Caussòus

Caussòus es una comuna dau Grassés situada a 23km de la Mediterranèa a vòl d'aussèl (40 km per la rota). Lo sieu nom ven dau latin "calx - cauces", la cauç, que ne ven tanben lo mot "causse".

Lo centre dau vilatge se tròba a 1130 metres d'altitud. Se situa subre lo plan carstic cavat de nombroses avencs e tutas (lo plan de Caussòus). Aqueu plan es susplombat au sud per la còla dei Maçons (1417 metres) e l'Aut Montet (1335 metres). Au nòrd se situa lo causse de Calern (1458 metres au Senhau de Calern) ont se tròba l'observatòri de Calern e a l'oèst lo valon de Nans ont se situa lo ponch pus bas de la comuna (895 metres).

Lo plan de Caussòus es constituit per una plana de ròcs au sud (los Claps) e una plana de pradas e de culturas au centre, traversada per una ret de rius que se getan dins l'embut de Caussòus.Las aigas desaparegudas dins leis avencs o "embuts" reapareisson per lei gòrjas dau Lop o lei fònts e concas que pòdon arribar a 450 metres de prefondor.

Caussòus es environat per las municipalitats de Gordon, lo Bar de Lop, Sant Valier, Andon (masatge de Canaus) e Cipieras.

Lo clima es contrastat : l'estiu es en caud e sec, l'ivèrn freg, sec mas regularament ennevat;, la prima umida e l'auton umid mercé a qualques jorns de precipitacions mediterranèas fòrça intensas que balhan un cumul annadièr de 1200|mm de precipitacions.

Lo primièr poblament de Caussòus datariá de la preïstòria. Se compta una desena d'encenchas de pèira seca que la tradicion locala considèra coma d'oppidums e fa remontar a l'edat dau Bronze : lei còlas dei Maçons, dei Gleiretas, dei Ruscas, de Vila-Vielha, de l'Adrech, de Bastiard, de Trobada, de Pèira-auta. Malurosament, aqueus vestigis son malaisits de datar precisament. Se tròban de traças d'ocupacion d'epòca romana dins d'unei d'aquelas encenchas, coma lo camp dei Ruscas, au còl de l' Adrech. Leis acampatges a l'entorn e dins lo vilatge medievau de Vila Vielha an donat de ceramicas remontant a l'edat dau Bronze e a l'epòca romana en mai d'aquelas de l'Edat Mejana e de l'epòca modèrna^[3].

Lei primièrs escrits en mencionant Caussòus remontan au sègle XII, epòca que lo vilatge dependiá dei Comtes de Provença. Lo vilatge foguèt restacat a la comuna de Cipieras a partir dau sègle XIV, tornèt puèi independent en 1790.

Lo vilatge es sempre demorat reagropat a l'entorn de la glèisa fins en 1640, epòca que foguèt incendiat. L'abitat s'es de contunh esparpalhat sul plan en pichonas espleitacions agricòlas. Aqueu abitat escampilhat es encara present uèi; lei sols regropaments d'abitacions se situan dins lo pichon centre dau vilatge a l'entorn de la glèisa, l'escòla, la comuna e l'auberja e lo masatge dei Claps a l'Oèst dau vilatge.

L'agricultura e l'elevatge, largament presents fins en 1950 an fòrtament mermat dempuèi, e demòra pas mai que qualques tropèus d'ovins e de caprins, que limitan la recolonizacion dau plan per lei pins.

• Portau dau Comtat de Niça