Graafschap Buren

graafschap in Nederland (1498-1795)

De heerlijkheid Buren, later verheven tot graafschap, in de huidige provincie Gelderland, maakte tot 1714 in principe geen deel uit van de Verenigde Provinciën maar was er in de praktijk wel grotendeels afhankelijk van.

Heerlijkheid Buren
Graafschap Buren
zelfstandig graafschap binnen het Heilige Roomse Rijk
 Teisterbant994 – 1795Bataafse Republiek 
Kaart
De graafschap Buren in 1665
De graafschap Buren in 1665
Algemene gegevens
HoofdstadBuren
TalenNederlands
MunteenheidGulden
Regering
RegeringsvormGraafschap
StaatshoofdGraaf

Vrije heerlijkheid Buren

bewerken

De Vrije heerlijkheid Buren ontstond in het jaar 994 doordat het graafschap Teisterbant werd opgedeeld. De heerlijkheid werd bestuurd door de familie van Buren. Hun familiewapen werd ook het wapen van de heerlijkheid en de hoofdstad Buren.

De heerlijkheid bestond oorspronkelijk uit de vestingstad Buren, stadsrechten in 1395 verkregen van ridder Allard van Buren, Asch en Erichem, maar door verwerving, oorlog en huwelijken kwamen er nog een aantal dorpen bij, waardoor de heerlijkheid in omvang groter werd. Op het einde bestond de heerlijkheid uit: de voorgenoemde plaatsen en Beusichem, Zoelmond, Buurmalsen en Tricht.

In de 15e eeuw liep de opvolging tweemaal langs de vrouwelijke lijn. Elizabeth van Buren huwde Gerard II van Culemborg, en hun dochter Aleida van Culemborg trouwde met Frederik van Egmond. Sindsdien was het Huis Egmont de heersende familie in Buren.

Graafschap

bewerken
Buren tot graafschap verheven

In 1498 werd Buren door keizer Maximiliaan I verheven tot een graafschap. Later wilde keizer Karel V Buren nog verheffen tot een hertogdom, maar Maximiliaan van Egmond antwoordde hierop: "Liever een rijke graaf, dan een arme hertog" en dus bleef Buren een graafschap.

Willem van Oranje trouwde in 1551 met de erfdochter Anna van Egmont, gravin van Buren. Daarmee kwam het graafschap Buren aan het Huis Oranje-Nassau. Sindsdien voeren leden van dit huis tevens de titel graaf van Buren.

Maria, het derde kind van Willem van Oranje en Anna van Egmond, stichtte in 1612 het weeshuis van Buren, dat 350 jaar lang als zodanig heeft dienstgedaan. Daar is sinds 1972 het Marechausseemuseum gevestigd. Het ten dele nog door een wal en muren omgeven plaatsje is tot beschermd stadsgezicht verklaard.

Heren en graven van Buren en Leerdam

bewerken
regeringnaamgeborenoverledenfamilie
Otto I
Allard Izoon
Allard IIzoon
Otto IIzoon
Allard IIIzoon
Otto IIIzoon
Lambrechtbroer
Allard IVzoon
Allard Vzoon
Allard VIzoon
Elisabeth van Burennicht
-1471Aleida van Culemborgerfdochter
1473-1521FrederikAfkomstig uit het huis Egmont, echtgenoot van Aleida van Culemborg
1521-1539Floriszoon
1539-1548Maximiliaanzoon
1548-1558Annaerfdochter
1551-1584Willem Iafkomstig uit het Huis Oranje-Nassau, echtgenoot van Anna van Egmont
1584-1618Filips Willemzoon
1618-1625Mauritshalfbroer
1625-1647Frederik Hendrikhalfbroer
1647-1650Willem IIzoon
1650-1702Willem IIIzoon
1702-1711Johan Willem Frisoneef
1711-1751Willem IV1-9-171122-10-1751Schenking
1751-1795Willem V8-3-17489-4-1806zoon

Met de komst van de Bataafse Republiek hielden de graafschappen op te bestaan. Het hoofd van het Huis Oranje-Nassau (het Nederlandse staatshoofd) voert echter tot op de dag van vandaag de titel graaf/gravin van Buren en Leerdam.

Zie ook

bewerken