ટાઇટન (ચંદ્ર)

ટાઇટન (અથવા શનિ ૬) એ શનિનો સૌથી મોટો ચંદ્ર (ઉપગ્રહ) છે. તે ઘટ્ટ વાતાવરણ ધરાવતો એકમાત્ર પ્રાકૃતિક ઉપગ્રહ^[૯] અને પૃથ્વી સિવાય સપાટી પર પ્રવાહીની સ્પષ્ટ સાબિતી ધરાવતો ગ્રહ છે.^[૧૦]

ટાઇટન

પ્રાકૃતિક રંગમાં ટાઇટન. નાઇટ્રોજનના ગાઢ વાતાવરણને કારણે ધુમ્મસ સર્જાય છે.
Discovery
Discovered by	ક્રિસ્ટિન હાઇજીન્સ
Discovery date	માર્ચ ૨૫, ૧૬૫૫
Designations
Pronunciation	/ˈtaɪtən/ (listen)
Alternative names	શનિ ૬
Adjectives	ટાઇટેનિયન[૧]
Orbital characteristics[૨]
Periapsis	1186680 km
Apoapsis	1257060 km
Semi-major axis	1221870 km
Eccentricity	0.0288
Orbital period (sidereal)	15.945 d
Average orbital speed	5.57 km/s (ગણતરી કરેલ)
Inclination	0.34854° (શનિના વિષુવવૃત સુધી)
Satellite of	શનિ
Physical characteristics
Mean radius	2575.5±2.0 km (0.404 Earths,[૩] 1.480 Moons)
Surface area	8.3×107 km2
Volume	7.16×1010 km3 (0.066 Earths) (3.3 Moons)
Mass	(1.3452±0.0002)×1023 kg (0.0225 Earths)[૩] (1.829 Moons)
Mean density	1.8798±0.0044 g/cm3[૩]
Surface gravity	1.352 m/s2 (0.14 g) (0.85 Moons)
Escape velocity	2.639 km/s (1.11 Moons)
Synodic rotation period	Synchronous
Axial tilt	Zero
Albedo	0.22[૪]
Temperature	93.7 K (−179.5 °C)[૫]
Apparent magnitude	8.2[૬] to 9.0
Atmosphere
Surface pressure	146.7 kPa (1.41 atm)
Composition by volume	Variable[૭][૮] Stratosphere: 98.4% નાઇટ્રોજન (N2), 1.4% મિથેન (CH4), 0.2% હાઇડ્રોજન (H2); Lower troposphere: 95.0% N2, 4.9% CH4

ટાઇટન એ શનિનો છઠ્ઠો ઉપગ્રહ છે. પૃથ્વીના ચંદ્ર કરતાં તેનો વ્યાસ ૫૦ ટકા મોટો છે અને તે ચંદ્ર કરતાં ૮૦ ટકા મોટો છે. સૂર્યમાળામાં તે ગુરુના ચંદ્ર ગેનીમિડ પછી બીજા ક્રમનો સૌથી મોટો ચંદ્ર છે અને કદમાં સૌથી નાના ગ્રહ બુધ કરતાં ૪૦ ટકા મોટો છે. ટાઇટનની શોધ ડચ ખગોળશાસ્ત્રી ક્રિસ્ટીન હાઇજીન્સે ૧૬૫૫માં કરી હતી^{[૧૧][૧૨]} ટાઇટન એ શનિનો સૌપ્રથમ શોધાયેલો પ્રથમ ઉપગ્રહ અને બીજા ગ્રહનાં ઉપગ્રહોમાં પાંચમો શોધાયેલ ચંદ્ર હતો.^[૧૩]

ટાઇટન મુખ્યત્વે પાણીનો બરફ અને ખડકાળ પદાર્થો ધરાવે છે. શુક્રની જેમ ગાઢ વાતાવરણને લીધે ટાઇટનની સપાટીનો અભ્યાસ શક્ય બન્યો ન હતો. ૨૦૦૪માં કાસિની-હાઇજીન્સ મિશનને કારણે નવી માહિતી મળી છે. ટાઇટનના ધ્રુવો પર હાઇડ્રોકાર્બનના તળાવો આવેલા છે. ટાઇટનની સપાટી મોટાભાગે કેટલાક ખાડાઓની સાથે સપાટ છે, પરંતુ પર્વતો અને અન્ય જ્વાળામુખીઓ પણ મળ્યાં છે.

ટાઇટનનું વાતાવરણ મુખ્યત્વે નાઇટ્રોજનથી બનેલું છે. તેમાં રહેલા અન્ય વાયુઓ મિથેન-ઈથેનના વાદળો અને નાઇટ્રોજનથી ભરેલ ધુમ્મસ બનાવે છે. વાતાવરણ પવન અને વરસાદ ધરાવે છે. સપાટી પર પૃથ્વીની જેમ ઢુવાઓ, નદીઓ, તળાવો, દરિયો (કદાચ મિથેન-ઇથેનનો) આવેલાં છે. તેના પર પૃથ્વીની જેમ ઋતુઓ પણ છે. સપાટી અને સપાટીની નીચે પાણી હોવાથી ટાઇટન પર પૃથ્વીની જેમ મિથેનનું જળ ચક્ર નીચા તાપમાન પર ચાલે છે.