Murder, She Wrote

• En Hispanoamérica Reportera del Crimen e La reportera del crimen, e como Escritora de misterio (en Perú).
• En España foi emitida en TVE e traduciuse como Se ha escrito un crimen, dobrada ao castelán.
• En Portugal foi emitida emitida con subtítulos en portugués e estreada na RTP1 o 20 de setembro de 1985^[1] co título de Crime, Disse Ela
• No Brasil o título foi traducido como Assassinato por Escrito

A serie foi producida para a cadea CBS, unha das máis importantes dos Estados Unidos. USA, e tivo un grande éxito local e internacional, chegando a case todo o mundo a través das principais cadeas e canles como Canal 5 de México, Canal 13 de Chile, Televisión Montecarlo do Uruguai, Televisión Caracol de Colombia, Venezolana de Televisión e Televen de Venezuela e La 1 e La 2 de España (do 9 de novembro de 1986 ^[2] até o 25 de maio de 2000 ^[3]). Continúa revivindo en diferentes países: en España emitiuse nas canles autonómicas, FOX Crime (do 18 de xuño de 2010 ^[4] até o 30 de setembro de 2014), Atreseries de Atresmedia (do 11 de abril de 2016^[5] até o 8 de xuño de 2018), Paramount Network, da Paramount (desde o 1 de outubro de 2018^[6] até o 23 de decembro de 2021) e Decasa (desde o 4 de abril de 2022^[7] até a actualidade); no Reino Unido emitírono na ITV ; e en América Latina emítese en FX.

A decisión de cesar a emisión da serie non foi motivada pola baixa audiencia, senón porque esta era principalmente xente maior, considerada pouco interesante para os anunciantes.

A protagonista é Jessica Beatrice Fletcher (interpretada por Angela Lansbury), unha profesora de inglés que, tras xubilarse e ante a morte do seu marido, embárcase na aventura de ser escritora de novelas de misterio, acadando o éxito como JB Fletcher. O seu lugar de residencia é Cabot Cove, un pintoresco pobo –ficticio– da costa do estado norteño de Maine, preto de Portland. Porén, tamén realiza frecuentes viaxes por Estados Unidos e mesmo ao estranxeiro, ben para promocionar os seus libros, para dar conferencias ou para visitar algúns familiares (sobre todo os seus numerosos sobriños) e amigos (como o comisario Tupper), etc. Nas temporadas posteriores da serie trasládase a vivir a Nova York.

O personaxe de Jessica Fletcher está inspirado no personaxe de Miss Marple, da famosa escritora inglesa Agatha Christie. Antes de ofrecerlle o papel a Angela Lansbury, os produtores consideraron outras actrices como Jean Stapleton ou Doris Day; pero esta tiña unha vantaxe: interpretara con éxito a Miss Marple na exitosa película The Broken Mirror (1980), destacando nun elenco de estrelas veteranas (Elizabeth Taylor, Rock Hudson, Kim Novak...), polo que a elección frecía garantías e resultou un grande acerto.

Todos os capítulos teñen unha estrutura similar. O caso é que onde estea, acábase cometendo un asasinato. A partir dese momento, dedícase a investigar, coma se fose a protagonista dos seus propios libros, interrogar testemuñas, examinar as probas, visitar os lugares do suceso, etc. Normalmente as autoridades locais non a miran ben, xa que ela sempre interfire nas súas investigacións e tamén se dedica a refutar as súas conclusións, facéndoas parecer ridículas: mentres a policía opta pola saída doada baseada en razoamentos sinxelos e conclusións precipitadas, Jessica é moito máis sutil e observadora. Tamén é común que un coñecido ou familiar de Jessica sexa acusado inxustamente do crime. Ao final, Jessica sempre acaba descubrindo o verdadeiro autor do crime, que nunca é a persoa da que se sospeita nun principio. En todos os capítulos, ao final, o autor do crime acaba confesando a súa culpa e expoñendo as súas motivacións. Deste xeito, nunca hai cabos soltos e o espectador está seguro de quen ten a culpa.

Cada episodio é autónomo e autoconclusivo, é dicir, ten un comezo e un final claros, e a trama dun capítulo non ten relación co anterior nin co posterior. A partir de aí, co paso dos anos houbo algunhas variacións que non alteraron os fundamentos. Algúns episodios son dobres, é dicir, transcorren en dous capítulos.

Unha boa parte dos episodios están localizados en Cabot Cove, onde Jessica reside habitualmente, e alí hai personaxes habituais que a axudan, como o seu mellor amigo, o doutor Seth Hazelet (William Windom), un médico de Cabot Cove que estivo presente na serie durante moitos anos, entre 1985 e 1996, ou o comisario local Amos Tupper ( Tom Bosley), que interveu entre 1984 e 1988, sendo substituído posteriormente polo comisario Mort Metzger (Ron Masak), que estivo en antena entre 1989 e 1996. Noutros episodios, a trama desenvólvese nos lugares máis variados, ao longo dos Estados Unidos, ou noutros países que ela visita, dependendo de onde estea a protagonista.

Outro personaxe habitual das primeiras tempadas foi Harry McGraw (Jerry Orbach), un detective privado que se fixo bastante popular entre o público e que mesmo se independizou en 1987 coa súa propia serie The Law & Harry McGraw, aínda que non tivo éxito.

En 1988 houbo un episodio no que Jessica Fletcher compartiu protagonismo co seu amigo Dennis Stanton (Keith Michell), un antigo ladrón de xoias que agora é investigador e se converte nun homólogo masculino da escritora. Posteriormente Stanton protagonizou outros oito episodios da serie entre 1989 e 1993.

A actriz Angela Lansbury tamén interpretou en dous episodios da serie á prima pelirroja de Jessica, Emma MacGill, unha actriz musical que, como a escritora, atópase con máis dun asasinato, pero cuxo personaxe non se parece en nada ao de Jessica, e ademais si que se involucra en relacións románticas.

A serie beneficiouse, ao longo da súa historia, da presenza de ducias de estrelas convidadas que participaron nun ou varios episodios. Algunhas eran vellas glorias do cinema, que aceptaban papeis fugaces como vía para recuperar vixencia no puxante medio televisivo, entre elas Virginia Mayo, Van Johnson, José Ferrer, Leslie Nielsen, Stewart Granger, Cyd Charisse, Yvonne de Carlo, Vera Miles, Pat Morita, Rod Taylor, Joanna Cassidy, Shirley Jones, Teresa Wright, Richard Roundtree ., Patrick McGoohan, Roddy McDowall, Jean Simmons, Brenda Vaccaro, Martin Landau, Margot Kidder ou Amy Brenneman.

A serie tamén deu traballo a algunhas estrelas novas e emerxentes, que acadarían fama mundial uns anos máis tarde. Entre elas están Joaquin Phoenix, Andy García, Tom Selleck, Courteney Cox, George Clooney, Marcia Cross, Jenny Agutter e Cynthia Nixon.

Murder, She Wrote emitiuse na CBS do 30 de setembro de 1984 ao 19 de maio de 1996. Durante este tempo, emitíronse 264 episodios en 12 tempadas: 22 episodios por tempada dende a primeira ata a novena, 21 por tempada durante a décima e undécima e 24 durante a duodécima tempada.

Unha vez cancelada a serie, rodáronse varios telefilmes inspirados nela, que pasaron a ser episodios alongados cun pouco máis de orzamento para satisfacer aos numerosos seguidores desta serie en todo o mundo. Até a data rodáronse 4 telefilmes, emitidos na CBS dende o 2 de novembro de 1997 ata o 9 de maio de 2003 .

• Murder She Wrote: Death Travels by Train (TV) (1997)
• Murder She Wrote: A Tale of Death (TV) (2000)
• Murder She Wrote: The Last Free Man (TV) (2001)
• Murder She Wrote: The Celtic Riddle (TV) (2003)

A serie recibiu os seguintes premios e nomeamentos:

1996: Premios Emmy: Nomeada á mellor actriz (Angela Lansbury) e dirección de arte

1995: Emmy: 4 nomeamentos, incluíndo mellor actriz nun drama (Lansbury)

1994: Emmy: Nomeada a mellor actriz (Lansbury) e Música e letras

1993: Emmy: 3 nomeamentos, incluíndo mellor actriz nun drama (Lansbury)

1992: Emmy: Nomeada á mellor actriz (Angela Lansbury) e dirección de arte

1991: Emmy: Nomeada á mellor actriz (Angela Lansbury) e dirección de arte

1990: Emmy: 4 nomeamentos, incluíndo mellor actriz nun drama (Lansbury)

1989: Emmy: 3 nomeamentos, incluíndo mellor actriz nun drama (Lansbury)

1988: Emmy: Nomeada á mellor actriz (Angela Lansbury) e deseño de vestiario

1987: Emmy: 4 nomeamentos, incluíndo mellor serie dramática e actriz (Lansbury)

1986: Emmy: Mellor deseño de vestiario. 6 nomeamentos, incluíndo mellor serie dramática

1985: Emmy: Mellor música. 7 nomeamentos, incluíndo mellor serie dramática

1994: Globos de Ouro: Nomeada á mellor actriz nunha serie de televisión - Drama (Angela Lansbury)

1992: Globos de Ouro: Nomeada á mellor actriz nunha serie de televisión - Drama (Angela Lansbury)

1991: Globos de Ouro: Mellor actriz en serie de TV - Drama (Angela Lansbury)

1990: Globos de Ouro: Nomeada á mellor actriz (Angela Lansbury)

1989: Globos de Ouro: Mellor actriz nunha serie de televisión - Drama (Angela Lansbury)

1988: Globos de Ouro: Nomeada á mellor serie dramática e actriz (Angela Lansbury)

1987: Globos de Ouro: Nomeada á mellor serie dramática e actriz (Angela Lansbury)

1986: Globos de Ouro: Mellor actriz dramática (Angela Lansbury). Serie dramática nomeada

1985: Globos de Ouro: Mellor serie dramática. Nomeada á mellor actriz (Angela Lansbury)

1984: Globos de Ouro: Mellor serie dramática e actriz (Angela Lansbury)

1994: Screen Actors Guild (SAG): Nomeada á mellor actriz (serie dramática) (Lansbury)

• Murder, She Wrote na IMDb (en inglés).
• Guía de episodios de Murder She Wrote
• "Se ha escrito un crimen" - "Murder, She Wrote" en filmaffinity
• Ficha de dobraxe ao castelán de España