ഭൂസ്പർശമണ്ഡലം

ഭൂമിയുടെ അന്തരീക്ഷത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിലെ മേഖലയാണ് ഭൂസ്പർശമണ്ഡലം അഥവാ ട്രോപോസ്ഫിയർ (Troposphere). ഭൂമിയുടെ ഉപരിതലത്തിന് തൊട്ടുകിടക്കുന്ന അന്തരീക്ഷമേഖലയെ ഭൂസ്പർശമേഖലയെന്നും പറയുന്നു. മറ്റു ഗ്രഹങ്ങളുടെ കാര്യത്തിലും അവയുടെ ഉപരിതലത്തിനോടു ചേർന്നു കാണുന്ന അന്തരീക്ഷ മേഖലയെ ട്രോപോസ്ഫിയർ എന്നു വിളിക്കുന്നു. ഭൗമാന്തരീക്ഷത്തിൽ ദ്രവ്യമാനത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും ട്രോപോസ്ഫിയറിലാണ്. ഈ മേഖലയിൽ അന്തരീക്ഷസാന്ദ്രതയും മർദവും താപമാനവും ഉയരങ്ങളിലേക്കു പോകുന്നതനുസരിച്ച് കുറഞ്ഞുവരുന്നു. താപമാനം ഓരോ കിലോമീറ്റർ ഉയരുമ്പോഴും 6.5°C എന്ന തോതിലാണ് കുറയുന്നത്. എന്നാൽ ഉയരത്തിനനുസരിച്ച് താപമാനം കൂടുന്ന ചില വിപരീത മേഖലകളും (inversions) വിരളമായി ഭൂസ്പർശമേഖലയിൽ നിരീക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഭൂസ്പർശമേഖലയുടെ ഉപരിതല അതിരിനെ ട്രോപോപോസ് (tropopause) എന്നു വിളിക്കുന്നു. ട്രോപോപോസിന്റെ ഉയരം മധ്യരേഖാപ്രദേശങ്ങളിൽ 17 കിലോമീറ്ററിനടുത്തും ധ്രുവപ്രദേശങ്ങളിൽ 12 കിലോമീറ്ററിനടുത്തും കാണപ്പെടുന്നു. ഈ അതിര് ട്രോപോസ്ഫിയറിനേയും അതിനു തൊട്ടുമുകളിലുള്ള സ്റ്റ്രാറ്റോസ്ഫിയർ എന്ന അന്തരീക്ഷമേഖലയേയും വേർതിരിക്കുന്നു. മധ്യരേഖാപ്രദേശങ്ങളിൽ ഭൗമോപരിതലത്തിലെ ശരാശരി താപമാനമായ 30°C മുതൽ താപമാനം കുറഞ്ഞ് ട്രോപോപോസിലെ താപനില -75°C വരെയായി കുറയുന്നു.

തിരിയുന്ന അല്ലെങ്കിൽ ഇളകുന്ന ഭാഗം എന്ന അർത്ഥത്തിലാണ് ട്രോപ്പോസ്ഫിയർ എന്ന പേരുവന്നത്. കാലാവസ്ഥയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രവർത്തനങ്ങൾ കൂടുതലും നടക്കുന്നതു് അന്തരീക്ഷത്തിന്റെ ഈ പാളിയിലാണു്. ഇവിടെ ഈർപ്പവും മുകളിലേക്കും താഴേക്കുമുള്ള വായുവിന്റെ ചംക്രമണവും കൂടുതലായി കാണാം. അന്തരീക്ഷത്തിന്റെ ഏതാണ്ടു് 75% പിണ്ഡവും നീരാവിയുടെ ഏതാണ്ടു് 99%വും അടങ്ങിയിരിക്കുന്നതു് ഈ പാളിയിലാണു്. നീരാവിയുടെ കാര്യമൊഴിച്ചാൽ. ഈ പാളിയിലെ വാതകങ്ങളുടെ ഘടന എല്ലായിടത്തും ഏതാണ്ടു് ഒരുപോലെയാണു്,