لهجه کرمانی

دُكتُر مُحمَّداِبراهیم باستانی پاریزی،تاريخدانِ بَرجِسته‌یِ ایرانی،در پیشگُفتارِ نِبیگِ(کِتاب) «فَرهنگِ گويِش كِرمانی» درباره‌یِ اين گويِش رُوشن کرده‌ست که پیشینه‌ای هِزارساله دارد و کرمان گویِشِ ویژه‌ای ندارد و پارسی‌اش بِسياردیرینه ؤ همانَست که در آتشکده‌یِ کَرکویه،سُرودِ گَرشاسپ را به آن زبان می‌خواندند.وِی گُفته‌ست:«زبانی که كرمانی‌ها از هزاران‌سالِ پيش و پيش‌‌ازآن صحبت می‌کرده‌اند بايد همین زبان باشد زيرا گویِشِ ديگری در كِرمان نِمی‌شِناسيم که ربطی به پهلویِ عصرِ ساسانی و يا اشكانی داشته‌‌باشد».

• قاضی وختی نون نمی‌لُمبونه ريش نمی‌جُنبونه:قاضی تا رِشوه نگيرد كاری انجام نِمی‌دهد.
• كی زند دسته به جوغن كی خوْرد حليم و روغن:جوغن به‌چمِ(به‌معنیِ) هاون است و اين زبانزد(ضرب‌المثل) هِنگامی بِکارمی‌رود كه يكی سختی بِکشد و ديگری سود بِبرد.
• تُرُش‌بالا به آفتابه می‌گه دوكُتو:آبكش به آفتابه می‌گوید ۲ سوراخ داری.(برابرِ دیگر:دیگ به دیگ می‌گه روت سیاه)
• آب اَ کُنجِ ناخونِش نِمی‌چِکه:آب از گوشۀیِ انگشتش نِمی‌ریزد؛گُواژه(کِنایه) ازاینکه بِسیارخسیسَست.
• خونه‌یِ همسایه کُماجه به‌ماچه؟:در خانه‌یِ همسایه کُماچ دُرست می‌کُنند به ما مربوط نیست؛گُواژه ازاینکه در کارِ دیگران سرک نَکشیم.

لالالالا گُلم لالا/بخوابه بُلبُلم لالا

لالا لالایی لالایی/بُرُو لولویِ صحرایی

بُرُو لولو جهنَّم شو/بلاگردونِ رودَم شو

بُرُو لولوی صحرایی/توْ از رودم چه می‌خواهی‌که رودم کِرده لالایی