Moduł:Kalendarium/03-15

return {{rok = "44 p.n.e.",tekst = "w [[Teatr Pompejusza|Teatrze Pompejusza]], tymczasowym miejscu obrad [[Senat rzymski|Senatu]] został przez spiskowców zamordowany '''[[Gajusz Juliusz Cezar|Juliusz Cezar]]''' ((na popiersiu||Juliusz Cezar|Gaius_Julius_Caesar_(100-44_BC).JPG)), ''dictator in perpetuum'', po śmierci [[deifikacja|ubóstwiony]]",},{rok = 220,tekst = "zmarł chiński dowódca wojskowy i poeta '''[[Cao Cao]]''', założyciel państwa i dynastii [[Wei (Okres Trzech Królestw)|Wei]]",},{rok = 493,tekst = "w zdobytej [[Rawenna|Rawennie]] zwycięski król [[Ostrogoci|Ostrogotów]] '''[[Teodoryk Wielki|Teodoryk]]''' zamordował pokonanego '''[[Odoaker|Odoakra]]'''",},{rok = 1000,tekst = "zakończył się [[Zjazdy gnieźnieńskie|zjazd gnieźnieński]]. Na mocy porozumień z cesarzem [[Otton III (cesarz rzymski)|Ottonem III]] powstała '''[[metropolia gnieźnieńska]]''' oraz nowe biskupstwa, m.in. w [[Diecezja kołobrzeska|Kołobrzegu]]",},{rok = 1564,tekst = "wyznający [[islam]] cesarz '''[[Akbar]]''' ((na portrecie||Cesarz Akbar|Akbar - Project Gutenberg eText 14134.jpg)), pochodzący z dynastii [[Państwo Wielkich Mogołów|Wielkich Mogołów]] władca północnych Indii, zniósł w swym państwie [[podatek pogłówny]] od innowierców, zwany [[dżizja]]",},{rok = 1591,tekst = "urodził się francuski naukowiec, misjonarz w Wietnamie, jezuita '''[[Alexandre de Rhodes]]''' ((na portrecie||de Rhodes|Derhodes.jpg)), autor pierwszego wielojęzycznego słownika języka wietnamskiego, twórca podstaw [[Alfabet wietnamski|alfabetu wietnamskiego]]",},{rok = 1656,tekst = "[[dywizja Stefana Czarnieckiego|dywizja]] [[Stefan Czarniecki|Stefana Czarnieckiego]] rozbiła Szwedów w '''[[bitwa pod Jarosławiem (1656)|bitwie pod Jarosławiem]]'''",},{rok = 1666,tekst = "urodził się niemiecki architekt epoki [[Architektura baroku|baroku]] '''[[George Bähr]]''', jeden z bardziej znanych przedstawicieli [[architektura barokowa w Niemczech|architektury barokowej w Niemczech]], pracował głównie w [[Drezno|Dreźnie]], jego arcydziełem był monumentalny luterański [[Kościół Marii Panny w Dreźnie|kościół Marii Panny]] (''Frauenkirche'') w Dreźnie ((na fotografii||Kościół Marii Panny w Dreźnie|Dresden Germany Exterior-of-Frauenkirche-05.jpg))",},{rok = 1765,tekst = "król [[Stanisław August Poniatowski]] założył '''[[Szkoła Rycerska|Szkołę Rycerską]]''' w [[Warszawa|Warszawie]] ((62|na akwareli Zygmunta Vogla||Szkoła Rycerska|Vogel Cadets Palace.jpg))",},{rok = 1768,tekst = "urodziła się polska pisarka, córka [[Izabela Czartoryska|Izabeli Czartoryskiej]], księżna '''[[Maria Wirtemberska]]''' ((na portrecie pędzla [[Élisabeth Vigée-Lebrun]]||Maria Wirtemberska|Maria z Czartoryskich Wirtemberska.PNG))",},{rok = 1776,tekst = "ukazała się drukiem pierwsza polska powieść nowożytna – '''''[[Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki]]''''' pióra [[Ignacy Krasicki|Ignacego Krasickiego]]",},{rok = 1781,tekst = "francuski astronom [[Pierre Méchain]] odkrył trzy [[Galaktyka spiralna|galaktyki spiralne]] w [[Warkocz Bereniki|konstelacji Warkocz Bereniki]]: '''[[Messier 98|M98]]''', '''[[Messier 99|M99]]''' i '''[[Messier 100|M100]]''' ((100|na fotografii wykonanej przez uczniów I LO w Olsztynie||Galaktyka spiralna M100|M100 lo1.jpg))",},{--rok = 1804,tekst = "z rozkazu [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]], pierwszego konsula Republiki Francuskiej, książę '''[[Ludwik Antoni de Bourbon-Condé|d'Enghien]]''' ((na portrecie||Książę d'Enghien|Louis-Antoine de Bourbon-Condé.jpg)) został uprowadzony z neutralnej Badenii, następnie osądzony z oskarżenia o zdradę na rzecz Anglii i sześć dni później rozstrzelany",},{rok = 1820,tekst = "zmarł czeski duchowny katolicki, [[Redemptoryści|redemptorysta]] '''[[Klemens Maria Hofbauer]]''', święty Kościoła katolickiego, patron Warszawy",},{rok = 1842,tekst = "zmarł włoski [[kompozytor]] '''[[Luigi Cherubini]]''' ((na portrecie||Cherubini|Composer Luigi Cherubini.jpg)), autor m.in. opery ''[[Medea (opera Cherubiniego)|Medea]]''",},{rok = 1848,tekst = "w węgierskim [[Peszt|Peszcie]] wybuchło '''[[Powstanie węgierskie (1848–1849)|powstanie węgierskie]]''', stając się częścią [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]]",},{rok = 1849,tekst = "w [[Paryż]]u ukazało się pierwsze wydanie '''[[La Tribune des Peuples|Trybuny Ludów]]''' – dziennika politycznego wydawanego w języku francuskim przez [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]]",},{rok = 1854,tekst = "urodził się niemiecki bakteriolog '''[[Emil Adolf von Behring]]''' ((na portrecie||Emil Adolf von Behring|E A Behring.jpg)), uważany za twórcę [[immunologia|immunologii]], pierwszy [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny|laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny]]",},{rok = 1874,tekst = "urodził się japoński esperantysta i meteorolog '''[[Wasaburō Ōishi]]''', odkrywca [[Prąd strumieniowy|prądów strumieniowych]]",},{rok = 1879,tekst = "urodziła się niemiecka polityk '''[[Marie Juchacz]]''', pierwsza posłanka, która wygłosiła mowę w [[Reichstag]]u",},{rok = 1892,tekst = "amerykański inżynier '''[[Jesse Reno]]''' opatentował '''[[schody ruchome]]'''",},{rok = 1900,tekst = "urodził się niemiecki architekt '''[[Ernst Neufert]]''', autor monumentalnego dzieła ''[[Podręcznik projektowania architektoniczno-budowlanego]]''",},{rok = 1903,tekst = "urodził się polski poeta awangardowy '''[[Józef Czechowicz (poeta)|Józef Czechowicz]]''' ((na portrecie||Czechowicz|Józef Czechowicz, rys. Jan Wydra (1937).jpg))",},{rok = 1906,tekst = "przez [[Charles Stewart Rolls|Charlesa Rollsa]] i [[Henry Royce|Henry'ego Royce'a]] założona została marka '''[[Rolls-Royce Motor Cars|Rolls-Royce]]'''. Pojazdy z charakterystyczną statuetką na masce (''Spirit of Ecstasy'') są synonimem bogactwa i klasy. Od 2006 roku właścicielem Rolls-Royce'a jest niemieckie BMW",},{rok = 1917,tekst = "wskutek '''[[Rewolucja lutowa (1917)|rewolucji lutowej]]''' abdykował [[Mikołaj II Romanow]]",},{rok = 1923,tekst = "[[Rada Ambasadorów|Konferencja Ambasadorów]] [[Ententa|Ententy]] uznała suwerenne prawa Polski do '''[[Galicja Wschodnia|Galicji Wschodniej]]''' oraz ustaliła [[granica polsko-litewska#Granica polsko-litewska w okresie międzywojennym|granicę polsko-litewską]], przyznając Polsce [[Wilno]] i [[Ziemia Wileńska|Ziemię Wileńską]] – co na 15 lat zamroziło '''[[stosunki polsko-litewskie#Stan do 1938|stosunki polsko-litewskie]]'''",},{rok = 1930,tekst = "urodził się rosyjski fizyk '''[[Żores Ałfiorow]]''' ((116|na fotografii||Żores Ałfiorow|Zhores Alfyorov.jpg)), dyrektor Instytutu Fizyki i Techniki im. Joffego w Petersburgu, deputowany do [[Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej|Dumy Państwowej]], laureat [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki|Nagrody Nobla]] za rok 2000",},{rok = 1930,tekst = "urodził się polski satyryk, dramaturg i aktor '''[[Jerzy Dobrowolski (aktor)|Jerzy Dobrowolski]]''', twórca powojennych kabaretów: [[Kaberet Owca|Owca]] i [[kabaret Koń|Koń]]",},{rok = 1931,tekst = "z połączenia '''[[Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (1913–1931)|PSL „Piast”]]''', '''[[Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”|PSL „Wyzwolenie”]]''' i '''[[Stronnictwo Chłopskie|Stronnictwa Chłopskiego]]''' powstało '''[[Stronnictwo Ludowe]]'''",},{rok = 1932,tekst = "urodził się reżyser i scenarzysta filmowy '''[[Jerzy Hoffman]]'''. Sławę zdobył przede wszystkim jako twórca adaptacji [[Trylogia Sienkiewicza|sienkiewiczowskiej ''Trylogii'']] (''[[Pan Wołodyjowski (film)|Pan Wołodyjowski]]'', ''[[Potop (film 1974)|Potop]]'', ''[[Ogniem i mieczem (film 1999)|Ogniem i mieczem]]'')"},{rok = 1933,tekst = "indeks giełdowy '''„[[Dow Jones Industrial Average]]”''' wzrósł z 53,84 do 62,10 punktów; jest to w historii tego [[Indeks giełdowy|indeksu akcji]] rekord wzrostu procentowego (o 15,34%) w ciągu jednego dnia",},{rok = 1936,tekst = "uruchomiono '''[[Kolej linowa na Kasprowy Wierch|kolej linową]]''' na [[Kasprowy Wierch]] ((130|na fotografii||Kolej linowa na Kasprowy Wierch|Kolejka linowa na kasprowy wierch.jpg)); wybudowano ją w 7 miesięcy (od 1 sierpnia 1935 do końca lutego 1936) głównie z inicjatywy inż. [[Aleksander Bobkowski|Aleksandra Bobkowskiego]] – ówczesnego wiceministra transportu, zapalonego narciarza, prezesa [[Polski Związek Narciarski|Polskiego Związku Narciarskiego]] i… zięcia prezydenta [[Ignacy Mościcki|Mościckiego]]",priorytet = true,},{rok = 1937,tekst = "zmarł amerykański pisarz '''[[H.P. Lovecraft]]''', autor opowieści grozy i fantasy ([[mitologia Cthulhu]]), uważany za jednego z prekursorów fantastyki naukowej"},{rok = 1939,tekst = "wojska niemieckie wkroczyły do [[Druga Republika Czechosłowacka|Czecho-Słowacji]], państwo przestało istnieć. W jego miejsce powstały podporządkowane [[III Rzesza|III Rzeszy]] '''[[Protektorat Czech i Moraw]]''' (16 marca) oraz '''[[Republika Słowacka (1939–1945)|Słowacja]]''' (14 marca), a '''[[Karpato-Ukraina|Ukraina Karpacka]]''' została w całości anektowana przez [[Królestwo Węgier (1920–1946)|Węgry]] (18 marca)",},{rok = 1940,tekst = "'''[[akcja T4]]''': hitlerowcy zamordowali około 500 pacjentów [[Szpital im. Józefa Babińskiego w Łodzi|szpitala psychiatrycznego]] w ówczesnej wsi [[Kochanówka (Łódź)|Kochanówka]] koło Łodzi",oddzielny = true,},{rok = 1944,tekst = "rozpoczęła się '''operacja „Dickens”''', trzecia faza [[bitwa o Monte Cassino|bitwy o Monte Cassino]]",},{rok = 1944,tekst = "[[Rada Jedności Narodowej]], polityczna reprezentacja [[Polskie Państwo Podziemne|Polskiego Państwa Podziemnego]] uchwaliła '''[[O co walczy Naród Polski?|deklarację programową]]'''",},{rok = 1948,tekst = "Rejonowy Sąd Wojskowy w Warszawie skazał na karę śmierci rotmistrza '''[[Witold Pilecki|Witolda Pileckiego]]''', oficera [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]], który w 1940 roku dobrowalonie poddał się aresztowaniu i wywózce do [[Auschwitz-Birkenau|KL Auschwitz]], by zdobyć informacje o obozie. Jego imieniem nazwane są [[Raporty Pileckiego]]",},{rok = 1952,tekst = "urodził się krakowski aktor '''[[Andrzej Grabowski (aktor)|Andrzej Grabowski]]''' ((na fotografii||Andrzej Grabowski|Andrzej Grabowski by Foksal.jpg))",},{--rok = 1954,tekst = "urodziła się dziennikarka '''[[Aleksandra Jakubowska]]''', polityk SLD, wiceminister kultury w [[Rząd Leszka Millera|rządzie Leszka Millera]]",},{rok = 1960,tekst = "utworzono '''[[Woliński Park Narodowy]]''' ((100|na ilustracji logo WPN||Logo Wolińskiego Parku Narodowego|POL Woliński Park Narodowy LOGO.svg))",},{rok = 1966,tekst = "urodził się polski polityk '''[[Władysław Stasiak]]''', w 2007 [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|minister spraw wewnętrznych i administracji]] w [[rząd Jarosława Kaczyńskiego|rządzie Jarosława Kaczyńskiego]], a w latach 2009–2010 szef [[Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej|Kancelarii Prezydenta RP]]",},{rok = 1970,tekst = "zmarł norweski powieściopisarz, poeta i dramaturg '''[[Tarjei Vesaas]]''' ((na fotografii||Tarjei Vesaas|Tarjei Vesaas.jpg)), w jego dorobku najwyższym osiągnięciem jest powieść ''[[Ptaki (powieść)|Ptaki]]'', która została przetłumaczona na wiele języków oraz zekranizowana pod tytułem ''[[Żywot Mateusza]]'' przez [[Witold Leszczyński|Witolda Leszczyńskiego]]",},{rok = 1972,tekst = "premiera filmu '''''[[Ojciec chrzestny (film)|Ojciec chrzestny]]''''', nakręconego przez [[Francis Ford Coppola|Francisa Forda Coppolę]] według powieści [[Mario Puzo]]",},{rok = 1975,tekst = "zmarł grecki przedsiębiorca, potentat transportu morskiego, multimilioner '''[[Aristotelis Onasis]]''' ((na fotografii||Aristotelis Onasis|Onassis-persia.jpg))",},{rok = 1975,tekst = "urodziła się amerykańska aktorka '''[[Eva Longoria]]''' ((na fotografii||Eva Longoria|Actress Eva Longoria.jpg))",},{rok = 1975,tekst = "minister komunikacji wydał zarządzenie wprowadzające nowy wzór '''[[Tablice rejestracyjne w Polsce|tablic rejestracyjnych]]''' ((23|ilustracja||polska tablica rejestracyjna według wzoru z 1975|Pltableseries1975.JPG))",oddzielny = true,},{rok = 1977,tekst = "aresztowano '''[[Natan Szaranski|Natana Sharanskiego]]''' ((66|na fotografii||Natan Szaranski|Natan Sharansky.jpg)) pod zarzutem szpiegostwa i antyradzieckiej agitacji",},{rok = 1978,tekst = "zmarł '''[[Aleksander Kamiński]]''', wychowawca i pedagog, jeden z organizatorów [[Szare Szeregi|Szarych Szeregów]], autor ''[[Kamienie na szaniec (książka Aleksandra Kamińskiego)|Kamieni na szaniec]]''",},{rok = 1986,tekst = "na [[Stacja kosmiczna|stację kosmiczną]] '''''[[Mir (stacja kosmiczna)|Mir]]''''' ((95|na fotografii||Stacja kosmiczna Mir|Mir on 12 June 1998edit1.jpg)) przybyła jej pierwsza stała załoga",},{rok = 1990,tekst = "na pierwszego i jedynego [[Przywódcy Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich#Prezydent ZSRR|prezydenta Związku Radzieciego]] wybrany został '''[[Michaił Gorbaczow]]''', [[Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla|laureat Pokojowej Nagrody Nobla]]",},{rok = 2000,tekst = "weszła do służby podarowana przez rząd amerykański [[fregata rakietowa]] '''[[ORP Gen. K. Pułaski|ORP Generał Kazimierz Pułaski]]''' ((66|na fotografii||OPR Gen K Pułaski|OPR Gen K Pułaski.JPG))",},{rok = 2003,tekst = "'''[[Hu Jintao]]''' ((na fotografii||Hu Jintao|Hu Jintao 2004.jpg)) został wybrany [[Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej|przewodniczącym Chińskiej Republiki Ludowej]], urząd ten sprawował 10 lat, do marca 2013",},{rok = 2011,tekst = "Na fali [[Arabska wiosna|Arabskiej Wiosny]] w [[Syria|Syrii]] doszło do masowego protestu, co dało początek '''[[Wojna domowa w Syrii|wojny domowej Syrii]]'''",},{rok = 2017,tekst = "zmarł '''[[Wojciech Młynarski]]''', polski poeta, reżyser i wykonawca piosenki autorskiej",},{rok = 2019,tekst = "w '''[[Zamachy na meczety w Christchurch|zamachu terorystycznym na dwa meczety w Christchurch]]''' ((na fotografii jeden z meczetów||Meczet Masdżid Al-Nur w Christchurch, z sierpniu 2019 roku|Christchurch Mosque, New Zealand.jpg)) w [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]] zginęło 51 osób",priorytet = true,},{rok = 2022,tekst = "początek ogólnopaństwowych '''[[Protesty w Sri Lance (2022)|protestów na Sri Lance]]''', wywołanych kryzysem gospodarczym, które doprowadzą do dymisji [[Prezydenci Sri Lanki|prezydenta]] i [[Premierzy Sri Lanki|premiera kraju]]",},}