Meuio

fraçion do commun ligure de Arasce
(Rindirisòu da Mèiu)
ZE
Sta pagina a l'é scrita in zeneise

segondo a grafia unitäia

Meuio[n. 1] senti[?·info](prononçiou [ˈmø:ju], dito Mèiu ascì[4], Môiu ò Möiu in arascin d'Arasce[1], Meuïu in arbenganeise[5][n. 2], Moglio in italian, ciammou into passou Molio, Molium e Moglia ascì) a l'é unna fraçion do commun ligure de Arasce, che o l'à pöco assæ 1000 abitanti.

Meuio
fraçion
Meuio – Veduta
Meuio – Veduta
Panoramma de Meuio da Arasce.
Localizaçión
StâtoItàlia Itàlia
Región Liguria
Provìnsa Sann-a
Comùn Arasce
Teritöio
Coordinæ:44°00′41.85″N 8°09′04.27″E
Altitùdine200 m s.l.m.
Superfìcce4[2] km²
Abitanti1 000[3] (settembre 2007)
Denscitæ250 ab./km²
Âtre informaçioìn
CAP17021
Prefìsso0182
Fûzo oràrioUTC+1
Nomme abitantiMugnarelli[1]
Cartògrafîa
Màppa de localizaçión: Liguria
Meuio
Meuio

Meuio o l'é o ciù importante borgo de Arasce, caratterizzou da-a presensa de un muggio de infrastruttue e servixi. Into seu territöio gh'é quarche attivitæ commersâ ch'a l'öfre ben e servixi a-i rescidenti e a-i mercanti de Arasce. O borgo o l'à ascì unna gexa, ch'a zeuga un ròllo çentrâ inta vitta religiosa e soçiâ da çittæ.

Gh'é ascì de struttue educative e de resciöo à Meuio. Ste chì comprendan un parco de zugo, ch'o rappresenta un importante spaçio de resciöo pe figgeu e famigge, un vivaio, ch'o l'exita di servixi educativi e de preuva pe-i ciù piccin, e unna scheua elementâ, ch'a garantisce l'educaçion primäia pe-i zoeni rescidenti.

Verso o 1798, into periodo de campagne napoleòniche, Meuio o l'à ottegnuo temporaneamente a condiçion d'un muniçipio autònomo, graçie a-a presensa de fòrse franseixi sotta o comando do Napolion Bonaparte. Sto periodo d'autonomia, sciben ch'o l'ea de breve duâ, o rappresentava unn'ecceçion inte l'istöia de Meuio, che pe-o ciù do tempo o l'ea amministrativamente e territöiamente intregou co-o commun de Arasce. L'autonomia temporanea de Meuio a s'adatta a-o contesto de reorganizzaçioin territoiæ e amministrative promesse da-e autoritæ franseixi inte vari territöi occupæ, che de spesso an portou a-a creaçion de neuve entitæ muniçipæ ò a-a modifica de quelle ch'existeivan. Tutte e mainee, unna vòtta che o periodo do dominio franseise o l'ea finio, o Meuio o l'é tornou à ëse unna parte permanente intregâ de Arasce.

Meuio o l'é conosciuo inte'nna mesua picciña pe-a seu tranquillitæ, a piaxeive vista do golfo de Alassio, a gexa dedicâ à San Sebastiano e pe-i seu sciùmmi allei, che conligan tutte e despæge parte de Meuio.

Geografia

modìfica

Moglio o l'é un antigo villaggio contadiño collocou in scê pendense da colliña derê à Alassio, a-a giornâ d'ancheu intregou comme unna fraçion do commun de Alassio. O villaggio o l'é conosciuo sorvetutto pe-i seu esteixi boschi d'olive che caratterizzan o paisaggio d'in gio.

O prinçipâ accesso à Moglio da Alassio o l'é pe-a stradda provinsâ che, à comensâ da-o sottopasso da staçion da ferrovia, a se desviluppa int'unna fia de curve pe pöco assæ trei chilòmetri. Sta stradda chì a pòrta a-a curva collocâ sotta a Gexa Parrocchiâ, ch'a segna l'intrâ da parte ciù bassa do Moglio. Continuando pe-a mæxima stradda, se traversa o çentro urban fin à arrivâ à Cima Moglio, da donde se peu contunniâ verso l'incroxo pe Vegliasco e Testico.

Unn'atra scignificativa stradda d'accesso a l'é rappresentâ da-a vegia pista de mula. Sto chì o comensa da-a vexinansa do çimitëio de Alassio e o monta de mainea streita tra i boschi d'olive e i boschi de caròbbi, con passâ da-e ville e di giardin, compreiso un ch'o l'é in scî resti d'un antigo moin à vento.

À l'intrâ do villaggio, o primmo impatto co-o Moglio o l'é de spesso segnou da-a vista da Gexa da Parrocchia, collocâ in sce'nna sprona de ròcca e vixibile da-e primme oe da mattin. A gexa a domina o panorama e a guidda i vixitatoî verso a çittæ de sotta.

L'aria de colliñe de Moglio, caratterizzâ da de pendense streite e de vallæ streite, a l'à subio di scignificativi alteraçioin into corso de l'istöia, segge apreuvo à di fenòmeni natuæ, comme l'açion do quercio inta vallâ de Loreto, segge apreuvo à di interventi umoen. O scistema de terrasse, ch'o consciste inte l'impilamento de prie pe creâ de superfiçie ciatte che peuan ëse deuviæ pe l'agricoltua, o l'é a preuva da presensa da çiviltæ “benedettiña”. Ste terrasse chì an zugou un ròllo fondamentâ into repiggio de arie paludde, convertî i bòschi inte tæra cortivabile e incoraggî a cortivaçion de castagne e erboi de ölivan.

Istöia

modìfica

L'istöia de Moglio a l'é ligâ à unna lezzendia popolâ segondo a quæ i abitanti de l'antigo villaggio de Lamiun (ò Lamio, de vòtte indicou comme Lamio di Alerame[6][n. 3] ò Lenio[7] inte varie vivagne), collocou inte l'aria do Monte Tirasso, ean obrigæ à lasciâ o seu paise pe caxon de unn'epidemia devastante de peste. Sta migraçion a l'à portou a-a fondaçion de Moglio int'unn'aria tegnua pe ciù segua e saña.

O primmo referimento documentäio à Moglio o remonta à unna pergamin do 1232, conservâ inti archivi de l'ospiâ de Albenga. Sto documento o testimonia l'existensa do villaggio za do 13° secolo, confermando a seu longa istöia e e reixe into territöio ligurian. O pergamin o rappresenta uña de pöche tracce istòriche che ne permettan de tiâ sciù torna i avvegnimenti de Moglio e o seu desviluppo inti secoli.

Origiñe do nomme

modìfica

Segondo a lezzendia do pòsto, o nomme "Meuio" o ne vëgne da-a poula “megio”. Sto nomme o saieiva stæto çernuo in referimento a-a migraçion di abitanti de l'antigo villaggio de Lamiun, obrigæ à çercâ un pòsto ciù seguo apreuvo à unn'epidemia de peste devastante. O termine “megio” o respegia a speransa e o beseugno de trovâ un ambiente ciù san e ciù adatto pe-a vitta, lontan da-i reiseghi da moutia ch'a l'aiva toccou o seu villaggio originäio.

Nòtte a-o testo
  1. Inte de grafie alternative scrito Möiu ò Meuiu.
  2. Scrito Möiu ascì
  3. Dæto che Aleramo o l'é conosciuo ascì comme Alerame, se peu deuviâ ascì a forma Lamio de Aleramo.
Nòtte bibliografiche
  1. 1,0 1,1 (LIJIT) Nuovo Dizionario alassino, Arasce, Associazione Vecchia Alassio, Novembre 2001, pp. 47, 124.
  2. circa
  3. circa
  4. (IT) Circolo ricreativo mogliese, Cara, vecchia Moglio, Arbenga, Tipolitografia Fratelli Stalla, 1993.
  5. (LIJIT) Angelo Gastaldi, Nummi de sittè, paisi e lucalitè, in De tüttu in po', Arbenga, Edizioni del Delfino Moro, 1996, p. 120.
  6. Alberto Beniscelli, Alassio: Paese e gente di mare, Arasce, 1975, p. 22.
  7. (IT) Andrea Bertolotto, Da Savona a Ventimiglia: viaggio in ferrovia, Gazzetta d'Italia, 1871. URL consultòu o 17 frevâ 2024.

Bibliografîa

modìfica
  • (LIJIT) Nuovo Dizionario alassino, Aràsce, Associazione Vecchia Alassio, 2001.
  • (IT) Circolo ricreativo mogliese, Cara, vecchia Moglio, Arbenga, Tipolitografia Fratelli Stalla, 1993.
  • (IT) Alberto Beniscelli, Alassio: Paese e gente di mare, Arasce, 1975, p. 22.

Atri progetti

modìfica