Դոնթի մեթոդ

Դոնթի Մեթոդ (հայտնի է նաև որպես Դոնթի բանաձև, կամ Ջեֆերսոնի մեթոդ), համամասնական ընտրակարգի մանդատների բաշխման տարբերակներից մեկը, որն առաջարկել է բելգիացի մաթեմատիկոս Վիկտոր Դոնթը։ Այն կիրառվում է մի շարք երկրներում, որոնց թվում են Ալբանիան, Արգենտինան, Արևելյան Թիմորը, Ավստրիան, Բելգիան, Բրազիլիան, Բուլղարիան, Էկվադորը, Էստոնիան, Գերմանիան (մինչև 1985 թվական), Դանիան, Իսլանդիան, Իսպանիան, Իսրայելը, Կոլումբիան, Հայաստանը, Հունգարիան, Մակեդոնիայի Հանրապետությունը, Մոլդովան, Նիդերլանդները, Պարագվայը, Լեհաստանը, Պորտուգալիան, Ռումինիան, Հյուսիսային Իռլանդիան, Սերբիան, Սլովենիան, Թուրքիան, Ուելսը, Ֆինլանդիան, Խորվաթիան, Չեռնոգորիան, Չեխիան, Չիլին, Շոտլանդիան, Ճապոնիան, Վենեսուելան։

Նկարագրություն

խմբագրել

Դոնթի մեթոդի կիրառման դեպքում տեղերը բաշխվում են հաջորդաբար, մեկը մյուսի հետևից։ Յուրաքանչյուր քայլում տեղը շնորհվում է այն կուսակցությանը, որի գործակիցն առավելագույնն է։ Բանաձևում

  • -ն կուսակցության ստացած ընդհանուր ձայների քանակն է,
  • -ը մինչ այդ քայլը կուսակցության ստացած տեղերի քանակը։

Տեղ շնորհելուց հետո վերահաշվարկվում է քվոտան հաշվի առնելով նոր ստացված մանդատը[1][2]։

Օրինակ

խմբագրել

Ենթադրենք, 10 պատգամավոր ունեցող օրենսդիր մարմնի ընտրությանը մասնակցած երեք քաղաքական ուժեր ստացել են 50, 42 և 19 հազար ձայներ։ Դոնթի մեթոդով նրանք կստանան համապատասխանաբար 5, 4 և 1 տեղեր։ Ստորև ներկայացված աղյուսակը ցույց է տալիս մեթոդի կիրառումը քայլ առ քայլ։ Յուրաքանչյուր քայլում նշված է կուսակցության քվոտան, նրանցից առավելագույնը թավատառ է։

ՏեղԿուսակցություն 1Կուսակցություն 2Կուսակցություն 3
1500004200019000
2250004200019000
3250002100019000
4166662100019000
5166661400019000
616666140009500
712500140009500
812500105009500
910000105009500
101000084009500

Կիրառումը Հայաստանում

խմբագրել

2016 թվականին ընդունված ընտրական օրենսգրքով Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովում ազգային փոքրմասնության և ռեյտինգային թեկնածուների մանդատները բաշխվում են Դոնթի Մեթոդով[3]։ Մեթոդը կիրառվել է ՀՀ Ազգային Ժողովի 2017 թվականի և 2018 թվականի արտահերթ ընտրություններում։

Մեթոդը կիրառվում է նաև ԱԺ-ի հանձնաժողովի նախագահների տեղերի բաշխման ժամանակ։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «The D'Hondt Method Explained Seat Allocation How it works - UCL» (PDF).
  2. «Understanding the d'Hondt method: Allocation of parliamentary seats and leadership positions - Think Tank».
  3. «Ինչպես է ձևավորվելու խորհրդարանը առաջարկվող ԸՕ նախագծով».

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
🔥 Top keywords: Գլխավոր էջՍպասարկող:ՈրոնելՍուրբ Հովհաննես մատուռ (Հարթագյուղ)Սեռական հարաբերությունԵղիշե ՉարենցՖուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 2024Ծաղկեվանք (Արա լեռ)Ջոուի ԱնսաՎիքինախագիծ:Վիքիպեդիան հանուն կանանցԿատեգորիա:Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներՎիքինախագիծ:Վիքիպեդիան հանուն կանանց/Հավաքի մասնակիցներՎարդավառՀայաստանԿառլես ՊուչդեմոնՋրծաղիկԱնահիտ ՉարենցՍաղմոսավանքԹռչկանի ջրվեժՀայաստանի տոների և հիշատակի օրերի ցանկԳառնու հեթանոսական տաճարՍպասարկող:ՎերջինփոփոխություններըՀեշտոցային արտադրությունՕրալ սեքսԱրփենիկ ՉարենցԳարեգին ՆժդեհՋուրՊարբերական հիվանդությունՀղիություն (մարդ)Վիքինախագիծ:Վիքիպեդիան հանուն կանանց/Հավաքի հոդվածներՀայերենի այբուբենԵրևանՀովհաննես ԹումանյանՇվեյցարիաԴաշտանՀայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանումՀեշտոցի սնկային վարակՍևանա լիճԽոր ՎիրապՊարույր Սևակ