Tomasz Krzyski
Tomasz Krzyski, do 1910 Dudek (ur. 18 grudnia 1888 w Rozdzielu Górnym koło Bochni, zm. w styczniu 1970 w Kanadzie) – lekarz z tytułem doktora wszech nauk lekarskich, pułkownik lekarz Wojska Polskiego.
.jpg) płk Tomasz Krzyski (przed 1930) | |
 pułkownik lekarz | |
| Data i miejsce urodzenia | 18 grudnia 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | styczeń 1970 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | 3 Pułk Piechoty, |
| Stanowiska | dowódca plutonu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    | |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujPo ukończeniu Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie podjął studia lekarskie na Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. Został awansowany chorążym i mianowany dowódcą plutonu w 1 kompanii 3 pułku piechoty w składzie II Brygady, uczestniczył w walkach na froncie karpackim, odznaczając się w bitwie pod Mołotkowem 29 października 1914. Następnie przydzielony do 2 pułku piechoty również w składzie II Brygady, gdzie najpierw był asystentem lekarza I batalionu dr Stanisława Gądka, po czym został lekarzem batalionu. Został awansowany do stopnia podporucznika lekarza 2 lutego 1915, a 19 lutego został asystentem adiutanta 2 pułku piechoty. Później przebywał w szpitalu w Wiedniu, a po rekonwalescencji był adiutantem 2 pp od 21 lipca do 1 września 1915. Następnie ponownie służył w I batalionie. Mianowany kolejno do stopni porucznika i kapitana lekarza. Później ponownie przebywał na leczeniu, w Szpitalu Twierdzy nr 4 w Krakowie, od marca do lipca 1916. Podczas urlopu w wymiarze 10 tygodni uzyskał tytuł doktora wszechnauk lekarskich na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego[1], zdając egzamin dyplomowy 13 stycznia 1917. Po kryzysie przysięgowym wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego, a po odejściu PKP na front na terenie Galicji Wschodniej pozostał na obszarze Królestwa. Pełnił funkcję lekarza Kursu Wyszkolenia Artylerii w Ciechanowie.
Po zakończeniu wojny i odzyskaniu przez Polskę nieodległości wstąpił do Wojska Polskiego. Odbywał służbę w Departamencie Sanitarnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, od lutego był zastępcą komendanta szpitala Mokotowskiego w Warszawie (komendantem był ppłk dr Stefan Buchowiecki). W sierpniu 1920 został awansowany do stopnia majora lekarza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[2][3]. W 1921 został mianowany do funkcji lekarza Szpitala rejonowego w Modlinie. Pełnił stanowisko starszego lekarza w jednostkach: od 1 lutego 1923 starszy lekarz pułku w 1 pułku łączności w miejscowości Zegrze (jako oficer nadetatowy 1 batalionu sanitarnego)[4][5], następnie od 1925 w 1 pułku artylerii przeciwlotniczej stacjonującym w garnizonie Warszawa, od 9 sierpnia 1926 w 1 dywizjonie samochodowym także w Warszawie oraz krótkotrwale od 10 września do 31 października 1927 w 30 pułku Strzelców Kaniowskich, skąd został odkomenderowany na stanowisko zastępcy dyrektora Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego i pełnił je w kolejnych latach[6][7] (wówczas był jednym z kierowników klubu sportowego CWKS Legia Warszawa)[8]. Został awansowany do stopnia podpułkownika lekarza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927[9]. W 1928 i 1930 był zweryfikowany w Korpusie Oficerów Sanitarnych Lekarzy z lokatą 1[10][11]. 19 grudnia 1933 został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 i 1. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy[12]. W czerwcu 1934 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu na stanowisko szefa sanitarnego[13]. Od 20 kwietnia 1938 sprawował stanowisko szefa sanitarnego w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 był szefem służby zdrowia Armii „Karpaty”, a następnie Armii „Małopolska”[14]. Po kampanii wrześniowej trafił do Francji. Tam, zarządzeniem z 12 listopada 1939 Ministra Spraw Wojskowych rządu RP na uchodźstwie, gen. Władysław Sikorskiego, został członkiem zarządu Polskiego Czerwonego Krzyża w czasie wojny[15].
Po zakończeniu wojny wyjechał do Kanady. W latach 50. był zatrudniony w szpitalu Points Edward Hospital w Sydney (prowincja Nowa Szkocja). Zmarł w styczniu 1970.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6979
- Krzyż Niepodległości (22 grudnia 1931)[16]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931)[17]
- Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929)[18]
Przypisy
edytuj- ↑ Kronika. Z uniwersytetu. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 13 z 18 stycznia 1917.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1199.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1080.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 958, 1124.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1018.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 710.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 451.
- ↑ Ze sportu. „Nowy Dziennik”, s. 16, Nr 280 z 24 października 1927.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 726.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego. Warszawa: 1930, s. 7.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 322.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 19 grudnia 1933 roku, s. 303.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 171.
- ↑ Dalecki 1989 ↓, s. 378.
- ↑ Dział urzędowy. Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych z dnia 12 listopada 1939 w sprawie działalności stowarzyszenia Polski Czerwony Krzyż w czasie wojny. „Monitor Polski”, s. 1, 268–270 z 1 grudnia 1939.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 296, poz. 391 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego”.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu organizacji służby zdrowia w wojsku i na polu wychowania fizycznego”
Bibliografia
edytuj- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Tomasz Krzyski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2016-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].
- Ryszard Dalecki: Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02830-8.