Zasolenie gleb

Zasolenie gleb – udział zawartości soli w glebie. Zasolenie może być spowodowane naturalnymi procesami, takimi jak wietrzenie minerałów, ruch wód gruntowych^[1] i stopniowe wycofywanie się oceanu, lub powstać w wyniku sztucznych procesów, takich jak nawadnianie i używanie soli drogowej. Zasolenie gleby mierzy się za pomocą pomiarów przewodnictwa elektrycznego^[2]. Zasolenie można badać również, analizując pH gleby^[3].

Sole występują naturalnie w glebie oraz w wodzie. W głównej mierze w zasoleniu udział biorą: sód, potas, magnez czy chlor^[4]. Zawartość soli decyduje o istnieniu trzech rodzajów gleb: solnych, solno-sodowych i sodowych. Każdy rodzaj gleby ma unikalne właściwości, które wymagają specjalnego zarządzania^[3].

Ma wpływ na kondycję gleb oraz rozwój flory, m.in. zmniejszając potencjał osmotyczny roztworu glebowego. W niektórych regionach o klimacie śródziemnomorskim, takich jak Kalifornia, zasolenie gleby występuje jedynie sezonowo. Latem zawartość wzrasta, zaś zimowe deszcze wypłukują sól, zasolenie spada, a wczesną wiosną osiąga najniższy poziom. Gradienty zasolenia wpływają na rozmieszczenie gatunków, szczególnie w przypadku roślin wrażliwych na zasolenie. Sole w glebie oddziałują na rośliny, zmniejszając dostępność wody, a wysokie zasolenie jest uważane za fizjologiczną suszę^[4]. Szkodliwość zasolenia dla roślin można ograniczać poprzez aplikację hormonów roślinnych^[5]. Jednym z nich jest egzogenna melatonina. Badania prowadzone na sałacie rosnącej w warunkach zasolenia gleby w Egipcie wykazały, że stosowanie melatoniny znacznie łagodzi szkodliwe skutki zasolenia. Aplikacja dolistna zwiększa liczbę liści, ich powierzchnię, zwiększa świeżą masę oraz zawartość chlorofilu A i chlorofilu b, oraz zawartość karotenoidów porównaniu z roślinami nietraktowanymi melatoniną^[5].

Działania ludzkie mogą wpływać na zwiększenie soli w wodzie do nawadniania. Odpowiednie zarządzanie nawadnianiem może zapobiegać gromadzeniu się sól w wodach. Przykład nieodpowiedniego zarządzania zasoleniem wód miał miejsce w Egipcie w 1970 roku, kiedy zbudowano Wielką Tamę na rzece Nil w okolicach miasta Asuan. Zmiana poziomu wód gruntowych przed budową umożliwiła erozję gleby, która doprowadziła do wysokiego stężenia soli w wodzie. Uważa się, iż może to wpłynąć na możliwości demograficzne części Afryki, powodując niezdatność do zamieszkania z braku wody pitnej oraz niezdatności do prowadzenia upraw^[6].

Zasolenie może wzrastać także wokół ośrodków miejskich oraz produkcyjnych, na co wpływać może m.in.:Oprowadzanie ścieków komunalnych, woda odprowadzana z elektrowni, nawadnianie parków czy składowane materiały budowlane^[1].

Procesem mającym na celu zmniejszenie zawartości soli w glebach jest m.in. odsalanie, którego skutkiem jest wzrost żyzności gleb uprawnych lub pozyskiwanie wód pitnych w regionach o małej ilości słodkiej wody, których rozwój technologiczny pozwala na optymalne odsalanie nowoczesnymi metodami. Za pioniera tej technologii uznawane są Zjednoczone Emiraty Arabskie^[7].