اسپانیا اینقدر هیجان نیست». خبرگزاری فارس. ۸ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۹ اسفند ۱۳۹۱.
- ↑ ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ ۵۳٫۲ روزبه، اردوان (۱ اسفند ۱۳۸۸). «گزارشی در بارهٔ تیم تراکتورسازی تبریز؛ «یاشاسین تراکتور»». رادیو زمانه. بایگانی‌شده از اصلی در 15 دسامبر 2012. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «تراکتورسازی؛ بارسلونا و بلکبرن تبریز». احراب نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۱.
- ↑ «نقبی بر روش حکومت در تحریف و سرکوب اعتراضات خیابانی/ماری محمدی». خبرگزاری هرانا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۱.
- ↑ «واشینگتن اینستیتوت: آیا مجتبی خامنه‌ای در جانشینی رهبر ایران نقش خواهد داشت؟». پیک ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۱.
- ↑ ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ ۵۷٫۲ بهمنش، بابک (۷ دسامبر ۲۰۰۹). «بازداشت طرفداران تراکتورسازی در بازی مقابل صبای قم». دویچه وله. بایگانی‌شده از اصلی در 15 دسامبر 2012. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. کاراکتر C1 control character در
|پیوند بایگانی=در موقعیت 66 (کمک); تاریخ وارد شده در|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ مغموم، اسفندیار (۱ اسفند ۱۳۹۰). «فوتبالِ با سیاست نمی‌خواهیم». رادیو زمانه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۷ مهر ۱۳۹۰.
- ↑ «دایی: آنها که توهین کردند خودشان بی غیرت هستند/ در تبریز کسی برای فوتبال به ورزشگاه نمی‌آید». گل دات کام. ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۱.
- ↑ ۶۰٫۰ ۶۰٫۱ ۶۰٫۲ قهاری، کیواندخت (۱۲ مارچ ۲۰۱۰). «دوست دارم مردم آذربایجان را شاد ببینم». دویچه وله. بایگانی‌شده از اصلی در 15 دسامبر 2012. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=،|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ ۶۱٫۲ روزبه، اردوان (۲۶ دی ۱۳۸۸). «قانونی نانوشته؛ ترکی ننویسید!». رادیو زمانه. بایگانی‌شده از اصلی در 15 دسامبر 2012. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «انصراف عجیب تراکتور از جذب مدافع ارمنی!». ورزش سه. ۱۸ خرداد ۱۳۹۵.
- ↑ «سرخ‌پوش شدن بازیکن ارمنستانی منتفی شد». وب سایت رسمی باشگاه تراکتورسازی. ۱۸ خرداد ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۶.
- ↑ «دیسلایک: نژادپرستی در تراکتورسازی!». آی اسپرت. ۱۸ خرداد ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «نتیجه سلفی گرفتن نخست‌وزیر ارمنستان در تهران؛ اعتراض به جمهوری اسلامی». کیهان لندن. ۱۱ اسفند ۱۳۹۷.
- ↑ «تراکتور-استقلال پرتماشاگرترین بازی هفته جهان». ورزش 3. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
- ↑ «استقبال رسانه‌های ترکیه‌ای از حرکت برخی تماشاگران تراکتور در بازی مقابل استقلال». تسنیم. ۱۰ آبان ۱۳۹۸.
- ↑ «شعار برخی هواداران تیم تراکتور در حمایت از ترکیه». بی‌بی‌سی. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
- ↑ «استقبال رسانه‌های ترکیه‌ای از حرکت تماشاگران تراکتور در بازی مقابل استقلال». خبر آنلاین. ۱۰ آبان ۱۳۹۸.
- ↑ «بازداشت 7 نفر در تبریز». رادیو فردا. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
- ↑ «بازداشت ۷ تماشاگر دیدار تراکتور با استقلال». یورونیوز. 10 آیان 1398. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «بازداشت ۷ تماشاگر دیدار تراکتور با استقلال». خبرآنلاین. 10 آیان 1398. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «اطلاعیه کمیته اخلاق در پی شعارهای سیاسی و قومیتی در ورزشگاه‌ها». مشرق. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
- ↑ «ورود مجلس، کمیته اخلاق، نمایندگان سپاه و وزارت اطلاعات به پرونده ورزشگاه‌ها». وبسایت رسمی برنامه نود. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.[پیوند مرده]
- ↑ «چرا باشگاه تراکتور از دشمنان ایران برائت نمی‌جوید؟ /». مشرق. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
- ↑ https://farsi.euronews.com/2019/11/04/spectators-support-turkey-in-iran-football-match-ethnic-problems-separatism
- ↑ «زنان و کودکان تماشاگران ویژه تراکتورسازی و پرسپولیس». خبر آنلاین. ۲۷ فروردین ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۰.
- ↑ نیما سبک روحیه (۲۲ آگوست ۲۰۱۱). «داستان دریاچه و تراکتور!-محیط زیست از زبان فوتبال». گل دات کام. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اوت ۲۰۱۳. کاراکتر soft hyphen character در
|پیوند بایگانی=در موقعیت 262 (کمک) - ↑ «پنج فریم از پنج اتفاق خوب هفته:شعار تراکتوری‌ها و جوانان آبادانی». آی اسپرت. ۶ مرداد ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ سپتامبر ۲۰۱۶.
- ↑ «شعار «یئل یاتار طوفان یاتار» شور خاصی به تیم می‌دهد». طرفداری.
- ↑ «بازگشت «عیبی یوخ» پس از شکست سنگین». بانک ورزش. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۳۹۲ ۸ اسفند. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «تقلید تماشاگران استقلال از هواداران تراکتورسازی و شادی عجیب کبه». خبرگزاری تسنیم. ۰۳/اردیبهشت/۱۳۹۳. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «از شعار «عیبی یوخ» تا تشویق کی‌روش». تابناک. ۳۰ بهمن ۱۳۹۲.
- ↑ mehrnews.com/news/3809054
- ↑ http://econews.ir/fa/content/1373611[پیوند مرده]
- ↑ http://www.irna.ir/news/82985913/
- ↑ https://www.bbc.com/persian/sport-48503801
- ↑ «تراکتور ۱ـ پرسپولیس صفر؛ تراکتور رکورد ۱۷ ساله را شکست». وبگاه گل. ۹ دسامبر ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «افشاریان: سخت‌ترین قضاوت عمرم بازی تراکتور و پرسپولیس بود». سایت داوران ایران. ۲۳ آذر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
- ↑ «استقلال یک - تراکتورسازی3/ سکوت و قهر تماشاگران استقلالی در ورزشگاه آزادی». خبرآنلاین. ۲۲ فروردین ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۶ آبان ۱۳۹۴.
- ↑ «تراکتور کابوس استقلال: سه‌گانه نابودی قهرمانی و سهمیه؟». آی اسپرت. ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۱۶.
- ↑ «نگاهی به آمار بازیهای استقلال و تراکتور». ایرنا.
- ↑ «تاریخچه بازیهای استقلال و تراکتور». تابناک.
- ↑ «برادران سرخابی مقابل یک دیگر / برادرخواندگی یا انتقام؟». نصر نیوز. ۱۵ مرداد ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۱۶.
- ↑ «اختصاصی». ورزش 3.[پیوند مرده]
- ↑ «تاریخ‌نگاری از دیدار سپاهان-تراکتورسازی». باشگاه خبرنگاران جوان. ۳ آبان ۱۳۹۱.
- ↑ «سپاهان و تراکتور، مصاف پرطرفدارترین تیم‌های شهرستانی». خبرگزاری ایمنا. ۵ آبان ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۵.
- ↑ [۱][پیوند مرده]
- ↑ [۲]
- ↑ https://www.ilna.ir/بخش-ورزشی-7/798308-تغییرات-لوگوی-باشگاه-تراکتور-ابتدا-تا-کنون-ویدیو
- ↑ https://www.farsnews.ir/news/13980523000096/پیراهن-تراکتور-در-گذر-زمان-تصاویر
- ↑ https://en.m.wikipedia.org/wiki/Tractor S.C.
- ↑ «فنایی:فغانی نسبت به روزهای اول پس از بازی تراکتورسازی شرایط بهتری دارد/او اشتباهات اثرگذاری داشت». پایگاه خبری تحلیلی کاپ. دریافت‌شده در ۱۱ خرداد ۱۳۹۴.[پیوند مرده]
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۲ مه ۲۰۱۵.
- ↑ اسپورت، آی. «جمعه سیاه؛ وقتی قلب تراکتورشکست». آی اسپورت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۸.
- ↑ "ویدیو ورزش سه | تراکتور - نفت؛ روایتی از جمعه سیاه فوتبال ایران". ویدیو ورزش سه (به انگلیسی). Retrieved 2020-12-28.
- ↑ http://www.yjc.ir/fa/news/4321898/آشنایی-با-باشگاه-فوتبال-تراکتورسازی-تبریز
- ↑ http://qudsonline.ir/news/87721/
- ↑ http://www.entekhab.ir/fa/news/241996/
- ↑ http://cup.ir/sport/archive/487/view/83717[پیوند مرده]
- ↑ «خبرگزاری فارس - 50 سالگی تراکتور/ قهرمانی تراکتور در جام میلز هندوستان». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۰-۰۵-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۳.
- ↑ «ظرفیت ورزشگاه یادگار امام تبریز تکمیل شد». ایسنا. ۲۰۱۹-۱۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
- ↑ «استادیومی که افتتاح نشده، فرسوده شد». خبرگزاری تابناک. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۹.
- ↑ «ورزشگاه یادگار امام تبریز برای انجام بازی تراکتورسازی و الشباب آماده است». ایرنا. ۱۹ فروردین ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۹ فروردین ۱۳۹۲.
- ↑ «تراکتورسازی؛ هجده سال پیش از این». عصر ایران. ۱۷ آبان ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۱.
- ↑ «بازی در ورزشگاه اختصاصی تراکتورسازی برای هیچ تیمی آسان نیست». شبکه ورزش ایران. ۱۷ اسفند ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۱.
- ↑ «پایان بازسازی مجموعه اختصاصی تراکتور». وبگاه گل. مرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۱.
- ↑ «تبریزی‌ها با بلیط الکترونیکی وارد ورزشگاه شدند». خبرگزاری برنا. ۲۸ فروردین ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۸ فروردین ۱۳۸۹.
- ↑ «کارت بلیط‌ها بلای جان هواداران تراکتور». پرتال هواداران تراکتور. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «فروش بلیط در بازیهای تراکتور به باشگاه واگذار گردید». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۲.
- ↑ «پخش زنده فوتبال لیگ برتر از شبکه‌های استانی و سراسری». وبلاگ استانی‌ها. ۲۹ آبان ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۸ آذر ۱۳۹۱.
- ↑ «پوشش بازی تراکتور-سپاهان». وبگاه رسمی باشگاه تراکتورسازی. ۲۸ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ اسفند ۱۳۹۱.
- ↑ «سرود رسمی باشگاه تراکتورسازی». سایت رسمی باشگاه تراکتورسازی. ۲۲ خرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ خرداد ۱۳۹۱.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ تبیان
- ↑ «پیام تونی اولیویرا در واکنش به خداحافظی علی کریمی/او یک معلم است». خبرآنلاین. ۳۱ تیر ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲ آگوست ۲۰۱۴.
- ↑ «تونی اولیویرا: علی کریمی یکی از بزرگ‌ترین فوتبالیست‌های آسیا بود/ هواداران تراکتورسازی من را یکی از خودشان می‌دانستند». خبرگزاری تسنیم. ۵ اسفند ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ مارس ۲۰۲۰.
- ↑ https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_Tractor_S.C._managers
- ↑ «تراکتور». تراکتور. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۳.
- ↑ https://www.varzesh3.com/news/1608585/سپاهان-چشم-انتظار-نمایش-خوب-خواهرخوانده
- ↑ http://tabriz.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=111511
- ↑ https://khabarone.com/21600282[پیوند مرده]
- ↑ https://www.mashreghnews.ir/news/897413/فیلم-خلاصه-بازی-تراکتورسازی-۶-۰-استقلال-خوزستان
- ↑ "ویدیو ورزش سه | خلاصه بازی تراکتورسازی 5 - فجر سپاسی 2". ویدیو ورزش سه (به انگلیسی). Retrieved 2021-01-13.
- ↑ https://www.khabaronline.ir/photo/244910/تراکتور-تیم-دورود-را-گلباران-کرد
- ↑ https://www.varzesh3.com/match/57323
- ↑ https://video.varzesh3.com/video/236508/خلاصه-بازی-تراکتور-5-سایپا-1
- ↑ https://tamasha.com/v/8Z39x
- ↑ https://www.varzesh3.com/news/1644679/نساجی-صفر-تراکتور-4-دنیزلی-همیشه-مطمئن
- ↑ https://www.ilna.ir/بخش-ورزشی-7/695489-وقتی-تراکتورسازی-پرسپولیس-را-تایی-کرد-ویدیو
- ↑ https://90tv.ir/videos/خلاصه-بازی-استقلال-1-4-تراکتورسازی[پیوند مرده]
- ↑ https://90tv.ir/videos/خلاصه-بازی-تراکتورسازی-4-1-راه-آهن[پیوند مرده]
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۲۱.
- ↑ https://90tv.ir/videos/خلاصه-و-حواشی-تراکتورسازی-4-1-ذوب-آهن-نود-25-بهمن[پیوند مرده]
- ↑ https://video.varzesh3.com/video/210126/خلاصه-بازی-تراکتور-4-مس-کرمان-1
پیوند به بیرون
