دهاماپدا

دهاماپدا (به زبان پالی؛ پراکریت: धम्मपद Dhammapada;^[۱]) مجموعه ای از گفته‌های آیه‌وار بودا است، که از مشهورترین نوشته‌های بودایی است.^[۲]

بوداگهوسا پژوهشگر و مفسر بودایی سدهٔ پنجم این‌گونه می‌نویسد که هر جملهٔ این مجموعه در پاسخ به موقعیتی خاص در زندگی بودا و جامعه راهبان وی ساخته شده‌است. بازگردانی او از این تفسیر، جزئیات این وقایع را ارائه می‌دهد و منبع سرشار اسطوره زندگی و دوران بودا است.^[۳]

ریشه واژه

این واژه آمیخته‌ای است که از دهاما و پادا تشکیل شده‌است و هر واژه دارای تعدادی علامت و معنی است. به‌طور کلی، دهاما می‌تواند به «آموزه» بودا یا «حقیقت ابدی» یا «عدالت» یا همه «پدیده ها» اشاره کند.^[۴] و پادا به معنای "پاً است و بنابراین با پسوند، به ویژه در این زمینه، به معنای "مسیر" یا "آیه" (رجوع " پایه عروض ") یا هر دو است. در زبان مالایایی ، "پاداً به معنی "راه" است. در زبان تامیلی "پادام" به معنای موضوع است،^[۵] ترجمه‌های انگلیسی این متن از آمیزه‌های گوناگونی از این واژه‌ها و واژه‌های مرتبط استفاده شده‌است.^[۶]^[۷]

گرچه نسخه پالی معروف‌ترین است، تعدادی نسخه دیگر شناخته شده‌است^[۸]

سازمان

دهاماپادا شامل ۴۲۳ آیه در ۲۶ بخش که در زیر به زبان پالی و فارسی آمده‌است.^[۹]^[۱۰]^[۱۱]

شماره	عنوان فصل در پالی	عنوان	عنوان فصل به زبان فارسی
I.	यमकवग्गो	یاماکا-واگو	آیات دوقلو
II.	अप्पमादवग्गो	اپ پم مادا واگو	در تواضع
III.	चित्तवग्गो	سیتا- واگو	اندیشه
IV	पुफ्फवग्गो	پوپا واگو	گل‌ها
V.	बालवग्गो	بالا واگو	نادان
VI	पण्डितवग्गो	پندیتا واگو	مرد خردمند
VII	अरहन्तवग्गो	آراهنتا واگو	ارجمند
VIII.	सहस्सवग्गो	ساهاسا-واگو	هزاران تن
IX	पापवग्गो	پاپا واگو	شر
X.	दण्डवग्गो	دنده واگو	مجازات
XI	जरावग्गो	جاره واگو	کهنسالی
XII	अत्तवग्गो	آتا- واگو	خود
XIII.	लोकवग्गो	لوکا واگو	جهان
XIV	बुद्धवग्गो	بودا- واگو	بودا - بیدار
شانزدهم	सुखवग्गो	سوخا واگو g	خوشبختی
شانزدهم	पियवग्गो	پیا واگو	لذت
شانزدهم	कोधवग्गो	کدا-واگو	خشم
XVIII.	मलवग्गो	مالاگا	ناپاکی
XIX	धम्मट्ठवग्गो	Dhamma ṭṭ ha-vaggo	عدالت
XX	मग्गवग्गो	مگا- واگو	راه
XXI	पकिण्णकवग्गो	Paki ṇṇ aka-vaggo	متفرقه، گوناگون
XXII.	निरयवग्गो	نیرایا- واگو	دوره نزولی
XXIII.	नागवग्गो	گا واگو	فیل
XXIV	तण्हावग्गो	ناگه واگو	تشنگی
XXV	भिख्खुवग्गो	Bhikkhu -vaggo	گدا
XXVI	ब्राह्मणवग्गो	برهمن واگو	برهمن

گزیده‌ها

هر آنچه ما هستیم پیامد چیزی است که اندیشیده‌ام: و این بر پایهٔ اندیشهٔ ما استوارست و از آن ساخته گردیده‌است. اگر کسی بر پایه اندیشه بد سخنی بگوید یا کاری کند، درد و رنج به دنبال او خواهد آمد. همچنان که چرخ به دنبال جا پای گاوی که ارابه را می‌کشد می رود.

هر آنچه ما هستیم پیامد چیزی است که اندیشیده‌ام: این بر پایهٔ اندیشهٔ ما استوارست و از آن ساخته گردیده‌است. اگر کسی بر پایهٔ اندیشهٔ نیک سخن بگوید یا کاری کند خوشی به سراغ او می‌آید. چنان‌که سایه هرگز او را رها نمی‌کند.

آنکس که خوشبختی خویش را در آزار و کشتن جانداران می جوید هرگز به خوشبختی نمی‌رسد و از رنج خود نمی‌گریزد.

آنکه خوشبختی خویش را نه در آزار و کشتن جانداران بلکه با پاک گرداندن خود می جوید خوشبختی را خواهد یافت و رنجهایش را پایان می بخشاید.

هرگز با کسی با درشتی سخن مگویید. چراکه کسانی با ایشان اینگونه سخن گفته اید با همان روش به شما پاسخ می دهند. به راستی گفتار خشمگین دردآور است و بازخواست آن می تواند بر شما پیشی بگیرد.

منابع

↑ See, e.g. , the Gāndhārī Dharmapada (GDhp), verses 301, 302, in: Brough (1962/2001), p. 166; and, Ānandajoti (2007), ch. 4, "Pupphavagga" (retrieved 25 November 2008 from "Ancient Buddhist Texts" at http://www.ancient-buddhist-texts.net/Buddhist-Texts/C3-Comparative-Dhammapada/CD-04-Puppha.htm).
↑ See, for instance, Buswell (2003): "rank[s] among the best known Buddhist texts" (p. 11); and, "one of the most popular texts with Buddhist monks and laypersons" (p. 627). Harvey (2007), p. 322, writes: "Its popularity is reflected in the many times it has been translated into Western languages"; Brough (2001), p. xvii, writes: "The collection of Pali ethical verses entitled "Dhammapada" is one of the most widely known of early Buddhist texts."
↑ This commentary is translated into English as Buddhist Legends by E W Burlingame.
↑ See, e.g. , Rhys Davids & Stede (1921-25), pp. 335-39, entry "Dhamma," retrieved 25 November 2008 from "U. Chicago" at http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.1:1:2654.pali%7B%7BDead^{^{[پیوند مرده]}} link|date=July 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes}}.
↑ See, e.g. , Rhys Davids & Stede (1921-25), p. 408, entry "Pada," retrieved 25 November 2008 from "U. Chicago" at http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.2:1:1516.pali%7B%7BDead^{^{[پیوند مرده]}} link|date=July 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes}}.
↑ See, for instance, C.A.F Rhys David's "Verses on Dhamma," Kalupahana's "The Path of Righteousness," Norman's "The Word of the Doctrine," Woodward's "The Buddha's Path of Virtue," and other titles identified below at "English translations".
↑ See also Fronsdal (2005), pp. xiii-xiv. Fronsdal, p. xiv, further comments: "... If we translate the title based on how the term dhammapada is used in the verses [see Dhp verses 44, 45, 102], it should probably be translated 'Sayings of the Dharma,' 'Verses of the Dharma,' or 'Teachings of the Dharma.' However, if we construe pada as 'path,' as in verse 21 … , the title could be 'The Path of the Dharma.' Ultimately, as many translators clearly concur, it may be best not to translate the title at all."
↑ Buddhist Studies Review, 6, 2, 1989, page 153, reprinted in Norman, Collected Papers, volume VI, 1996, Pali Text Society, Bristol, page 156
↑ English chapter titles based on Müller (1881).
↑ Pali retrieved 2008-03-28 from "Bodhgaya News" (formerly, La Trobe U.) starting at http://www.bodhgayanews.net/tipitaka.php?title=&record=7150 بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۷-۱۹ توسط Wayback Machine, and from "MettaNet - Lanka" at https://web.archive.org/web/20130720003936/http://www.metta.lk/tipitaka/2Sutta-Pitaka/5Khuddaka-Nikaya/02Dhammapada/index.html.
↑ Brough (2001) orders the chapters of the Gandhari Dharmapada as follows: I. Brāhmaṇa; II. Bhikṣu; III. Tṛṣṇā; IV. Pāpa; V. Arhant; VI. Mārga; VII. Apramāda; VIII. Citta; IX. Bāla; X. Jarā; XI. Sukha; XII. Sthavira; XIII. Yamaka; XIV. Paṇḍita; XV. Bahuśruta; XVI. Prakīrṇaka (?); XVII. Krodha; XVIII. Pruṣpa; XIX. Sahasra; XX. Śīla (?); XXI. Kṛtya (?); XXII. Nāga, or Aśva (?); XXIII. - XVI. [Lost]. [Parenthesized question marks are part of Brough's titles.]Cone (1989) orders the chapters of the Patna Dharmapada as follows: 1. Jama; 2. Apramāda; 3. Brāhmaṇa; 4. Bhikṣu; 5. Attha; 6. Śoka; 7. Kalyāṇī; 8. Puṣpa; 9. Tahna; 10. Mala; 11. Bāla; 12. Daṇḍa; 13. Śaraṇa; 14. Khānti; 15. Āsava; 16. Vācā; 17. Ātta; 18. Dadantī; 19. Citta; 20. Māgga; 21. Sahasra; [22. Uraga].

[1] See, e.g. , the Gāndhārī Dharmapada (GDhp), verses 301, 302, in: Brough (1962/2001), p. 166; and, Ānandajoti (2007), ch. 4, "Pupphavagga" (retrieved 25 November 2008 from "Ancient Buddhist Texts" at http://www.ancient-buddhist-texts.net/Buddhist-Texts/C3-Comparative-Dhammapada/CD-04-Puppha.htm).

[best-known_text-2] See, for instance, Buswell (2003): "rank[s] among the best known Buddhist texts" (p. 11); and, "one of the most popular texts with Buddhist monks and laypersons" (p. 627). Harvey (2007), p. 322, writes: "Its popularity is reflected in the many times it has been translated into Western languages"; Brough (2001), p. xvii, writes: "The collection of Pali ethical verses entitled "Dhammapada" is one of the most widely known of early Buddhist texts."

[3] This commentary is translated into English as Buddhist Legends by E W Burlingame.

[4] See, e.g. , Rhys Davids & Stede (1921-25), pp. 335-39, entry "Dhamma," retrieved 25 November 2008 from "U. Chicago" at http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.1:1:2654.pali%7B%7BDead^{^{[پیوند مرده]}} link|date=July 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes}}.

[5] See, e.g. , Rhys Davids & Stede (1921-25), p. 408, entry "Pada," retrieved 25 November 2008 from "U. Chicago" at http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.2:1:1516.pali%7B%7BDead^{^{[پیوند مرده]}} link|date=July 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes}}.

[6] See, for instance, C.A.F Rhys David's "Verses on Dhamma," Kalupahana's "The Path of Righteousness," Norman's "The Word of the Doctrine," Woodward's "The Buddha's Path of Virtue," and other titles identified below at "English translations".

[7] See also Fronsdal (2005), pp. xiii-xiv. Fronsdal, p. xiv, further comments: "... If we translate the title based on how the term dhammapada is used in the verses [see Dhp verses 44, 45, 102], it should probably be translated 'Sayings of the Dharma,' 'Verses of the Dharma,' or 'Teachings of the Dharma.' However, if we construe pada as 'path,' as in verse 21 … , the title could be 'The Path of the Dharma.' Ultimately, as many translators clearly concur, it may be best not to translate the title at all."

[Norman_papers-8] Buddhist Studies Review, 6, 2, 1989, page 153, reprinted in Norman, Collected Papers, volume VI, 1996, Pali Text Society, Bristol, page 156

[muller-9] English chapter titles based on Müller (1881).

[SLTP-10] Pali retrieved 2008-03-28 from "Bodhgaya News" (formerly, La Trobe U.) starting at http://www.bodhgayanews.net/tipitaka.php?title=&record=7150 بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۷-۱۹ توسط Wayback Machine, and from "MettaNet - Lanka" at https://web.archive.org/web/20130720003936/http://www.metta.lk/tipitaka/2Sutta-Pitaka/5Khuddaka-Nikaya/02Dhammapada/index.html.

[11] Brough (2001) orders the chapters of the Gandhari Dharmapada as follows: I. Brāhmaṇa; II. Bhikṣu; III. Tṛṣṇā; IV. Pāpa; V. Arhant; VI. Mārga; VII. Apramāda; VIII. Citta; IX. Bāla; X. Jarā; XI. Sukha; XII. Sthavira; XIII. Yamaka; XIV. Paṇḍita; XV. Bahuśruta; XVI. Prakīrṇaka (?); XVII. Krodha; XVIII. Pruṣpa; XIX. Sahasra; XX. Śīla (?); XXI. Kṛtya (?); XXII. Nāga, or Aśva (?); XXIII. - XVI. [Lost]. [Parenthesized question marks are part of Brough's titles.]Cone (1989) orders the chapters of the Patna Dharmapada as follows: 1. Jama; 2. Apramāda; 3. Brāhmaṇa; 4. Bhikṣu; 5. Attha; 6. Śoka; 7. Kalyāṇī; 8. Puṣpa; 9. Tahna; 10. Mala; 11. Bāla; 12. Daṇḍa; 13. Śaraṇa; 14. Khānti; 15. Āsava; 16. Vācā; 17. Ātta; 18. Dadantī; 19. Citta; 20. Māgga; 21. Sahasra; [22. Uraga].

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]