फिलिपिन्स
फिलिपाईन्स (फिलिपिनो : Pilipinas; स्पॅनिश: Filipinas; इंग्लिश : Philippines;) हा आग्नेय आशियामधील एक देश आहे. प्रशांत महासागरातील ७,१०७ बेटांवर वसलेला फिलिपाईन्स हा लुझॉन, विसायस व मिंदानाओ ह्या तीन भौगोलिक प्रदेशांमध्ये विभागला गेला आहे. मनिला ही फिलिपाईन्सची राजधानी व त्या देशातले सर्वांत मोठे शहर आहे. उत्तरेला ते तैवान बेटापासून लुझोन सामुद्रधुनीने वेगळे झाले आहे ; पश्चिमेला दक्षिण चीन समुद्र आहे , ज्याला वेस्टर्न फिलीपीन समुद्र देखील म्हणतात व्हिएतनाम; नैऋत्येस, बोर्नियो बेट ; दक्षिणेला, सेलेबेस समुद्र त्याला इतर इंडोनेशियन बेटांपासून वेगळे करतो आणि पूर्वेला तो फिलीपीन समुद्राला लागून आहे. हा देश नैसर्गिक संसाधनांनी समृद्ध आहे आणि जगातील सर्वात जैवविविध क्षेत्रांपैकी एक आहे . हा जगातील 12 वा सर्वात जास्त लोकसंख्या असलेला देश आहे . प्रागैतिहासिक काळात, नेग्रिटॉस हे द्वीपसमूहातील काही सुरुवातीचे रहिवासी होते, त्यानंतर ऑस्ट्रोनेशियन लोकांच्या एकापाठोपाठ लाटा आल्या ज्यांनी मलेशिया , भारत परंपरा आणि हिंदू चालीरीती आणल्या, तर व्यापाराने काही चीनी सांस्कृतिक पैलूंचा परिचय दिला. पोर्तुगीज शोधक फर्डिनांड मॅगेलनच्या आगमनाने स्पॅनिश प्रभाव आणि त्यानंतरच्या क्रूर शासनाच्या युगाची सुरुवात झाली. तीन शतकांच्या स्पॅनिश आक्रमणाने हिस्पॅनो-आशियाई संस्कृती लादली गेली. १९व्या शतकाच्या अखेरीस, फिलीपीन क्रांती झाली, युनायटेड स्टेट्सने पाठिंबा दिला होता. फिलीपीन प्रजासत्ताक आणि युनायटेड स्टेट्स अमेरिकेने फिलिपाईन-अमेरिकन युद्धाला सुरुवात केली जी 1903 मध्ये अमेरिकेच्या विजयाने संपली. अशा प्रकारे, युनायटेड स्टेट्सने प्रबळ शक्ती म्हणून स्पेनची जागा घेतली. अमेरिकन लोकांनी दुसरे महायुद्ध संपेपर्यंत बेटांवर सार्वभौमत्व राखले.
| फिलिपीन्स Republic of the Philippines República de Filipinas Repúblika ng Pilipinasफिलिपाईन्स | |||||
| |||||
| ब्रीद वाक्य: Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan, at Makabansa[१] ("देव, जनता, निसर्ग व देशासाठी") | |||||
| राष्ट्रगीत: लुपांग हिनिरांग | |||||
.svg) | |||||
| राजधानी | मनिला | ||||
| सर्वात मोठे शहर | क्वेझोन सिटी | ||||
| अधिकृत भाषा | फिलिपिनो (टागालोग), इंग्लिश | ||||
| इतर प्रमुख भाषा | स्पॅनिश | ||||
| सरकार | संघठित अध्यक्षीय प्रजासत्ताक | ||||
| - राष्ट्रप्रमुख | Rodrigo Duterte | ||||
| महत्त्वपूर्ण घटना | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| - स्पॅनिश ईस्ट इंडीज | २७ एप्रिल इ.स. १५६५ | ||||
| - स्वातंत्र्य घोषणा | १२ जून इ.स. १८९८ | ||||
| - स्वायत्त सरकार | २४ मार्च इ.स. १९३४ | ||||
| - स्वातंत्र्य मान्यता | ४ जुलै इ.स. १९४६ | ||||
| - संविधान | २ फेब्रुवारी इ.स. १९८७ | ||||
| क्षेत्रफळ | |||||
| - एकूण | २,९९,७६४ किमी२ (७२वा क्रमांक) | ||||
| - पाणी (%) | ०.६१ | ||||
| लोकसंख्या | |||||
| - २००९ | ९,१९,८३०००[२] (१२वा क्रमांक) | ||||
| - गणती | {{{लोकसंख्या_गणना}}} {{{लोकसंख्या_गणना_वर्ष}}} | ||||
| - घनता | ३०६/किमी² | ||||
| वार्षिक सकल उत्पन्न (पीपीपी) | |||||
| - एकूण | ३२०.३८४ अब्ज अमेरिकन डॉलर | ||||
| - वार्षिक दरडोई उत्पन्न | ३,५२० अमेरिकन डॉलर | ||||
| मानवी विकास निर्देशांक . | ▲ ०.६३८[३] (मध्यम) (९७ वा) (२०१०) | ||||
| राष्ट्रीय चलन | फिलिपाईन पेसो | ||||
| आंतरराष्ट्रीय कालविभाग | यूटीसी+०८:०० | ||||
| आय.एस.ओ. ३१६६-१ | PH | ||||
| आंतरजाल प्रत्यय | .ph | ||||
| आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी क्रमांक | ६३ | ||||
 | |||||
इतिहास
संपादनप्रागैतिहासिक आणि पूर्व-हिस्पॅनिक काळ
संपादनअलीकडे पर्यंत, फिलीपीन द्वीपसमूहात सापडलेले सर्वात जुने मानवी अवशेष टॅबोन मॅनचे मानले जात होते- 22,000 ते 24,000 वर्षे जुने होते. पुढील शतकांच्या कालावधीत, सागरी लोक आणि इतर आशियाई देशांसोबतच्या व्यापाराने बौद्ध आणि हिंदू धर्माचा प्रभाव आणला. इतिहासात हे एक शक्तिशाली मलय थॅलासोक्रॅटिक श्रीविजया हिंदू साम्राज्याचा भाग होते.
सरकार आणि राजकारण
संपादनफिलीपिन्स हे राष्ट्रपतींच्या शासन प्रणालीसह एक घटनात्मक प्रजासत्ताक आहे, ज्याचे व्यवस्थापन एकात्मक राज्य म्हणून केले जाते. राष्ट्रपती हे राज्याचे प्रमुख आणि सरकारचे प्रमुख तसेच सशस्त्र दलांचे कमांडर-इन-चीफ म्हणून काम करतात . तो सहा वर्षांच्या एका कालावधीसाठी मतांनी निवडला जातो, ज्या दरम्यान ते स्वतःच्या मंत्रिमंडळाची निवड करतात आणि अध्यक्ष बनवतात.
परकीय संबंध
संपादनभारत
संपादनब्राह्मोस सुपरसोनिक अँटी-शिप क्रूझ क्षेपणास्त्रांच्या विक्रीसाठी भारताने फिलिपिन्स नौदलासोबत $375 दशलक्ष किमतीचा संरक्षण करार केला आहे. या विक्रीच्या करारावर फिलीपिन्सचे संरक्षण सचिव डेल्फीन लोरेन्झाना आणि भारताचे राजदूत शंभू कुमारन यांनी आज मनिला येथे स्वाक्षरी केली.संरक्षण उपकरणांचा निर्यातदार बनण्याच्या भारताच्या प्रयत्नांमध्ये हा करार महत्त्वाचा टप्पा आहे. भारत आणि रशियाचा संयुक्त उपक्रम ब्रह्मोस एरोस्पेस या सुपरसॉनिक क्रूझ क्षेपणास्त्राची निर्मिती करते. ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र पाणबुडी, जहाज, विमान किंवा जमिनीवरून डागता येते.
संदर्भ
संपादन- ^ "प्रजासत्ताक कायदा क्र. ८४९१". Archived from the original on 2007-12-05. २००८-०९-३० रोजी पाहिले. नोव्हेंबर १९, इ.स. २०१० रोजी पुनरावर्तित
- ^ साचा:स्रोत जर्नल
- ^ संयुक्त राष्ट्रे विकास कार्यक्रम. (इ.स. २०१०). तक्ता १ – मानवी विकास निर्देशांक आणि त्याचे घटक. मानवी विकास अहवाल इ.स. २०१० – राष्ट्रांची खरी संपत्ती: मानवी विकासाच्या वाटा. पॅलग्रेव मॅक्मिलन. आय.एस.बी.एन. ९७८०२३०२८४४५६ ९०१०१.
बाह्य दुवे
संपादन | विकिमीडिया कॉमन्सवर खालील विषयाशी संबंधित संचिका आहेत: |
- फिलिपिन्स गॅझेटाचे अधिकृत संकेतस्थळ (इंग्लिश मजकूर)
- फिलिपिन्स संसदेच्या प्रतिनिधिगृहाचे अधिकृत संकेतस्थळ (इंग्रजी मजकूर)
