Baryon

Baryon hay còn gọi là baryon fermion là các hạt hadron có spin bán nguyên (do đó là fermion) chứa 3 quark hóa trị và 3 phản quark hóa trị.

Tên Baryon xuất phát từ chữ Hy Lạp βαρύς (barys) có nghĩa là nặng vì thời gian khi đặt tên, các hạt cơ bản khác hầu hết là nhẹ hơn.

Ví dụ:

Hạt nhân có thành phần là các fermion: proton và neutron
Hyperon là các hạt Δ, λ, Ω... có thời gian tồn tại rất ngắn, và nặng hơn các thành phần hạt nhân. Chúng thường không xuất hiện trong hạt nhân, mà chỉ được hình thành trong các phản ứng va chạm, sau đó phân rã thành các dạng khác.

Danh sách các hạt Baryon

Baryons
Hạt	Ký hiệu	Hạt quark được chứa	Khối lượng nghỉ MeV/c²	Spin	S	C	B	Thời gian sống s	Phân rã thành
Proton	p	uud	938.3	1/2	0	0	0	Ổn định^[1]	Chưa được quan sát
Neutron	n	ddu	939.6	1/2	0	0	0	885.7±0.8^[2]	p + e^- + ν_e
Delta	Δ⁺⁺	uuu	1232	3/2	0	0	0	6×10⁻²⁴	π⁺ + p
Delta	Δ⁺	uud	1232	3/2	0	0	0	6×10⁻²⁴	π⁺ + n or π⁰ + p
Delta	Δ⁰	udd	1232	3/2	0	0	0	6×10⁻²⁴	π⁰ + n or π^- + p
Delta	Δ^-	ddd	1232	3/2	0	0	0	6×10⁻²⁴	π^- + n
Lambda	Λ⁰	uds	1115.7	1/2	-1	0	0	2.60×10⁻¹⁰	π^- + p or π^o + n
charmed Lambda	Λ⁺_c	udc	2285	1/2	0	+1	0	2.0×10⁻¹³
bottom Lambda	Λ⁰_b	udb	5624	1/2	0	0	-1	1.2×10⁻¹²
Sigma	Σ⁺	uus	1189.4	1/2	-1	0	0	0.8×10⁻¹⁰	π⁰ + p hoặc π⁺ + n
Sigma	Σ⁰	uds	1192.5	1/2	-1	0	0	6×10⁻²⁰	Λ⁰ + γ
Sigma	Σ^-	dds	1197.4	1/2	-1	0	0	1.5×10⁻¹⁰	π^- + n
bottom Sigma	Σ⁺_b	uub		1/2	0	0	-1		Λ⁰_b + π⁺
bottom Sigma	Σ^-_b	ddb		1/2	0	0	-1		Λ⁰_b + π^-
Xi	Ξ⁰	uss	1315	1/2	-2	0	0	2.9×10⁻¹⁰	Λ⁰ + π⁰
Xi	Ξ^-	dss	1321	1/2	-2	0	0	1.6×10⁻¹⁰	Λ⁰ + π^-
charmed Xi	Ξ⁺_c	usc	2466	1/2	-1	+1	0	4.4×10⁻¹³
charmed Xi	Ξ⁰_c	dsc	2472	1/2	-1	+1	0	1.1×10⁻¹³
đáy Xi	Ξ^-_b	dsb	5792±3	1/2	-1	0	-1	1.42×10⁻¹²	Ξ^-+J/ψ (seen)
Omega	Ω^-	sss	1672	3/2	-3	0	0	0.82×10⁻¹⁰	Λ⁰ + K^- or Ξ⁰ + π^-
charmed Omega	Ω⁰_c	ssc	2698	1/2	-2	+1	0	7×10⁻¹⁴

^[1]ít nhất 1 triệu tỉ tỉ tỉ năm (10³⁵). Xem phân rã proton.
^[2]đúng với các nơtron tự do; trong hầu hết các hạt nhân thông thường, nơtron là bền.

Bài viết về chủ đề vật lý này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.