Powiat legnicki
Powiat legnicki – powiat w Polsce (województwo dolnośląskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Legnica, które jednak samo stanowi osobne miasto na prawach powiatu i w skład powiatu legnickiego nie wchodzi. Powiat położony jest w centralnej części województwa dolnośląskiego.
| powiat | |||||||||
 Rynek w Chojnowie – największym mieście powiatu legnickiego | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| TERC | 0209 | ||||||||
| Siedziba | |||||||||
| Starosta | |||||||||
| Powierzchnia | 744,6 km² | ||||||||
| Populacja (30.06.2023) • liczba ludności |
| ||||||||
| • gęstość | 73,9 os./km² | ||||||||
| Urbanizacja | 34,33% | ||||||||
| Tablice rejestracyjne | DLE | ||||||||
Adres urzędu: pl. Słowiański 159-220 Legnica | |||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie: Chojnów
- gminy miejsko-wiejskie: Prochowice
- gminy wiejskie: Chojnów, Krotoszyce, Kunice, Legnickie Pole, Miłkowice, Ruja
- miasta: Chojnów, Prochowice
Przed 1 stycznia 1999 r. wszystkie gminy powiatu należały do województwa legnickiego.
Geografia
edytujPołożenie
edytujPowiat legnicki leży w południowo-zachodniej Polsce, na Dolnym Śląsku.
Według regionalizacji fizycznogeograficznej opracowanej przez Jerzego Kondrackiego, przez terytorium powiatu legnickiego przebiegają granice czterech makroregionów:
- Niziny Śląsko-Łużyckiej, w skład której wchodzi zachodnia i środkowa część powiatu legnickiego. Obszar ten w tym regionie dzieli się na trzy mezoregiony: Równinę Legnicką na północy, Równinę Chojnowską na południu oraz Wysoczyznę Lubińską, która obejmuje jedynie niewielkie obszary na północ i północny wschód od Legnicy.
- Niziny Śląskiej, w skład której wchodzi wschodnia część powiatu. Obszar ten w tym regionie dzieli się na dwa mezoregiony: Pradolinę Wrocławską na północy oraz Równinę Wrocławską na południu.
- Pogórza Zachodniosudeckiego, a dokładniej Pogórza Kaczawskiego, w skład którego wchodzi niewielki obszar na zachodzie powiatu (wieś Okmiany).
- Wału Trzebnickiego, a dokładniej Obniżenia Ścinawskiego, w skład którego wchodzi niewielki obszar na północnym wschodzie powiatu (teren na wschód od wsi Mierzowice)[2].
Administracyjnie powiat legnicki położony jest w centralnej części województwa dolnośląskiego. Od północy graniczy z powiatami polkowickim i lubińskim, od wschodu z powiatami wołowskim i średzkim, od południa z powiatami jaworskim i złotoryjskim, natomiast od zachodu z powiatem bolesławieckim. Enklawą w granicach powiatu legnickiego jest Legnica, stanowiąca odrębną jednostkę samorządu terytorialnego - miasto na prawach powiatu[3].
Powiat legnicki rozciąga się między 51°23’ a 51°06’ szerokości geograficznej północnej i 15°45’ a 16°28’ długości geograficznej wschodniej[4].
Podział administracyjny
edytuj| Gmina | Typ | Powierzchnia (km²) | Ludność (2006) | Siedziba |
|---|---|---|---|---|
| Chojnów | miejska | 5,3 | 14 389 | |
| Gmina Chojnów | wiejska | 231,2 | 9 377 | Chojnów * |
| Gmina Prochowice | miejsko-wiejska | 102,6 | 7 535 | Prochowice |
| Gmina Miłkowice | wiejska | 86,4 | 6 101 | Miłkowice |
| Gmina Kunice | wiejska | 92,8 | 5 053 | Kunice |
| Gmina Legnickie Pole | wiejska | 85,4 | 4 955 | Legnickie Pole |
| Gmina Krotoszyce | wiejska | 67,6 | 2 915 | Krotoszyce |
| Gmina Ruja | wiejska | 73,4 | 2 670 | Ruja |
| * siedziba poza gminą | ||||
Hydrografia
edytujSieć hydrograficzna powiatu legnickiego opiera się na dorzeczu głównej dolnośląskiej rzeki – Odry, która w jego granicach płynie na odcinku 6 km. Do Odry uchodzi Kaczawa wraz z dopływami: Czarną Wodą i Nysą Szaloną. Poza tym na terenie powiatu występuje jedyne na Dolnym Śląsku pojezierze o rodowodzie polodowcowym (Pojezierze Legnickie) z jeziorami: Kunickim, Jaśkowickim i Koskowickim. Pojezierze to położone jest we wschodniej części powiatu, natomiast w zachodniej występują sztuczne zbiorniki wodne (Jezierzany i Rokitki), nad którymi stworzono w latach 60. ośrodki wypoczynkowe.
Ukształtowanie powierzchni
edytujPowierzchnia powiatu należy do nizinnych, a jej wysokość waha się średnio pomiędzy 100 a 225 m n.p.m. Najwyższe wzniesienie znajduje się na tzw. Wale Okmiańskim i mierzy 278 m n.p.m.
Demografia
edytujLiczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 52 996 | 100 | 27 206 | 51,34 | 25 790 | 48,66 |
| Miasto | 18 196 | 34,33 | 9441 | 17,81 | 8755 | 16,52 |
| Wieś | 34 800 | 65,67 | 17 765 | 33,52 | 17 035 | 32,14 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu legnickiego w 2014 roku.
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[5] powiat zamieszkiwało 55 166 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 55 210 osób[6].
Gospodarka
edytujW końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 8,6% do aktywnych zawodowo[7].
Historia
edytuj.jpg)
Powiat w obecnym swoim kształcie terytorialnym powstał dnia 1 stycznia 1999 roku, wraz z wprowadzeniem reformy administracyjnej kraju. Stolicą powiatu została Legnica, największym miastem powiatu jest Chojnów.
Zabytki
edytuj- Bazylika św. Jadwigi w Legnickim Polu
- Zamek w Prochowicach
- Pałac w Piotrowicach
- Zespół pałacowy w Warmątowicach (niedostępny do zwiedzania)
- Muzeum Bitwy nad Kaczawą w Dunine
- Muzeum Bitwy pod Legnicą w Legnickim Polu
- Zamek Piastowski w Chojnowie
- Kościół św. Piotra i Pawła w Chojnowie
- Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego (z gotyckim tryptykiem) w Niedźwiedzicach
- Kościół pw. św. Zofii w Grzybianach
- Kościół pw. św. Stanisława (murowano-drewniany,szachulcowy) w Miłogostowicach
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (gotycki) w Ulesiu
Starostowie legniccy
edytujNa podstawie źródła[8]:
- Mieczysław Kasprzak (10 listopada 1998 – 24 listopada 2006)
- Jarosław Humenny (24 listopada 2006 – 1 grudnia 2014)
- Janina Mazur (1 grudnia 2014 – 20 listopada 2018)
- Adam Babuśka (20 listopada 2018 – nadal)
Przypisy
edytuj- ↑ GUS, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Regiony fizycznogeograficzne [online], Geoportal Dolny Śląsk, 10 maja 2019 [dostęp 2024-06-22] (pol.).
- ↑ Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej Polski [dostęp 2024-06-22] (pol.).
- ↑ Burzyński i in. 2005 ↓, s. 14.
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-10] (pol.).
- ↑ Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 24. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-02].
Bibliografia
edytuj- Jerzy Burzyński, Bożena Steliga, Elżbieta Rowińska, Hanna Boroń: Program ochrony środowiska powiatu legnickiego. Legnica: Starostwo Powiatowe w Legnicy - Wydział Rolnictwa i Ochrony Środowiska, 2005. (pol.).