Wybory parlamentarne w Vanuatu w 2016 roku

Członkowie parlamentu zostali wybrani w bezpośrednich wyborach powszechnych zgodnie z systemem pojedynczego głosu nieprzechodniego. Na każdy okrąg przypadało od 1 do 7 miejsc w parlamencie. Kadencja wygasa po 4 latach. Nowy parlament musi wybrać nowego premiera lub udzielić wotum zaufania urzędującemu premierowi^[3].

W latach 2012–2015, w ciągu jednej kadencji parlamentu rząd zmieniał się 4 razy. Najpierw udzielono wotum zaufania urzędującemu premierowi – Sato Kilmanowi z Ludowej Partii Postępu. 23 marca 2013 na skutek sporów wewnątrzpartyjnych i rozłamów rząd stracił większość parlamentarną i Sato podał się do dymisji, zanim parlament zdążył go odwołać. Na jego miejsce wybrano Moanę Carcassesa Kalosila z Zielonej Konfederacji^[4]. Został odwołany przez parlament 15 maja 2014, po tym jak kolejni członkowie większości parlamentarnej przeszli do opozycji. Następnym premierem został Joe Natuman z Vanua’aku Pati. 11 czerwca 2015 Sato Kilmanowi udało się stworzyć większość w parlamencie, wymusić dymisję Natumana i odzyskać pozycję premiera^[5].

22 października 2015 piętnastu członków większości parlamentarnej zostało skazanych na karę więzienia za korupcję:^[6]

• Wicepremier i minister handlu Moana Carcasses Kalosil – na 4 lata
• Minister gospodarki komunalnej Tony Nari – na 3,5 roku
• Minister finansów Willie Jimmy, który jako jedyny przyznał się do winy – na 20 miesięcy w zawieszeniu na 2 lata
• Marszałek parlamentu Marcellino Pipite – na 3 lata
• Minister spraw zagranicznych Serge Vohor – na 3 lata
• Minister Ziem Paul Telukluk – na 3 lata
• Minister zmian klimatycznych Thomas Laken – na 3 lata
• Tony Wright – na 3 lata
• Pascal Iauko – na 3 lata
• Jonas James – na 3 lata
• John Amos – na 3 lata
• Steven Kalsakau – na 3 lata
• Silas Yatan – na 3 lata
• Arnold Prasad – na 3 lata
• Jean-Yves Chabot – na 3 lata

Ponadto wszyscy skazani mają zakaz sprawowania urzędów publicznych przez 15 lat. Ponieważ Sato Kilman nie miał już większości parlamentarnej i odmawiał utworzenia rządu z opozycją, prezydent Baldwin Lonsdale rozwiązał parlament 24 listopada 2015 i ogłosił przedterminowe wybory^[7].

Krytycy zwracają uwagę, że wybory zostały przeprowadzone w pośpiechu, przez co doszło wielu niedociągnięć. Przewodniczący komisji wyborczej John Killion Taleo zarzucił organizatorom, że nie było czasu na dopisanie do listy wyborców osób, które osiągnęły wiek wyborczy po lipcu 2015. Prezes vanuatańskiej młodzieżowej organizacji antykorupcyjnej Priscilla Meto oszacował, że na listach wyborców brakowało około 3 tysięcy osób.Ponadto z list nie usunięto osób zmarłych - dotyczy to głównie wśród mieszkańców odległych terenów wiejskich, gdzie nie prowadzi się rejestru zgonów. Mimo to zaproszeni przez Vanuatu obserwatorzy zewnętrzni z Wspólnoty Narodów pod przewodnictwem byłego premiera Bahaów Huberta Ingrahama potwierdzili, że wybory odbyły się bez większych problemów^[8].

Żadnej partii nie udało się uzyskać większości. Najwięcej miejsc uzyskali kandydaci niezależni. Jednak większość partie wchodzące w skład bloku Jedność dla zmian, do którego należy ponad dziesięć partii, między innymi Vanua’aku Pati, Ziemia i Sprawiedliwość, Unia Partii Umiarkowanych, Zjednoczona Partia Narodowa, Namangi Aute i Nagriamel. Nowym szefem rządu został Charlot Salwai należący do Namangi Aute^[9].

Partia	Głosów	% głosów	Miejsca	Zmiana
Kandydaci niezależni	20871	18,82	10	6
Vanua’aku Pati	13463	12,14	6	2
Unia Partii Umiarkowanych	11326	10,21	6	1
Ziemia i Sprawiedliwość	8016	7,23	6	2
Zjednoczona Partia Narodowa	6006	5,42	3	1
Ludowa Partia Postępu	5469	4,93	1	5
Iauko Group	4979	4,49	4	1
Narodowa Partia Postępu	4942	4,46	2	2
Nagriamel	4128	3,72	2	1
Prezydencka Partia	4051	3,65	1	1
Namangi Aute	3779	3,41	3	0
Natatok	3024	2,73	2	0
Zielona Konfederacja	2851	2,57	2	1
Partia Liderów	2781	2,51	1	1
Partia Republikańska	2020	1,82	0	1
Partia Liberalno-Demokratyczna	1502	1,35	0	1
Partia Braterstwa Melanezji	1465	1,32	1	1
Partia Narodowa	1284	1,16	0	1
Jedność dla zmian	1261	1,14	0	0
Partia Nadziei	1180	1,06	0	0
People’s Services Party	1032	0,93	1	1
Melanezyjska Partia Postępu	992	0,89	0	2
Moderate Alliance	695	0,63	0	0
Progresywna Partia Rozwoju	597	0,54	0	1
Partia Pracy	529	0,48	1	1
Vanuatu New Vision Development Party	447	0,40	0	0
Tafea Moderate Alliance	429	0,39	0	0
Progresywno-Republikańska Partia Farmerska	355	0,32	0	0
Partia Demokratyczna	327	0,29	0	0
Vete Alliance	306	0,28	0	0
Vemarana	304	0,27	0	0
Family First Vanuatu Party	211	0,19	0	0
Społeczna Partia Reformacyjna	150	0,14	0	0
People Action Party	80	0,07	0	0
Partia Jedności i Równych Praw	32	0,03	0	0
Vanuatu Democratic Alliance and Liberation Party for Change	8	0,01	0	0

• Oficjalne wyniki wyborów. vanuatudaily.files.wordpress.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)].