جغرافیای استان لرستان

استان لرستان از شمال با استان‌های همدان و مرکزی، از شرق با استان اصفهان، از جنوب با استان خوزستان، از شمال غرب با استان کرمانشاه و از جنوب غرب با ایلام همسایه‌است. همچنین این استان از طریق باریکه‌ای در سمت جنوب شرقی دارای مرز بسیار کمی با استان چهارمحال و بختیاری است.

لرستان به لحاظ اقلیم و هواشناسی یک استان چهار فصل است و دارای آب وهوای متنوعی است، این تنوع از شمال به جنوب و از شرق به غرب کاملاً محسوس است. در زمستان هنگامی که در شمال لرستان برف و کولاک ادامه دارد، در قسمت‌های جنوبی استان هوایی مطبوع و بارانی وجود دارد. اختلاف ثبت شده در شهرهای استان لرستان بین حداکثر و حداقل مطلق دما بیش از ۸۰ درجه سانتیگراد است. حداکثر دمای ثبت شده ۴۷/۴ و حداقل دمای مطلق ثبت شده ۳۶- است.

استان لرستان با بارش میانگین سالانه ۵۵۰ میلی‌متر بعد از استانهای گیلان و مازندران سومین استان از نظر بارندگی در کشور است.^[۲]

به‌طور کلی در استان لرستان سه ناحیۀ مشخص آب و هوایی دیده می‌شود:^[۳]

این ناحیه زمستان‌های پر برف و بسیار سرد و تابستان‌های معتدل دارد. این ناحیه در قسمت‌های شمال، شمال غربی و شرق لرستان قرار دارد. تعداد روزهای یخ‌‌بندان در برخی از نقاط این ناحیه به بیش از ۷۰ روز می‌رسد. در این ناحیه با ریزش اولین برف زمستان طولانی شروع می‌شود و فصل بهار و پاییز در این ناحیه کوتاه است. مناطق بروجرد، دورود، ازنا، الیگودرز، نورآباد و الشتر که بیش از ۱۵۰۰ متر ارتفاع دارند دارای این نوع آب وهوا هستند.

این ناحیه حد میانی ناحیۀ کوهستانی شمال، شمال شرق و ناحیۀ پست جنوبی استان است. به علت ارتفاع کمتر، ریزش‌های جوی زمستانی و بهارهٔ آن به صورت باران بوده و به ندرت یخبندان روی می‌دهد. بهار در این ناحیه از اوایل اسفند شروع شده و در اردیبهشت ماه به علت افزایش گرما، تابستان زودتر شروع می‌شود. خرم‌آباد و اطراف آن دارای این نوع آب و هوا می‌باشد.

این ناحیۀ استان که حداقل ارتفاع را داراست و به علت تأثیر بادهای گرم خوزستان و کم بودن عرض جغرافیایی و نبودن ارتفاعات بلند حداکثر دما را در تابستان دارا می‌باشد. مقدار باران در این ناحیه به حداقل خود می‌رسد. پلدختر و بخش پاپی دارای این نوع آب وهوا است که فصل برداشت محصولات کشاورزی آن چند ماه زودتر از سایر نواحی استان شروع می‌شود.

لرستان به دلیل مجاورت با خوزستان هرساله دچار مشکل گرد و غبار شدید می‌شود و آلودگی هوای آن گاه به ۱۰ برابر حد استاندارد می‌رسد. علت وجود گرد و غبار در آسمان استان لرستان، بیابان‌زدایی مناطق شرق مدیترانه، صحرای عربستان و ۲۰ درصد آن نیز ناشی از مناطق خشک خوزستان است.^[۴]

استان لرستان سرزمینی کوهستانی است و به غیر از دشت‌های سیلاخور، چالانچولان، کوهدشت، الشتر، دلفان و خرم‌آباد و چندین دشت کوچک دیگر، بیشتر مناطق استان را کوه‌های فشرده و دره‌های تنگ از سلسله کوه‌های زاگرس فراگرفته‌اند. الیگودرز باارتفاع ۲۱۰۰ متر از سطح دریا یکی از مرتفع‌ترین شهرستان‌های ایران می‌باشد. بلندترین قله‌های لرستان که به صورت نواری در گوشه شمال غربی تا شرق استان کشیده شده‌اند، به ترتیب موقعیت شامل کوه‌های زیر هستند:

• چهل نابالغان
• گرین
• کوه میش پرور
• کوه رباط
• کوه سر سبز
• اشترانکوه
• کازینستان
• قالی کوه
• کوه تمندر

برخی از بلندی‌های مهم لرستان عبارت‌اند از:

لرستان به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و همچنین به دلیل برخوردار بودن از منابع آب بسیار و چشمه‌های فراوان موقعیت بسیار خوبی برای به وجود آمدن آبشارهای طبیعی است. در لرستان حدود ۵۰ آبشار بزرگ و کوچک مختلف وجود دارد که هر ساله در فصل‌های مختلف علاقه‌مندان بسیاری را به خود جذب می‌کنند.

آبشارهای شهرستان الیگودرز

• آبشار آب سفید
• آبشار تیندر
• آبشار لوچ
• آبشارهای دورک
• آبشار وارگ
• آبشار چونگ شنه
• آبشار تاف ..(بلندترین آبشار ایران)
• آبشار دره ماهی
• آبشار مبارک آباد

آبشارهای شهرستان پلدختر

• آبشار افرینه

آبشارهای شهرستان خرم‌آباد

• آبشار نوژیان
• آبشار گریت
• آبشار وارک
• آبشار بیشه
• آبشار مخمل کوه

آبشارهای شهرستان دلفان

• آبشارغسلگه
• آبشار سویله

آبشارهای شهرستان دورود

• آبشار ازنادر
• آبشار آب گرم
• آبشار تنگ عزیز آباد
• آبشار هشوید
• آبشار چکان