დონ-ჟუანის ტბა

ტბა აღმოჩენილი იქნა 1961 წელს ვერტმფრენის მფრინავების დონ როს (Don Roe) და ჯონ ჰიკის (John Hickey) მიერ, რომელთა პატივსაცემადაც დაერქვა ტბას სახელი. ტბის აღმოჩენის დროს, წყლის ტემპერატურა იყო −30 °C, მაგრამ ყინული ტბაზე არ ყოფილა. 1977 წელს გამოცემულ ტოპოგრაფიულ რუკებზე ტბის ფართობი შეადგენდა 0,25 კმ²-ს. ბრტყელი ძირის მქონე ტბის საშუალო სიღრმე შეადგენდა 0,3 მეტრს. 1998 წელს ტბის ზომები შემცირდა 0,03 კმ²-მდე, სიღრმე შემცირდა 0,1 მეტრამდე. წყალსატევი აღიწერება, როგორც გრუნტის წყლების გამოსვლის ადგილი. მშრალი ხეობები, რომელშიც იმყოფებიან მსგავსი ტბები, ხასიათდება ძლიერი ქარებით და ჰაერის უკიდურესი სიმშრალით. ასეთ პირობებში გამდნარი წყალი, რომელიც წარმოიშვება ირგვლივ მყოფი მყინვარების დნობისაგან, აორთქლებისას, ტოვებს მასში მანამდე ათქვეფილ მთის ჯიშებისგან შემდგარ მინერალურ ნივთიერებებს. სულ ცოტა უკანასკნელი 2 მილიონი წლის განმავლობაში მშრალ ხეობებში არსებობდა პირობები, დღევანდელის მსგავსი, რომლის დროსაც ხდებოდა მარილების კონცენტრაცია. დონ-ჟუანის ტბა არ იყინება ზამთარშიც, ჰაერის ისეთ ტემპერატურაზეც კი, როდესაც ის ეცემა −53 °C-მდე. საანგარიშო წყლის შემადგენლობა −51,8 °C ტემპერატურის დროს შეადგენს 413 გრ/ლ CaCl₂-ს და 29 გრ/ლ NaCl-ს.

მარილის შემცველობა (კალციუმის ქლორიდის CaCl₂ დიდი ნაწილით) ამ წყალსატევში შეადგენს 40,2 %-ს — შედარებისათვის, მკვდარი ზღვის მარილიანობა შეადგენს 34,7 %-ს, ხოლო მსოფლიო ოკეანის საშუალო მარილიანობა — მხოლოდ 3,38 %-ს.^[1]

დონ-ჟუანის ტბის გამოკვლევისას დარეგისტრირდა აზოტის ოქსიდის საკმაოდ მნიშვნელოვანი შემადგენლობა. დედამიწაზე მას ქმნიან მიკროორგანიზმები, მაგრამ დონ-ჟუანის ტბაში არანაირი ცოცხალი არსებები აღმოჩენილი არ ყოფილა. აღმოჩნდა, რომ N₂O (სხვა აირებთან ერთად — მაგალითად, წყალბადთან) კლდეების მარილწყალთან რეაქციის პროდუქტია. მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ მსგავსი არაბიოლოგიური სახით აზოტის ოქსიდი შეიძლება ჩამოყალიბდეს მარსზე, რადგანაც ამ პლანეტის პირობები მსგავსია ანტარქტიდის მშრალი ხეობების პირობებთან.

• მსოფლიოს უდიდესი ტბების სია
• მსოფლიოს უღრმესი ტბების სია

• Research in Antarctica reveals non-organic mechanism for production of important greenhouse gas (ინგლისური)