Գրենլանդիայի պատմություն

Հին Գրենլանդիայի պատմությունը Հյուսիսային Ամերիկայի արկտիկական կղզիներից պալեոէսկիմոսների կրկնվող արտագաղթերի պատմությունն է։ Այդ բոլոր մշակույթների ընդհանուր հատկանիշը եղել է Արկտիկայի ամենածայրամասի արտակարգ անբարենպաստ պայմաններում գոյատևելու անհրաժեշտությունը մարդկային գոյության համար պտանի արեալի սահմանին։ Նույնիսկ կլիմայի ոչ մեծ տատանումները հազիվ պիտանի պայմանները դրաձնում էին մարդու կյանքի հետ անհամատեղելի և հանգեցնում էին ոչ բավարար ընտելացված մշակույթների վերացմանը և միգրացիաների և բնաջնջման արդյունքում ամբողջ տարածաշրջանների դատարկմանը։

Հնագետները Գրենլանդիայում առանձնացնում են չորս պալեոէսկիմոսյան մշակույթներ, որոնք գոյություն ունեին մինչ վիկինգների կողմից կղզու բացահայտումը, բայց դրանց գոյության ժամկետները սահմանվում են շատ մոտավոր՝

• Սաքքակյան մշակույթ՝ մ. թ. ա 2500-մ. թ. ա. 800 թթ. Գրենլանդիայի հարավում,
• Ինդեպենդենս I մշակույթ՝ մ. թ. ա. 2400-մ. թ. ա. 1300 թթ. Գրենլանդիայի հյուսիսում,
• Ինդեպենդենս II մշակույթ՝ մ. թ. ա. 800-մ. թ. ա. 1 թթ. առավելապես Գրենլանդիայի հյուսիսում,
• Վաղ դորսեթյան մշակույթ, Դորսեթ I՝ մ. թ. ա. 700-մ. թ. ա. 200 թթ.Գրենլանդիայի հարավում։

Այդ մշակույթները յուրահատուկ չէին Գրենլանդիայի համար։ Որպես կանոն, դրանք ծագում և զարգանում էին արկտիկական Կանադայի և Ալյասկայի տարածքներում՝ իրենց՝ Գրենլանդիա ներթափանցելուց շատ առաջ, և կարող էին պահպանվել Արկտիկայի այլ տեղերում՝ կղզուց դրանց անհետանալուց հետո։

Մշակույթի անկումից հետո կղզին անմարդաբանակ էր հարյուրամյակների ընթացքում։ Ինուիթյան տուլե մշակույթի կրողները՝ Գրենլանդիայի ժամանակակից տեղաբնիկների նախապապերը, սկսեցին ներթափանցել կղզու հյուսիս 13-րդ դարի սկզբին։